کتاب

اهداف قیام امام حسین علیه السلام درزیارات

حاوی مطالب

اقامه صلوة در زیارات

ایتاء زکوة درزیارات

امربمعروف ونهی ازمنکردرزیارات

جهاددرراه خدا درزیارات

اطاعت خدا ورسول در زیارات

عبادت خالصانه خدا در زیارات

دعوت براه پروردگارباحکمت واندرزنیکودرزیارات

امام حسین علیه السلام وارث آدم و...

لعن یزید توسط پیامبران

تهیه وتنظیم توسّط

حجّة الاسلام سیدمحمّدباقری پور

درمؤسّسه فرهنگی هدایت

www.hedayat.org

09155819230

فهرست

دیباچه کتاب

بِسمِ اللّه ِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ والسلام على أشرف الأنبیاء والمرسلین سیدنا محمد و آله أجمعین . وامّا بعد این کتاب مستطاب اهداف قیام امام حسین علیه السلام درزیارات ، هرچند که ران ملخی است نزد سلیمان بردن، ولکن امیداست که ذخیره یوم لاینفع مالٌ ولابنون باشد انشاءالله .

نظر به اینکه اینجانب سیدمحمد باقری پور «طلبه ای از جمع طلّاب و فضلای حوزه علمیّه مشهد مقدّس فرزند شهید سیدرضا باقری پور و نوه حجّة الاسلام شیخ محمد حسین سیّاره از باز ماندگان واقعه مسجد گوهرشاد مشهد در 21 تیر 1314 که قیام مردم مشهد علیه کشف حجاب رضاخانی بوقوع پیوست» ، از سال 1350 تحصیل در حوزه علمیه مشهدرا آغاز کردم . و سالهای 1350 تا 1356 که طلیعه یِ انقلاب اسلامی آغاز شد مجالس وعظ و خطابه و به اصطلاح روضه خوانی در تکایا و بعضی از سراها «کاروانسراهای آن زمان که محل تجمّع تجار و کسبه و بُنَکداران بود بجای پاساژهای امروزی» زیاد شده بود مخصوصًا در ماه محرم وصفر و دهه فاطمیه ، و استقبال خوبی هم میشد و بیشترین مجالس مشهد به منبرهای مرحوم کافی اختصاص پیداکرده بود البته غیراز ایشان وعّاظ دیگری هم مانند موسوی محبّ الاسلام ، دانش سخنور ، شیخ عبدالله یزدی سخنرانی داشتند ، اینجانب که اوائل طلبگی ام بود به منبرهای مرحوم كافی علاقه بیشتری داشتم هرموقع شب یاروز كه ایشان جائی منبرداشتند اینجانب حضورپیدا میکردم «معمولًا محرم یا صفر و دهه فاطمیه هرسال حدود پنج سال قبل از انقلاب تا زمان شهادتشان مشهد میآمدند از ساعت هشت ونُه قبل از ظهر تا دوازده شب گاهی یک بعد از نصف شب سخنرانی داشتند» و همچنین از بیانات شیخ عبدالله یزدی ، موسوی محبّ الاسلام صاحب کتاب اقوال الائمّه، دانش سخنورفردوسی ، علامه بهلول گنابادی ، شیخ محمد رضا نوغانى هروقت درمشهد سخنرانی داشتند استفاده میكردم

لذا بعد از گذشت چهل سال ، انگیزه ای درونی مرا برآن داشت که شنیده های ازاین بزرگان را که بعدًا با خواندن احادیث در کتب روائی مورد نظر تطبیق میشد را تحت عنوان مباحث منبری به رشته تحریر درآورم و احادیثی را که در اکثر منابر از آنها استفاده میشد را شرح دهم که دوستان اهل منبر و خطباء وسخنرانان و مبلّغین رسالات الله از آن استفاده نمایند و اینجانب را هم دردعای خیرخود شریک فرمایند.

کتابهای چاپ شده از تهیّه کننده این کتاب: مبانی اسلام«شرح حدیث بُنِی الْإِسْلَامُ على خَمْسٍ از امام باقرعلیه السّلام» ، بانوان وجامعه امروز«شرح حدیث کَیفَ بِکُم إذا فَسَدَت نِساؤُکُم» ، قصّه های قرآنی«شرح حال مختصر پیامبران درآیات قرآنی» ، مردان و زنان بافضیلت «شرح آیه 35 سوره احزاب» ، هفت پایه اسلام«شرح حدیث شریف قَواعِدُ الإسلامِ سَبعَةٌ ازامام علی علیه السّلام» ، چهارپایه دین ودنیا«شرح حدیث قِوَامُ الدِّینِ وَالدُّنْیا بِأَرْبَعَةٍ از امام علی علیه السّلام» ، شرح حدیث شریف سلسلة الذّهب از امام رضا علیه السلام درباب توحید وامامت و... ، شرح حدیث عبدالعظیم حسنی از امام رضاعلیه السلام ، ذکرخدا«دعاهای مورد نیاز مؤمنین درطول هفته» مکالمات عربی ، شهررمضان«درباب اعمال ودعاهای ماه مبارک رمضان» ، حدیث زیارت ، کتاب مختصردعاهای ماه رجب،شعبان ورمضان ، زیارتنامه امام رضاعلیه السلام ، روضه های محرم وصفر ، همراه زائرین عتبات عالیات، همراه زائرین مشهد الرضاعلیه السّلام ، همراه زائرین مکه ومدینه«برای آشنائی زائرین با عربستان، مکه، مدینه ومختصرمناسک حج وعمره» ، مجموعه اشعارباقری ، پرسشهاوپاسخهای حقوقی ، مواعظ حسنه ، چنته حکایات باقری ، کشکول حکایات باقری ، کشکول اشعار باقری، کشکول مواعظ باقری ، کشکول مدایح ومراثی باقری ، کشکول ضرب المثلها ، بزرگان علم ودین ، مردان وزنان با فضیلت ، وظایف انسانی ، توصیه های اخلاقی ، احادیث مناسبتها ، آداب اسلامی ، چهارده معصوم ، شرح دعای اللهم ارزقنا ، دعاهای مجالس ، تعقیبات نمازها ، صرف افعال عربی ، احکام اموات ، توضیح الحِکَم شرح وتوضیح480 حکمت نهج البلاغه ، توضیح الا ربعین «شرح چهل حدیث» ، توضیح الجنود«شرح حدیث جنود عقل و جهل» ، طبّ المعصومین بیان نظرات استاد آیت الله سید حسن ضیایی ، همراه زائرین حضرت معصومه،شاه عبدالعظیم وشاه چراغ علیهم السلام . وبعضی ازکتابهای موبایلی ساخته شده که در آخرکتاب اسامی آنها ذکر شده و قبلًا در سایت هدایت انتشار یافته است آماده ویراستاری و فهرست بندی و ... است برای چاپ کاغذی انشاء اللّه تعالی. وما توفیقی الّا باللّه علیه توکّلت والیه انیب. تحریر شد در تابستان 1395- مشهد مقدس پایتخت معنوی جمهوری اسلامی ایران ، سیدمحمد باقری پور

اهداف قیام امام حسین علیه السلام درزیارات

اززيارت امام حسين عليه السلام : أَشْهَدُأَنَّكَ قَدْأَقَمْتَ الصَّلاةَ وَآتَيْتَ الزَّكَاةَ وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَأَطَعْتَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ.

اززيارت ديگرامام حسين عليه السلام : أَشْهَدُأَنَّكَ قَدْأَقَمْتَ الصَّلاةَ وَآتَيْتَ الزَّكَاةَ وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِوَجَاهَدْتَ فِى سَبِيلِ اللَّهِ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ.

اززيارت ديگرامام حسين عليه السلام : أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ وَ آتَيْتَ الزَّكَاةَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ دَعَوْتَ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ.

اززيارت ديگرامام حسين عليه السلام : أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ حَلَّلْتَ حَلالَ اللَّهِ وَ حَرَّمْتَ حَرَامَ اللَّهِ وَ أَقَمْتَ الصَّلاةَ وَ آتَيْتَ الزَّكَاةَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ دَعَوْتَ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَة.

اززيارت امام حسين عليه السلام درروزعرفه : أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ وَ آتَيْتَ الزَّكَاةَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أَطَعْتَ اللَّهَ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ.

اززيارت امام موسي بن جعفرعليه السلام : وَأَقَمْتَ الصَّلاةَ وَآتَيْتَ الزَّكَاةَ وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِوَعَبَدْتَ اللَّهَ مُخْلِصامُجْتَهِدامُحْتَسِباحَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ.

اززیارت امام رضاعلیه السلام که بالاسرحضرت خوانده میشود : أَشْهَدُأَنَّكَ قَدْأَقَمْتَ الصَّلاةَ وَآتَیتَ الزَّكَاةَ وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَیتَ عَنِ الْمُنْكَرِوَعَبَدْتَ اللَّهَ[مُخْلِصًا]حَتَّى أَتَاكَ الْیقِینُ

اززيارت امام حسن عسکري عليه السلام : أَشْهَدُ يَا مَوْلاىَ أَنَّكَ أَقَمْتَ الصَّلاةَ وَ آتَيْتَ الزَّكَاةَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ دَعَوْتَ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ عَبَدْتَ اللَّهَ مُخْلِصا حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ.

از زیارت جامعه کبیره امام هادی علیه السلام : وَ نَصَحْتُمْ لَهُ فِى السِّرِّ وَ الْعَلانِيَةِ وَ دَعَوْتُمْ إِلَى سَبِيلِهِ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ بَذَلْتُمْ أَنْفُسَكُمْ فِى مَرْضَاتِهِ وَ صَبَرْتُمْ عَلَى مَا أَصَابَكُمْ فِى جَنْبِهِ وَ أَقَمْتُمُ الصَّلاةَ وَ آتَيْتُمُ الزَّكَاةَ وَ أَمَرْتُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَيْتُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ جَاهَدْتُمْ فِى اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ .

از زیارت وارث امام حسین علیه السلام : أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ وَ آتَيْتَ الزَّكَاةَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أَطَعْتَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ

از زیارت مطلقه امام حسین علیه السلام : وَدَعَوْتَ إِلىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ

اقامه صلوة در زیارات : أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ

تمام سخنان امام حسین(ع) از مکّه تا کربلا در هر منزلی بعد از نماز بوده است

سخنرانی امام (ع) برای سپاه حر بعد از نماز : امام حسین علیهالسلام هنگامی که در مقابل سپاه حر قرار گرفت، به «حجاج بن مسروق» فرمودند «اذان بگو»، سپس حضرت به موعظه سپاه حر پرداختند، آنگاه به حر فرمودند «تو با یارانت نماز میخوانی؟»، حر گفت «خیر به شما اقتدا میکنیم». [الشَّیْخُ الْمُفِیدُ فِی الْإِرْشَادِ، وَ غَیْرُهُ فِی غَیْرِهِ فِی سِیَاقِ قِصَّةِ مَسِیرِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَیْنِ ع إِلَى الْعِرَاقِ قَالُوا فَلَمْ یَزَلِ الْحُرُّ مُوَافِقاً لِلْحُسَیْنِ ع حَتَّى حَضَرَتْ صَلَاةُ الظُّهْرِ فَأَمَرَ الْحُسَیْنُ ع الْحَجَّاجَ بْنَ مَسْرُوقٍ أَنْ یُؤَذِّنَ فَلَمَّا حَضَرَتِ الْإِقَامَةُ خَرَجَ الْحُسَیْنُ ع فِی إِزَارٍ وَ رِدَاءٍ وَ نَعْلَیْنِ فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَیْهِ ثُمَّ قَالَ أَیُّهَا النَّاسُ إِنِّی لَمْ آتِکُمْ حَتَّى أَتَتْنِی کُتُبُکُمْ وَ قَدِمَتْ عَلَیَّ رُسُلُکُمْ أَنِ اقْدَمُ عَلَیْنَا فَإِنَّهُ لَیْسَ لَنَا إِمَامٌ لَعَلَّ اللَّهَ أَنْ یَجْمَعَنَا وَ إِیَّاکُمْ عَلَى الْهُدَى وَ الْحَقِّ فَإِنْ کُنْتُمْ عَلَى ذَلِکَ فَقَدْ جِئْتُکُمْ فَأَعْطُونِی مَا أَطْمَئِنُّ إِلَیْهِ مِنْ عُهُودِکُمْ وَ مَوَاثِیقِکُمْ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ کُنْتُمْ لِمَقْدَمِی کَارِهِینَ انْصَرَفْتُ عَنْکُمْ إِلَى الْمَکَانِ الَّذِی جِئْتُ عَنْهُ إِلَیْکُمْ فَسَکَتُوا عَنْهُ وَ لَمْ یَتَکَلَّمُوا کَلِمَةً فَقَالَ لِلْمُؤَذِّنِ أَقِمِ الصَّلَاةَ فَأَقَامَ الصَّلَاةَ فَقَالَ ع لِلْحُرِّ تُرِیدُ أَنْ تُصَلِّیَ بِأَصْحَابِکَ فَقَالَ الْحُرُّ لَا بَلْ تُصَلِّی أَنْتَ وَ نُصَلِّی بِصَلَاتِکَ فَصَلَّى بِهِمُ الْحُسَیْنُ ع الْخَبَرَ (مستدرکالوسائل ج : 4 ص : 29)]

نماز صبح عاشورا و سخنرانی بعد از آن : بعد از آن که سید سالار شهیدان علیه السلام نماز صبح عاشورا را خواند، آن گاه برای اصحاب سخنرانی کرد و آنان را به صبر تشویق کردند.[عَنِ الْحَلَبِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِنَّ الْحُسَیْنَ ع صَلَّى بِأَصْحَابِهِ الْغَدَاةَ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَیْهِمْ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ قَدْ أَذِنَ فِی قَتْلِکُمْ فَعَلَیْکُمْ (بِالصَّبْر بحارالأنوار ج : 45 ص : 86) المسعودی فی اثبات الوصیة: و اصبح الحسین علیهالسلام فصلی باصحابه الفجر ثم قام خطیبا و قال: لاصحابه ان الله عزوجل قد اذن فی قتلکم الیوم و قتلی. و علیکم بالصبر]

نماز ظهر عاشورا و سخنان امام (ع) پس از آن : امام بعد از نماز ظهر یاران خود را به بهشت بشارت داد و فرمود «پیامبر اکرم و شهدای اسلام منتظر ورود شما به بهشت هستند، پس از دین خدا حمایت کنید».[ولما فرغ الحسین (علیه السلام) من الصلاة قال لأصحابه: یا کرام هذه الجنة قد فتحت أبوابها واتصلت أنهارها وأینعت ثمارها، وهذا رسول الله والشهداء الذین قتلوا فی سبیل الله یتوّقعون قدومکم ویتباشرون بکم، فحاموا عن دین الله ودین نبیّه وذبوا عن حرم الرسول فقالوا: نفوسنا لنفسک الفداء ودماؤنا لدمک الوقاء فوالله لا یصل الیک والی حرمک سوء وفینا عرق یضرب. (اسرار الشهادة: ص175)]

تقاضای تأخیر جنگ به خاطر نماز : در روز نهم محرّم، «عمر سعد» و دیگر سران نظامی تصمیم گرفتند که با یک حمله عمومی کار را یکسره کنند، حرکت لشگرها و بالارفتن گرد و غبارها همه را متوجّه خود ساخت، امام حسین علیهالسلام برادرش حضرت عبّاس علیهالسلام را فرستاد تا علّت حرکت سپاه دشمن را بداند. قال الامام الحسین علیهالسلام: یا عبَّاسُ! اِرْکَبْ بِنَفْسی أَنْتَ - یا أَخی- حَتَّی تَلْقاهُمْ فَتَقُولَ لَهُمْ: ما لَکُمْ؟ وَما بَدالَکُمْ؟ وَتَسْأَلْهُمْ عَمَّا جاءَبِهِم؟. امام حسین علیه السلام فرمود «برادرم تو به جای من سوار شو و به نزد اینان برو و به ایشان بگو چیست شما را و چه میخواهید؟ و از سبب آمدن ایشان پرسش کن»، حضرت عبّاس علیهالسلام رفت، بازگشت و فرمود «میگویند یا با یزید بیعت کن و یا آماده نبرد باش». حضرت اباعبدالله علیهالسلام به برادر فرمود : «اِرْجَعْ اِلَیْهِمْ فَاِن اِسْتَطَعْتَ أَنْ تُؤَخِّرَهُمْ إِلی غَدْوَةٍ وَتَدْفَعَهُمْ عَنَّا الْعَشِیَّةَ، لَعَلَّنا نُصَلّی لِرَبِّنا اللَّیْلَةَ وَنَدْعُوهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ، فَهُوَ یَعْلَمُ أَنّی کُنْتُ اُحِبُّ الصَّلاةَ لَهُ وَتِلاوَةَ کِتابِهِ وَکَثْرَةَ الدُّعاءِ وَالْاِسْتِغْفار»؛ «به سوی آنان بازگرد و تلاش کن جنگ را به فردا واگذاری تا ما امشب را نماز بخوانیم و به دعا و استغفار بگذرانیم، خدا میداند من از کسانی هستم که نماز و قرآن خواندن و زیاد دعا کردن و استغفار را دوست دارم»[بحارالأنوار ج : 44 ص : 392]، طبری نیز همین را نقل میکند.

نماز شب عاشورا : امام سجاد علیهالسلام میفرماید «پدرم در شب عاشورا تا صبح مشغول نماز، قرآن و استغفار بود و همچنین اصحاب او تا صبح یا درحال رکوع بودند یا در حال سجده و دعا به حدی که 32 نفر از لشکر «عمر سعد» به جمع یاران امام پیوستند». [قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ(ع):فَقَامَ لَیْلَتَهُ کُلَّهَا یُصَلِّی وَ یَسْتَغْفِرُ وَ یَدْعُو وَ یَتَضَرَّعُ وَ قَامَ أَصْحَابُهُ کَذَلِکَ یُصَلُّونَ وَ یَدْعُونَ وَ یَسْتَغْفِرُونَ . (إرشاد مفید، ج2، ص93) . قَالَ الرَّاوِی: بَاتَ الْحُسَیْنُ وَ أَصْحَابُهُ تِلْکَ اللَّیْلَةَ وَ لَهُمْ دَوِیٌّ کَدَوِیِّ النَّحْلِ مَا بَیْنَ رَاکِعٍ وَ سَاجِدٍ وَ قَائِمٍ وَ قَاعِدٍ فَعَبَرَ إِلَیْهِمْ فِی تِلْکَ اللَّیْلَةِ مِنْ عَسْکَرِ عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ اثْنَانِ وَ ثَلاثُونَ رَجُلا.(اللهوف، ص91) . وقیل: أنه ما نام فی هذه اللیلة الحسین (علیه السلام) ولا أحد من أصحابه وأعوانه إلی الصبح، وکذلک النسوة والصبیان وأهل البیت کلّهم یدعون، ویوادعون بعضهم بعضاً. فکان صلوات الله علیه کما وصفه ابنه إمامنا المهدی (علیه السلام): ... کُنْتَ لِلرَّسُولِ وَلَداً وَ لِلْقُرْآنِ سَنَداً وَ لِلْأُمَّةِ عَضُداً وَ فِی الطَّاعَةِ مُجْتَهِداً حَافِظاً لِلْعَهْدِ وَ الْمِیثَاقِ نَاکِباً عَنْ سَبِیلِ الْفُسَّاقِ تَتَأَوَّهُ تَأَوُّهَ الْمَجْهُودِ طَوِیلَ الرُّکُوعِ وَ السُّجُودِ زَاهِداً فِی الدُّنْیَا زُهْدَ الرَّاحِلِ عَنْهَا نَاظِراً إِلَیْهَا بِعَیْنِ الْمُسْتَوْحِشِ مِنْهَا ... (بحارالأنوار ج : 98 ص : 239)]

آیات و روایات نماز

اتْلُ مَا أُوحِیَ إِلَیْکَ مِنَ الْکِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ ۖ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَیٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ ۗ وَلَذِکْرُ اللَّهِ أَکْبَرُ ۗ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ . آنچه از کتاب به سوی تو وحی شده است بخوان و نماز را برپادار، که نماز از کارزشت وناپسند بازمیداردوقطعاًیادخدابالاتر است وخدا می داند چه می کنید . عنکبوت، آیه 45

وَ أَقِمِ الصَّلَاةَ طَرَفَیِ النَّهَارِ وَ زُلَفًا مِنَ اللَّیْلِ ۚ إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ ۚ ذَلِکَ ذِکْرَیٰ لِلذَّاکِرِینَ . در دو طرف روز [اول و آخر آن] و نخستین ساعات شب، نماز را برپادار، زیرا خوبی ها بدی ها را از میان می برد. هود ، 114

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود : لَیسَ مِنِّی مَنِ اسْتَخَفَّ بِصَلَاتِهِ لَا یرِدُ عَلَی الْحَوْضَ لَا وَ اللَّهِ . از من نیست کسی که نمازش را سبک بشمارد. قسم به خدا بر حوض کوثر بر من نخواهد رسید . بحارالانوار ، ج 80، ص 21

امیرمؤمنان علی علیه السلام : لَیسَ عَمَلٌ أحَبَّ إلَی اللَّهِ عزّ وجلّ مِنَ الصَّلاةِ ، فَلا یَشغَلَنَّکُم عَن أوقاتِها شَیءٌ مِن اُمورِ الدُّنیا ، فَإِنَّ اللَّهَ عزّ وجلّ ذَمَّ أقوامًا فَقالَ : (الَّذِینَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ) یَعنی أنَّهُم غافِلونَ استَهانوا بِأَوقاتِها . هیچ عملی نزد خداوند، محبوبتر از نماز نیست. پس هیچ کار دنیایی، شما را در وقت نماز ، به خود مشغول ندارد ؛ چرا که خداوند ، گروههایی را سرزنش کرد و فرمود:(آنان که از نمازشان غافل اند) ، یعنی آنان غافل بودهاند و به وقت نمازها بی اعتنایی میکردند. الخصال ، ص 621 ، ح 10

امام علیٌّ علیه السلام : اللّهَ اللّهَ فِي الصَّلاةِ فَإنَّها خَيرُ العَمَلِ ، إنَّها عِمادُ دينِكُم؛ خدا را ، خدا را درباره نماز ، كه بهترين كردار و ستون دين شماست ! گزیده تحف العقول، ح65

امام علیٌّ علیه السلام : اُوصیکَ یا بُنَیَّ بالصَّلاهِ عندَ وَقتِها ، فرزندم! تو را به نماز در اول وقت سفارش میکنم. بحارالانوار. ج ۸۳ . ص ۱۴

امام صادق علیه السَّلام : یا بُنَیَّ اِنَّه لا یَنالُ شَفاعَتُنا من استَخَفَّ بِالصَّلوهِ ، ای فرزندم! هرکس نماز را سبک بشمارد به شفاعت ما دست نخواهد یافت. وسائل الشیعه. ج۳ . ص ۱۶

امام صادق علیه السلام : مَن قَبِلَ اللّه مِنهُ صَلاهً واحِدَهً لَم یُعَذِّبهُ وَمَن قَبِلَ مِنهُ حَسَنَهً لَم یُعَذِّبهُ؛ خداوندازهرکس یک نمازویایک کارنیک راقبول کند،عذابش نمىنماید. کافى، ج ۳، ص۱۶۶، ح ۱۱

رسول الله صلی الله علیه و آله : خمسُ صلواتٍ مَن حافظَ علیهنَّ کانَت لهُ نورٌ و بُرهانٌ و نجاه یومَ القیامهِ. کسی که بر نمازهای پنجگانه محافظت و مراقبت نماید این نمازها برای او در قیامت، نور و وسیله نجات او خواهد بود.کنز العمال، ج ۷، حدیث ۱۸۸۶۲

امام علی علیه السلام : لِکُلِّ شَیءٍ وَجهٌ وَ وَجهُ دینِکم الصَّلاهُ؛ هر چیز دارای سیماست، سیمای دین شما نماز است. بحار الانوار، ج۸۲، ص۲۲۷

ایتاء زکوة درزیارات : وَ آتَيْتَ الزَّكَاةَ یا وَ آتَيْتُمُ الزَّكَاةَ

زکات از واجبات مالی در دین اسلام است که بر اساس آن، مسلمانان باید مقدار معینی از ۹ قلم کالا برای مصرف در زندگی فقرا و سایر امور عمومی اجتماعی بپردازند. این ۹ کالا عبارتند از نقدین (طلا و نقره)، انعام ثلاثه ( گاو، گوسفند و شتر) و غلات اربعه (گندم، جو، کشمش و خرما). مقدار پرداختی هر یک از این کالاها متفاوت بوده و در فقه تعیین شده است. زکات از جمله مهمترین واجبات است و تأکید بسیاری بر آن شده است. زکات از فروع دین شمرده شده و در منابع دینی در کنار نماز و جهاد قرار گرفته و یکی از پنج ستون دین است. در ۵۹ آیه قرآن و حدود ۲۰۰۰ روایت به زکات اشاره شده است. در قرآن در بسیاری از موارد از واژه صدقه برای اشاره به زکات استفاده شده است و در فقه، زکات را صدقه واجب میخوانند. زکات دو نوع دارد: زکات بدن که همان زکات فطره است و در عید فطر پرداخت میشود و زکات مال که به غلات چهارگانه، دامها و سکهها با شرایط خاصی تعلق میگیرد .

وجوب زکات از ضروریات دین اسلام و مورد اتفاق همه مسلمانان است و انکار وجوب آن موجب ارتداد خواهد شد.[جواهر الکلام، ج۱۵، ص۱۵] .

زکات از عبادات بهشمار میرود، از این رو، نیت (قصد قربت) در آن شرط است.[جواهر الکلام، ج۱۵، ص۴۷۱] .

اين مسأله که زکات واجب و يکي از واجبات الهيه است، به مقتضاي آيات و روايات است و يک مسأله اي است که کسي نمي تواند در آن مناقشه کند؛ مخصوصاً کتاب الله. در اکثر مواردي که «اقيموا الصلاة» ذکر شده، دنبالش هم «آتو الزکاة» ذکر شده است. ايتاء زکاة را در رديف اقامه صلاة ذکر کرده است و در آيات مکرّري اين معنا وجود دارد. شايد در کمتر جائي در قرآن داشته باشيم که «اقيموا الصلاة» بدون «آتوا الزکاة» باشد؛ الاّ در چند مورد و الاّ نوعاً اين اقتران محفوظ است در اين اقتران نکته اي به نظر ما مي رسد که زکاة چه خصوصيتي دارد که خداوند آن را در رديف نمازآورده و هر جا که صحبت «اقيموا الصلاة» است دنبال آن «وآتوا الزکاة» هم مطرح است. خداوند در آيه شريفه مي فرمايد: «الذين إن مکنّاهم في الارض اقاموا لصلاة وآتوا الزکاة وأمروا بالمعروف ونهوا عن المنکر» يعني به استناد اين آيه شريفه، حکومت ما اوّلين وظيفه اسلامي اش اقامه صلاة و ايتاء زکاة است. خداوند مي فرمايد: اگر ما به کساني امکانات و قدرت داديم، اگر آنها را مسلط ولو بر يک قسمت از جهان کرديم، در درجه اوّل اين مسائل عبادي و مسأله زکاة را بايد مراعات کنند، در درجه بعد هم امر به معروف و نهي از منکر است، در زيارات که شما به امام حسين خطاب مي کنيد «اشهد انّک قد أقمت الصلاة وآتيت الزکاة»، معناي اَقَمتَ چيست؟ و معنای آتَیتَ چیست؟ يعني درباره نماز امر به معروف کرده ايد؟ یعنی در باره زکوة امر به معروف کرده اید؟ يا «أشهد انّک قد اقمت الصلاة» يعني صلّيتَ، تو نمازها را خوانده اي، تو اهل نمازي، تو اهل بزرگترين واجب الهي هستي. يا «أشهد انّک قد آتَیتَ الزَّکوة» يعني زکّیتَ، تو زکوة ها را داده اي، تو اهل زکوتي، تو اهل بزرگترين واجب الهي بعد از نماز هستي.

آیات و روایات زکوة

زکات از مهمترین برنامههای اقتصادی اسلام است. این واژه به همراه مشتقاتش در قرآن ۵۹ مرتبه در ۲۹ سوره و ۵۶ آیه به کار رفته، که ۲۷ مورد در کنار نماز آمده است : وَالَّذِينَ هُمْ لِلزَّكَاةِ فَاعِلُونَ [مؤمنون–۴] . الَّذِينَ إِن مَّكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ...[حج–۴۱] ...وَالْمُقِيمِينَ الصَّلَاةَۚ وَالْمُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالْمُؤْمِنُونَ بِاللَّـهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ أُولَـٰئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْرًا عَظِيمًا [نساء–۱۶۲] رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّـهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ ۙ...[نور–۳۷]

قَالَ اَبُوعَبْدِاللّهِ عليه السلام: لَمَّا نَزَلَتْ آيَةُ الزَّكاةِ «خُذْ مِنْ اَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكّيهِمْ بِها» [توبه، 103.] فى شَهْرِ رَمِضانِ، فَاَمَرَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله مُنادِيَهُ فَنَادى فى النّاسِ: اِنَّ اللّهَ تَبَارَكَ وَتَعَالى فَرَضَ عَلَيْكُمُ الزَّكَاةَ كَما فَرَضَ عَلَيْكُمُ الصَّلاةَ. [ وسائل الشيعه، ج 6، ص 3 ] امام صادق عليه السلام فرمود: هنگامى كه آيه زكات در ماه رمضان نازل شد كه: از اموال آنان صدقه بگير تا آنان را پاكيزه و تزكيه نمايى، پيامبر خدا صلي الله عليه و آله دستور داد كه سنخنگويش دربين مردم اعلام كند كه:خداى متعال زكات رابرشماواجب كرد همانگونه كه نماز را بر شما واجب كرد.

قَالَ اَميرُالمُؤمِنِينَ عليه السلام: اُوصيكُمْ بِالزَّكَاةِ فَاِنّى سَمِعْتُ نَبيَّكُمْ صلي الله عليه و آله يَقُولُ: اَلزَّكاةُ قَنْطَرَةُ الاِءسْلامِ فَمَنْ اَدّاها جازَ الْقَنْطَرَةَ، وَمَنْ اِحْتَبَسَ دُونَها وَهِىَ تُطْفى غَضَبَ الرَّبِّ. [ بحارالأنوار، 77، 407 ] اميرمؤمنان عليه السلام فرمود: شما را به زكات وصيّت و سفارش مى كنم، از پيامبر شما كه درود خدا بر او و خاندانش باد شنيدم كه مى فرمود: زكات پل اسلام است، پس كسى كه زكات بپردازد از پل مى گذرد، و كسى كه آن را نگهدارد به پايين آن سقوط خواهد كرد، و (پرداخت) زكات خشم پروردگار را فرو مى نشاند.

قَالَ اَميرُالمُؤمِنِينَ عليه السلام: اُوصيكُمْ بِالزَّكَاةِ فَاِنّى سَمِعْتُ نَبيَّكُمْ صلي الله عليه و آله يَقُولُ: اَلزَّكاةُ قَنْطَرَةُ الاِءسْلامِ فَمَنْ اَدّاها جازَ الْقَنْطَرَةَ، وَمَنْ اِحْتَبَسَ دُونَها وَهِىَ تُطْفى غَضَبَ الرَّبِّ. [ بحارالأنوار، 77، 407 ] اميرمؤمنان عليه السلام فرمود: شما را به زكات وصيّت و سفارش مى كنم، از پيامبر شما كه درود خدا بر او و خاندانش باد شنيدم كه مى فرمود: زكات پل اسلام است، پس كسى كه زكات بپردازد از پل مى گذرد، و كسى كه آن را نگهدارد به پايين آن سقوط خواهد كرد، و (پرداخت) زكات خشم پروردگار را فرو مى نشاند.

امربمعروف ونهی ازمنکردرزیارات : وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ

امر بمعروف ونهی ازمنکر در بیانات امام حسین علیه السلام

وصیت نامه امام حسین علیه السلام به محمد حنفیه : بِسْمِ اللّه الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، هذا ما اَوْصى بِهِ الْحُسَینُ بْنُ عَلِی اِلى اَخیهِ مُحَمّدِ بْنِ الْحَنَفِیه اَنَّ الْحُسَینَ یشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللّه وَحَدهُ لا شَرِیكَ لَهُ وَاَنَّ مُحَمَّدا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ جاءَ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِهِ وَاَنَّ الْجَنَّه حَقُّ وَالنّارَ حَقٌ وَالسَّاعَه آتِیه لارَیبَ فیها وَاَنّ َاللّه یبْعَثُ مَنْ فِى الْقُبُورِ وَاَنَّى لَمْ اَخْرُجْ اَشِرا وَلا بَطِراً وَلا مُفْسِداً وَلا ظالِماً وَانَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ اْلا صْلاحِ فِى اُمَّه جَدِّى صلى اللّه علیه و آله اُرِیدُ اَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَاَنْهى عَنِ الْمُنْكَرِ وَاَسیرَ بِسِیرَه جَدِّى وَاَبى على بْنِ اَبِى طالِبٍ فَمَنْ قَبِلَنى بِقَبُولِ الْحَقِّ فَاللّه اَوْلى بِالْحقِّ وَمَنْ رَدَّ عَلَىّ هذا اَصْبِرُ حَتّى یقْضِیاللّهُ بَینِى وَبَینَ الْقَومِ وَهُوَ خَیرُالْحاكِمِینَ وَهذِهِ وَصِیتِى اِلَیكَ یا اَخِى وَما تَوْفِیقى اِلاّ بِاللّه عَلَیهِ تَوَكَّلْتُ وَاَلیهِ اُنِیبُ . (اءَشِر : طغیان و سركشى و خودخواهى . تکبر کردن و تبختر نمودن . بَطِر : پرنشاط شدن . ناسپاس شدن . بزرگ منشی. شدت فرح و نشاط . سرپیچى و تكبر در مقابل حق . بَطَر (بر وزن فَرَس) طغیان. حیرت. تکبّر . مستي و غرور. غفلت و سبک مغزي در اثر سوء استفاده از نعمت الهي . مُفسِدًا : اِفساد . فسادطلبي . ظالِمًا : ستمگري) . بسمالله الرحمن الرحیم. این، وصیت حسین بن علی به برادرش محمد حنفیه است: حسین گواهی میدهد که جز خدای یکتا و بیشریک، معبودی نیست. محمد، بنده و فرستاده اوست، حق را از سوی حق آورده است. بهشت و دوزخ حق است، قیامت بیشک خواهد آمد و خداوند، خفتگان در گورها را برمیانگیزد. من هرگز از روی هوس و طغیان و فساد انگیزی و ستم، خروج نکردم، بلکه برای طلب اصلاح در امت جدم خروج کردم. میخواهم امربهمعروف و نهی از منکر کنم و به سیره و روش جدم و پدرم علی بن ابیطالب حرکت کنم. هر کس با پذیرش حق، مرا بپذیرد، خداوند به حق سزاوارتر است و هر کس بر من رد کند، صبر میکنم تا خداوند میان من و قوم من به حق داوری کند که او بهترین داوران است. این وصیت من به توست. برادرم! توفیقم جز از خدا نیست. بر او توکل کردم و بهسوی او بازمیگردم. [حرکت حسینبنعلی، حرکتی خالصاً، مخلصاً و بدون هیچ شائبه، برای خدا و دین و اصلاح جامعهی مسلمین بود. این، خصوصیت اوّل که خیلی مهم است. اینکه حسینبنعلی علیهالصّلاةوالسّلام فرمود: «انّی لم اخرج اشراً و لا بطراً و لا ظالماً و لا مفسداً» خودنمایی نیست؛ خود نشان دادن نیست؛ برای خود، چیزی طلبیدن نیست؛ نمایش نیست. ذرّه ای ستم و ذرّه ای فساد، در این حرکت نیست. «و انما خرجت، لطلب الاصلاح فی امّة جدّی.» این، نکتهی بسیار مهمّی است. انّما: فقط! یعنی هیچ قصد و غرض دیگری، آن نیّت پاک و آن ذهن خورشیدگون را مکدّر نمیکند. قرآن کریم، وقتی که در صدر اسلام با مسلمانان سخن میگوید، میفرماید: «و لا تکونوا کالّذین خرجوا من دیارهم بطراً و رئاء النّاس.» و اینجا امام حسین علیهالسّلام میگوید: «انّی لم اخرج اشراً و لا بطراً.» . «بیانات رهبری ۱۳۷۲/۱۰/۲۶ در دیدار جمعی از پاسداران» . قرآن مجید : وَلا تَكونوا كَالَّذينَ خَرَجوا مِن دِيارِهِم بَطَرًا وَرِئَاءَ النّاسِ وَيَصُدّونَ عَن سَبيلِ اللَّهِ ۚ وَاللَّهُ بِما يَعمَلونَ مُحيطٌ (سوره مبارکه انفال آیه ۴۷) و مانند کسانی نباشید که از روی هوی پرستی و غرور و خودنمایی در برابر مردم، از سرزمین خود به (سوی میدان بدر) بیرون آمدند؛ و (مردم را) از راه خدا بازمیداشتند؛ (و سرانجام شکست خوردند) و خداوند به آنچه عمل میکنند، احاطه (و آگاهی) دارد!]

امام حسین علیهالسلام : وَاللّه ُ يَقولُ: "فَلا تَخشَوُا النّاسَ وَاخشَونِ" وقال: المُؤمِنونَ وَالمُؤمِناتُ بَعضُهُم أولِيَاءُ بَعضٍ يَأمُرونَ بِالمَعروفِ و يَنهَونَ عَنِ المُنكَرِ، فَبَدَأَ اللّهُ بِالأَمرِ بِالمَعروفِ وَالنَّهيِ عَنِ المُنكَرِ فَريضَةً مِنهُ؛ لِعلمِهِ بِأَنَّها إذا اُدِّيَت و اُقيمَتِ استَقامَتِ الفَرائِضُ كُلُّهُا هَيِّنُها وصَعبُها، وذلِكَ أنَّ الأَمرَ بِالمَعروفِ وَالنَّهيَ عَنِ المُنكَرِ دُعاءٌ إلَى الإِسلامِ مَعَ رَدِّ المَظالِمِ ومُخالَفَةِ الظّالِمِ و قِسمَةِ الفَيءِ وَ الغَنائِمِ و أخذِ الصَّدَقاتِ مِن مَواضِعِها ووَضعِها في حَقِّها. [تحف العقول، صفحه 237] . خداوند مى فرمايد: "از مردم نترسيد و از من بترسيد" و فرموده: "مردان و زنان مؤمن، دوستان يكديگرند، به نيكى فرمان مىدهند و از زشت كارى بازمیدارند". خداوند از امر به معروف و نهى از منكر، به عنوان فريضهاى از جانب خود، آغاز كرده است، چون مى دانسته است كه هرگاه اين فريضه ادا گردد و بر پاى داشته شود تمام فرايض ديگر، از آسان و دشوار، بر پاى داشته خواهند شد. چرا كه امر به معروف و نهى از منكر، دعوت به اسلام است، همراه با ردّ مظالم و مخالفت با ستمكار و تقسيم بيت المال و غنايم و گرفتن بجاى صدقات [زكات] و هزينه كردن بجاى آنها.

امام خمینی(ره) دراین باره گفته است: «...این دو (امر به معروف و نهی از منکر) از بالاترین و گرانقدرترین فرایض اسلامی است و توسط این هاست که فرایض دیگر برپا داشته می شود و دین مبین نظم می یابد و زندگی در دنیای اسلام رونق می گیرد. وجوب این دو فریضه از ضرورت های دین است...»(امر به معروف و نهی از منکر، علی کورانی، ص 17)

اَمر به مَعروف و نَهی اَز مُنکَر دو واجب از فروع دین هستند. امر به معروف دعوت کردن کسی که عمل واجبی را ترک کرده به انجام آن و نهی از منکر تلاش برای جلوگیری از انجام کار حرام توسط فرد گناهکار است.

در قرآن بارها از امر به معروف و نهی از منکر به عنوان وظیفه ای ویژه برای امت پیامبر(ص)، یاد شده و گاه در کنار باورهایی چون ایمان به خدا و معاد یا اعمالی چون نماز و زکات آمده است. [نک: آل عمران ۱۰۴، ۱۱۰، ۱۱۴؛ اعراف ۱۵۷؛ توبه ۶۷، ۷۱، ۱۱۲؛ حج ۴۱؛ لقمان ۱۷]

قرآن کریم در بیان صفات ممتاز مؤمنان میفرماید : وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ اَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَاْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ یُطِیعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ؛ [توبه، آیه۷۱] مردان و زنان با ایمان ولی (و یار و یاور) یکدیگرند، امر به معروف و نهی ازمنکر میکنند، نماز را برپا میدارند و زکات را میپردازند و خدا و رسولش را اطاعت میکنند.»

شرایط وجوب امر به معروف و نهی از منکر : ١. علم به معروف و منکر . ٢. احتمال تأثیر . ٣. اصرار بر گناه . ٤. نداشتن مفسده .

مراحل و مراتب امر به معروف و نهی از منکر : ١. امر و نهی قلبی . ٢. امر و نهی زبانی . ٣. امر و نهی عملی .

احادیث امر بمعروف ونهی ازمنکر

عَنْ رَسُولِ اللّه صلي الله عليه و آله : مَنْ اَمَرَ بَالْمَعْرُوفِ وَ نَهى عَنْ المُنْكَرِ فَهُو خَليفَةُ اللّهِ فى أَرْضِهِ و خَليفَةُ رَسُولِ اللّه ِ.[تفسير مجمع البيان، ج 1، ص 484؛ ذيل آيه 104 آل عمران] كسى كه امر به معروف و نهى از منكر كند جانشين خدا و پيامبر در روى زمين است.

عَنْ أَميرِالمُؤمِنين عليه السلام : وَ مَا أَعْمَالُ الْبِرِّ كُلُّهَا وَ الْجِهَادُ فِي سَبِيلِ اللّهِ عِنْدَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ، إِلاَّ كَنـَفْثَةٍ فِي بَحْـرٍ لُـجِّيٍّ. [نهج البلاغه، كلمات قصار، 374] تمام كارهاى نيك و حتى جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منكر چون آب دهان است در برابر درياى پهناور.

عَنْ رَسُولِ اللّه صلي الله عليه و آله : أَلا اُخْبِرُكُمْ عَنْ اَقْوامٍ لَيْسُوا بِأَنْبِياء وَ لا شُهدَاء تَغْبِطُـهُمْ النّاسُ يَـوْمَ الْقِـيامَةِ ... يَأْمُرُونَهُمْ بِما يُحِّبُ اللّهُ وَ يَنْهَوْنَهُمْ عَمّا يَكْرَهُ اللّه ُ. [مستدرك الوسائل، ج 12، ص 182] گروهى هستند كه نه پيامبرندونه شهيدولى مردم به مقامى كه خداوندبخاطرامربمعروف ونهى ازمنكربه آنان عطا فرموده غبطه مىخورند.

عَنْ الباقِرِ عليه السلام : اِنَّ الأمرَ بِالمَعْرُوفِ وَ النَّهْىَ عَنِ الْمُنكَرِ فَريَضَةٌ عـَظيمَةٌ بِهـا تـُقامُ الفـَرائِضُ وَ تَأْمَنُ المَذاهِبُ وَ تَحِلُّ المَكاسِبُ وَ تَرُدُّ الْمَظـالِمُ وَ تَعْمـُر الأرْضُ [وسائل الشيعه، ج 11، ص 395، ح 6] امر به معروف و نهى از منكر دو واجب بزرگ الهى مى باشند كه ساير واجبات با آنها بر پا مى مانند و بوسيله اين دو راهها امن و كسب و كار مردم حـلال مى شود. با اين دو واجب است كه داد ستمديدگان ستانده مى شود و زمين آباد مى گردد.

عَنْ أَميرِالمُؤمِنين عليه السلام : أَمـَرَنـا رَسـُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله اَنْ نُلْقِىَ اَهْلَ المَعاصى بِوُجُوهٍ مُكْفَهِّرةٌ. [وسائل الشيعه، ج 11، ص 413، ح 1] با گنهكاران با چهره اى در هم كشيده برخورد كنيم.

جهاددرراه خدا درزیارات : وَ جَاهَدْتَ فِى سَبِيلِ اللَّهِ

وَ جَاهَدْتَ فِى سَبِيلِ اللَّهِ درزیارت یا وَ جَاهَدْتُمْ فِى اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ درزیارت جامعه کبیره یا أشهد أنَّكَ جاهَدتَ فِی اللّهِ حَقَّ جِهادِهِ درزیارت امین الله

جهاد فی سبیل الله جهاد در راه خدا است ، و جهاد فی الله را اگر به معنای فی عباد الله بگیریم میشود جهاد در راه یاری بندگان خدا ، اگر فی را به معنای لام بگیریم میشود جهاد لِلّه جهاد خالصًا مخلصًا برای خدا ، واگر فی را به معنای من اجله بگیریم میشود جهاد بخاطر خدا . نتیجةً امام حسین علیه السلام جهاد کرد در راه خدا و برای خدا و بخاطر خدا و برای یاری بندگان خدا . «فی سبیلالله»، اشاره و تأکید به هدف دارد، چرا که انسان میتواند کار واحدی را به اهداف متفاوت انجام دهد. مثل این که میتواند برای خدا و یا برای ریا و یا از روی عادت و یا برای کاسبی و ...، میتواند برای خدا جهاد کند ، اقامه نماز کند و یا قرآن تلاوت نماید. همین طور میتواند برای ریا، برای هوای نفس، برای جاسوسی، برای غنیمت و یا هر هدف دیگر به جهاد یا جنگ بپردازد و خداوند متعال به انسان تعلیم میدهد که کار فقط «برای خدا» اهمیت و ارزش دارد، وگرنه «حبط» میشود. یعنی از بین میرود و نتیجهی مطلوبی نداده و امیدی را برآورده نمینماید و موجب کمال نمیگردد. [یکی از اقسام جهاد، کسب حلال و تأمین معاش خانواده از راه حلال است. کسی که از فساد مالی و غش در معامله بر کنار است و از راه حلال معاش خانواده و اهل و عیال خود را تحصیل می کند، در ردیف مجاهدین فی سبیل الله می باشد و عملش جهاد محسوب می شود . وکسی که با فساد مالی و غش در معامله و از راه حرام و... معاش خانواده و اهل و عیال خود را تحصیل می کند، در ردیف مجاهدین فی سبیل الطاغوت می باشد و عملش هباء منثورا ست . همان طور که پیامبر گرامی اسلام صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ فرمودند: اَلْجالِبُ اِلى سُوقِنا كَالْمُجاهِدِ فی سَبيلِ اللهِ وَ الْمُحْتَكِرُ فی سُوقِنا كَالْمُلْحِدِ فی كِتابِ اللهِ ، جلب کننده (روزی حلال) به سوی بازار ما همانند جهادکننده در راه خداوند است و احتکار کننده در بازار ما، مانند مُلحِد در کتاب خداوند است (نهج الفصاحه، حديث1317)]. در زیارت اربعین دارد : ... وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِيكَ لِيَسْتَنْقِذَ عِبَادَكَ مِنَ الْجَهَالَةِ وَ حَيْرَةِ الضَّلالَةِ ... یعنی حسینبنعلی، جان و خون خود رادر راه تو داد؛ «لیستنقذ عبادک من الجهالة» ؛ تا بندگان تورا ازجهل نجات دهد ؛ «وحیرة الضّلالة» ؛ و آنهارا ازسرگردانیِ ناشی از ضلالت و گمراهی برهاند. یعنی خون اباعبداالله علیه السلام برای نجات مردم از جهل و گمراهی نثار شد.

راغب در مفردات می نویسد: ﴿و الْجِهَادُ و الْمُجَاهَدَةُ: استفراغ الوسع في مدافعة العدو، و الْجِهَادُ ثلاثة أضرب:- مجاهدة العدو الظاهر.- و مجاهدة الشيطان.- و مجاهدة النفس. و تدخل ثلاثتها في قوله تعالى: وَ جاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَ جِهادِهِ[حج آیه87] ، وَ جاهِدُوا بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ [توبه آیه41] ، إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ[انفال آیه72] [المفردات ج1، ص101]﴾ راغب جهاد را به معنای به کار گرفتن نهایت تلاش در مقابله با دشمن ترجمه کرده و دشمن را به سه قسم دشمن ظاهری، شیطان و نفس تقسیم کرده است . سید علی خان در الطراز الاول، فی الله در آیه شریفه «وَجاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَ جِهادِهِ» را «من اجله» معنا کرده است . و طریحی در مجمع البحرین فی الله را «فی عباده الله» ترجمه کرده که متناسب با معنای کلی جهاد است. البته این احتمال وجود دارد که فی عباده الله به معنای لاجله باشد که در اینصورت با معنای خاص جهاد، قابل تطبیق است. در وقعه صفین از زبان امیر مؤمنین ع در وصف پیامبر ص دارد: حَتَّى مَضَى صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ مُطِيعاً لِلَّهِ صَابِراً عَلَى مَا أَصَابَهُ مُجَاهِداً فِي اللَّهِ حَقَ جِهادِهِ حَتَّى أَتَاهُ الْيَقِينُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ[وقعة صفّين ج1، ص314. امالي صدوق، ج1، ص491] . من الدعاء عند قبر امیرالمؤمنین : أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلَاةَ وَ آتَيْتَ الزَّكَاةَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ اتَّبَعْتَ الرَّسُولَ وَ نَصَحْتَ لِلْأُمَّةِ وَ تَلَوْتَ الْكِتَابَ حَقَّ تِلاوَتِهِ وَ جَاهَدْتَ فِي اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ وَ دَعَوْتَ إِلَى سَبِيلِهِ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ حتی اتاک الیقین. [الكافي، الشيخ الكليني، ج1، ص357] .

جهاد در راه خدا درآیات و روایات

إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذينَ يُقاتِلونَ في سَبيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُم بُنيانٌ مَرصوصٌ . خداوند کسانی را دوست میدارد که در راه او پیکار میکنند گوئی بنایی آهنیناند! سوره مبارکه الصف آیه ۴

الَّذينَ آمَنوا يُقاتِلونَ في سَبيلِ اللَّهِ ۖ وَالَّذينَ كَفَروا يُقاتِلونَ في سَبيلِ الطّاغوتِ فَقاتِلوا أَولِياءَ الشَّيطانِ ۖ إِنَّ كَيدَ الشَّيطانِ كانَ ضَعيفًا . کسانی که ایمان دارند، در راه خدا پیکار میکنند؛ و آنها که کافرند، در راه طاغوت [= بت و افراد طغیانگر]. پس شما با یاران شیطان، پیکار کنید! (و از آنها نهراسید!) زیرا که نقشه شیطان، (همانند قدرتش) ضعیف است. سوره مبارکه النساء آیه ۷۶

إِنَّ اللَّهَ اشتَرىٰ مِنَ المُؤمِنينَ أَنفُسَهُم وَأَموالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ ۚ يُقاتِلونَ في سَبيلِ اللَّهِ فَيَقتُلونَ وَيُقتَلونَ ۖ وَعدًا عَلَيهِ حَقًّا فِي التَّوراةِ وَالإِنجيلِ وَالقُرآنِ ۚ وَمَن أَوفىٰ بِعَهدِهِ مِنَ اللَّهِ ۚ فَاستَبشِروا بِبَيعِكُمُ الَّذي بايَعتُم بِهِ ۚ وَذٰلِكَ هُوَ الفَوزُ العَظيمُ . خداوند از مؤمنان، جانها و اموالشان را خریداری کرده، که (در برابرش) بهشت برای آنان باشد؛ (به این گونه که:) در راه خدا پیکار میکنند، میکشند و کشته میشوند؛ این وعده حقّی است بر او، که در تورات و انجیل و قرآن ذکر فرموده؛ و چه کسی از خدا به عهدش وفادارتر است؟! اکنون بشارت باد بر شما، به داد و ستدی که با خدا کردهاید؛ و این است آن پیروزی بزرگ! سوره مبارکه التوبة آیه ۱۱۱

امام جعفرصادق (ع) : اُغزوا تُوَرِّثوا ابناءَکُم مَجداً؛ (وسائل، ج ١١، ص ٩) در جبهههای نبرد با دشمن همواره آماده و در راه خدا جهاد نمایید که شرف و افتخار را بعد از خود برای فرزندانتان به یادگار خواهید گذاشت.

امیر المؤمنین (ع) : فَإِنَّ الْجِهَادَ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ الْجَنَّةِ فَتَحَهُ اللَّهُ لِخَاصَّةِ أَوْلِیَائِهِ وَ هُوَ لِبَاسُ التَّقْوَى وَ دِرْعُ اللَّهِ الْحَصِینَةُ وَ جُنَّتُهُ الْوَثِیقَةُ فَمَنْ تَرَکَهُ رَغْبَةً عَنْهُ أَلْبَسَهُ اللَّهُ ثَوْبَ الذُّلِّ وَ شَمِلَهُ الْبَلَاءُ وَ دُیِّثَ بِالصَّغَارِ وَ الْقَمَاءَةِ وَ ضُرِبَ عَلَى قَلْبِهِ بِالْإِسْهَابِ وَ أُدِیلَ الْحَقُّ مِنْهُ بِتَضْیِیعِ الْجِهَادِ وَ سِیمَ الْخَسْفَ وَ مُنِعَ النَّصَف.[ نهج البلاغه، ص 69، خ 27] جهاد درى از درهاى بهشت است که خدا آن را براى دوستان ویژه خویش گشوده است و آن، پوشش تقوا و زره محکم خدا و سپر مطمئن او است. پس هر که آن را از روی بی اعتنایی ترک کند، پروردگار جامه ذلت بر او بپوشاند، و گرفتار بلا شود، و بر سر او خوارى و زبونى فرو بارد، و نور خرد از دل او رخت کشد، و با بی اعتنایی به جهاد، حق از او رویگردان شود، و خوارى به او روى آورد، و کسى به فریاد او نرسد.

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لِلْجَنَّةِ بَابٌ یُقَالُ لَهُ بَابُ الْمُجَاهِدِینَ یَمْضُونَ إِلَیْهِ فَإِذَا هُوَ مَفْتُوحٌ وَ هُمْ مُتَقَلِّدُونَ سُیُوفَهُمْ وَ الْجَمْعُ فِی الْمَوْقِفِ وَ الْمَلَائِکَةُ تُرَحِّبُ بِهِمْ فَمَنْ تَرَکَ الْجِهَادَ أَلْبَسَهُ اللَّهُ ذُلًّا فِی نَفْسِهِ وَ فَقْراً فِی مَعِیشَتِهِ وَ مَحْقاً فِی دِینِه.[کافی، ج 5، ص 2، ح 2] بهشت دری به نام در مجاهدان دارد که آنان به سمتش رهسپار می شوند و در حالی که شمشیر مجاهدان بر گردنشان آویخته شده و جمعیت در انتظار حسابرسی اند، آن در بر آنان گشوده می شود و فرشتگان به ایشان خوش آمد می گویند. پس هرکه جهاد را رها کند، پروردگار او را دچار خودکم بینی، فقر و بی دینی خواهد کرد.

عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع : قَالَ أَتَى رَجُلٌ رَسُولَ اللَّهِ ص فَقَالَ إِنِّی رَاغِبٌ نَشِیطٌ فِی الْجِهَادِ قَالَ فَجَاهِدْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَإِنَّکَ إِنْ تُقْتَلْ کُنْتَ حَیّاً عِنْدَ اللَّهِ تُرْزَقُ وَ إِنْ مِتَّ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُکَ عَلَى اللَّهِ وَ إِنْ رَجَعْتَ خَرَجْتَ مِنَ الذُّنُوبِ إِلَى اللَّه. [تفسیر العیاشی، ج 1، ص 206، ح 152] مردی نزد پیامبر(ص) آمد و عرضه داشت که من بسیار شور و شوق رفتن به جهاد را دارم! ایشان پاسخ فرمود: پس به جهاد برو؛ زیرا اگر کشته شوی، زنده خواهی بود و نزد خدا روزی خواهی داشت و اگر در این راه به صورت طبیعی بمیری، پاداش تو بر عهده پروردگار خواهد بود و اگر زنده برگردی، گناهانت پاک خواهد شد.

عنه ص : ما أعْمالُ العِبادِ كُلِّهِم عِند المُجاهِدينَ في سبيلِ اللّه ِ إلاّ كَمِثْلِ خُطّافٍ أخَذَ بمِنْقارِهِ مِن ماءِ البَحرِ.[كنز العمّال : 10680] اعمال همه بندگان درمقايسه با ارزش جهاد مجاهدانِ در راه خدا نيست مگر به اندازه مقدار آبى كه پرستويى دريايى با منقار خود از دريا برداشته است.

اطاعت خدا ورسول در زیارات : وَ أَطَعْتَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ

دستور یا خواهش کسی را اطاعت کردن؛ فرمانبرداری کردن؛ فرمان بردن؛ فرمانبرداری؛ فرمانبری. امام حسین علیه السلام خدا ورسول را اطاعت کرد "خدا ورسول را فرمان برداری کرد و در مقابل فرمان خدا ورسول تسلیم شد" قرآن کریم، در آیات متعدّدى به مسئله اطاعت خدا و رسول اشاره کرده و در برخى آیات، با مخاطب قرار دادن همه انسان ها، آنان را به اطاعت از پیامبر اسلام(ص) فرمان داده است : قُل اَطیعُوا اللّهَ واَطیعُوا الرَّسولَ...؛(سوره نور، آیه 54 و 56 ؛ سوره آل عمران، آیه 32 ؛ سوره مائده، آیه 92) اى پیامبر(ص) بگو: از خدا و رسول او اطاعت کنید . و در جاى دیگر، خصوص مؤمنان را به این موضوع دعوت مى نماید : یاایُّهَا الَّذینَ ءامَنوا اَطیعُوا اللّهَ واَطیعُوا الرَّسولَ..؛ (سوره نساء، آیه 59 ؛ سوره انفال، آیه 20 ؛ سوره محمد،آیه 33) اى کسانى که ایمان آورده اید، خدا و رسولش را اطاعت کنید... ...وَمَن يُطِعِ اللّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ . و هر کس از خدا و پیامبر او اطاعت کند وی را به باغهایی درآورد که از زیر (درختان) آن نهرها روان است در آن جاودانه اند. [نساء آیه۱۳] . وَمَن يُطِعِ اللّهَ وَالرَّسُولَ فَأُوْلَئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَيْهِم مِّنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاء وَالصَّالِحِينَ وَحَسُنَ أُولَئِكَ رَفِيقًا . و کسانی که از خدا و پیامبر اطاعت کنند در زمره کسانی خواهند بود که خدا ایشان را گرامی داشته (یعنی) با پیامبران و راستان و شهیدان و شایستگانند و آنان چه نیکو همدمانند. [نساء آیه۶۹] . همانطور که در سوره حمد ، بیان شده است کسانی که مشمول این نعمت اطاعت خدا ورسول اند همواره در جاده مستقیم گام برمیدارند و کوچکترین انحراف و گمراهی ندارند. در این آیه به کسانی که خداوند نعمت خویش را بر آنها اتمام کرده است اشاره به چهار طایفه میکند : ۱- "انبیاء" و فرستادگان مخصوص پروردگار که نخستین گام را برای هدایت و رهبری مردم و دعوت به صراط مستقیم برمیدارند (من النبیین) . ۲- "راستگویان"، کسانی که هم در سخن راست میگویند و هم با عمل و کردار صدق گفتار خود را اثبات میکنند و نشان میدهند که مدعی ایمان نیستند بلکه براستی به فرمانهای الهی ایمان دارند (و الصدیقین) . از این تعبیر روشن میشود که بعد از مقام نبوت ، مقامی بالاتر از مقام صدق و راستی نیست، نه تنها راستی در گفتار بلکه راستی در عمل و کردار که شامل امانت و اخلاص نیز میگردد . ۳- "شهداء" و کشته شدگان در راه هدف و عقیده پاک الهی و یا افراد برجستهای که روز قیامت شاهد و گواه اعمال انسانها هستند (و الشهداء) . ۴- "صالحان" و افراد شایسته و برجسته ای که با انجام کارهای مثبت و سازنده و مفید و پیروی از اوامر انبیاء به مقامات برجسته ای نائل شده اند (و الصالحین). و به همین جهت در روایات ما "صالحین" تفسیر به یاران برگزیده ائمه شده است و این نیز همانند آنچه در باره "صدیقین" گذشت از قبیل بیان فرد شاخص است. [تفسیر نمونه ج۳، ص۵۰۹] . وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ . و مردان و زنان با ایمان دوستان یکدیگرند... و از خدا و پیامبرش فرمان میبرند آنانند که خدا به زودی مشمول رحمتشان قرار خواهد داد... خداوند به مردان و زنان با ایمان باغهایی وعده داده است که از زیر (درختان) آن نهرها جاری است در آن جاودانه خواهند بود و (نیز) سراهایی پاکیزه در بهشتهای جاودان (به آنان وعده داده است) [توبه آیه۷۱ و آیه۷۲] . مؤمنان "اطاعت فرمان خدا و پیامبر او میکنند" (و یطیعون الله و رسوله).در پایان این آیه اشاره به نخستین امتیاز مؤمنان از نظر نتیجه و پاداش کرده، میگوید: "خداوند آنها را به زودی مشمول رحمت خویش میگرداند" (اولئک سیرحمهم الله). کلمه "رحمت" که در اینجا ذکر شده مفهومی بسیار وسیع دارد که هر گونه خیر و برکت و سعادتی را در این جهان و جهان دیگر، در برمی گیرد و این جمله در حقیقت نقطه مقابل حال منافقان است که خداوند آنها را لعنت کرده و از رحمت خود دور ساخته است. شک نیست که وعده رحمت به مؤمنان از طرف خداوند، از هر نظر قطعی و اطمینان بخش است، "زیرا او هم قدرت دارد و هم حکیم است"؛ آیه بعد قسمتی از این رحمت واسعه الهی را که شامل حال افراد با ایمان میشود و در دو جنبه "مادی" و "معنوی" شرح میدهد. نخست میفرماید: "خداوند به مردان و زنان با ایمان باغهایی از بهشت وعده داده است که از زیر درختهای آن نهرها جریان دارد" (وعد الله المؤمنین و المؤمنات جنات تجری من تحتها الانهار). از ویژگیهای این نعمت بزرگ این است که زوال و فنا و جدایی در آن راه ندارد، و "آنان جاودانه در آن میمانند" (خالدین فیها). دیگر از مواهب الهی به آنها این است که خداوند "مسکنهای پاکیزه و منزلگاههای مرفه در قلب بهشت"عدن "در اختیار آنها میگذارد" (و مساکن طیبة فی جنات عدن). "عدن" در لغت به معنی اقامت و بقاء در یک مکان است و لذا به "معدن" که جایگاه بقای مواد خاصی است این کلمه اطلاق میشود، بنا بر این مفهوم "عدن" با خلود شباهت دارد، ولی از آنجا که در جمله قبل به مساله خلود اشاره شده، چنین استفاده میشود که جنات عدن محل خاصی از بهشت پروردگار است که بر سایر باغهای بهشت امتیاز دارد. [تفسیر نمونه ج۸، ص۳۶] . "و یطیعون الله و رسوله"، در این جمله تمامی احکام شرعی را در یک جمله کوتاه " اطاعت خدا" و تمامی احکام ولایتی که پیغمبر در اداره امور امت و اصلاح شؤون ایشان دارد، از قبیل فرامین جنگی و احکام قضایی و اجرای حدود و امثال آن را در یک جمله کوتاه " اطاعت رسول" جمع کرده است. هر چند میتوان گفت که اطاعت احکام خدا که از آسمان نازل شده از یک نظر دیگر اطاعت رسول است، زیرا این رسول است که برای دعوت به اصول و فروع دین قیام نموده، پس اطاعت احکام خدا اطاعت او نیز هست. "اولئک سیرحمهم الله" در این جمله از این معنا خبر میدهد که قضای الهی شامل حال این گونه افراد شده و رحمت او اشخاص متصف به این صفات را در برخواهد گرفت. و گویا این جمله را آورد تا مقابل آن جمله ای قرار گیرد که در باره منافقین فرموده بود: "نسوا الله فنسیهم". [توبه آیه۶۷] و نیز ظاهرا جمله "ان الله عزیز حکیم" را آورد تا رحمت خود را تعلیل کرده، بفرماید رحمت من هیچ منافاتی با عزت و سلطنتم ندارد و به هیچ وجه حکمتم را نیز دچار اختلال و وهن و آمیخته با جزاف نمیسازد. [المیزان ج۹، ۴۵۵] . وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ... و هر کس خدا و پیامبر او را فرمان برد وی را در باغهایی که از زیر (درختان) آن نهرهایی روان است درمی آورد... [فتح آیه۱۷] در اینجا نیز مانند آیه قبلی کلام را با وعده و وعید خاتمه میدهد. در وعده اش میفرماید: و هر کس خدا و رسول او را اطاعت کند خدا در بهشتی داخلش میسازد که نهرها از دامنه آن جاری است. [ترجمه تفسیر المیزان ج۱۸، ص۴۲۱]

احادیث اطاعت

امام على عليه السلام : إذا قَوِيتَ فَاقْوَ على طاعَةِ اللّهِ سبحانَهُ، إذا ضَعُفتَ فاضعُفْ عن مَعاصِي اللّهِ. [میزان الحکمه6] اگر نيرومندى ، در طاعت خداوند سبحان نيرومند باش و اگر ناتوانى در نافرمانى از خدا ، ناتوان باش .

امام على ع : وَ قَالَ (علیه السلام): إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِالْأَنْبِيَاءِ أَعْلَمُهُمْ بِمَا جَاءُوا بِهِ؛ ثُمَّ تَلَا "إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْراهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِيُّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا" الآيَةَ. ثُمَّ قَالَ إِنَّ وَلِيَّ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه وآله) مَنْ أَطَاعَ اللَّهَ وَ إِنْ بَعُدَتْ لُحْمَتُهُ، وَ إِنَّ عَدُوَّ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه وآله) مَنْ عَصَى اللَّهَ وَ إِنْ قَرُبَتْ قَرَابَتُهُ. [حکمت 96 نهج البلاغه] نزديكترين مردم به پيامبران كسانى هستند كه به آنچه آورده اند داناتر باشند. [سپس اين آيه را تلاوت نمود] «نزديكترين كسان به ابراهيم همانا پيروان او و اين پيامبر و مؤمنان هستند.» سپس فرمود: دوست محمد (صلی الله علیه وآله) كسى است كه خدا را اطاعت كند، هر چند به نسب از او دور باشد و دشمن محمد (صلی الله علیه وآله) كسى است كه خدا را اطاعت نكند هرچند، خويشاوند نزديك او بود.

امام على عليه السلام : أطِعِ اللّه َ في جَميعِ اُمورِكَ؛ فإنَّ طاعَةَ اللّه ِ فاضِلَةٌ على ما سِواها . [میزان الحکمه6]

امام هادى عليه السلام : مَن أطاعَ الخالِقَ لَم يُبالِ بسَخَطِ المَخلوقِ . [میزان الحکمه6]

عبادت خالصانه خدا در زیارات : وَ عَبَدْتَ اللَّهَ مُخْلِصا

پس از جستجوی فرهنگهای لغت عرب به این نتیجه می رسیم که کلمه «عبد» بر معنایی آمیخته از «اطاعت» و «فروتنی» دلالت می کند. همچنین دانسته می شود منظور از کلمه «عبادة » عملی است که فرمانبری از معبودی را در پی دارد. برای آگاهی از درستی آنچه گفتیم به مراجعی مانند «اساس البلاغه»، «لسان العرب» و «تاج العروس» مراجعه کنید. باید گفت به خاطر معنای خاص «عبد» است که آن را با تشدید - عبد - استعمال می کنند و مثلا می گویند: «عبد الطریق، عبد الشخص»; یعنی جاده را هموار کرد، فلان کس را بنده خود کرد. با توجه به معنایی که گفته شد، هر اطاعتی عبادت نیست. آن اطاعتی عبادت است که محض دیگری باشد. شخصی که برای برآوردن خواسته خود دست به کار می زند، نمی گویند عبادت کرده است. «عبادت» خداكردن دو نوع است: اطاعت از دستورات او در همه شئون زندگى كه آن را عبادت عام گويند و ديگر عبادت بمعنى تذلل توأم با تقديس و نهايت خضوع و آن را عبادت خاص نامند مانند نماز و امثال آن. عبادت را به پرستش،[دهخدا، لغتنامه ذیل واژه عبادت] اطاعت و پیروی خاضعانه و خاشعانه و در مواردی به نهایت خضوع و فروتنی معنا کرده اند.[لسان العرب ذیل واژه عبد؛ المفردات ذیل واژه عبد] عبادت به این معنا حالتی در وجود انسان است که خود را نیازمند و در اختیار حقیقتی که او را آفریده است، ببیند. برخى نيز «عبادت» را «اطاعت خاشعانه» دانسته اند [لسان العرب 1 ص171] معانی متعدد به تناسب موارد معانى متعدد به تناسب موارد [المیزان ذیل اِیّاکَ نَعبُدُ] (مثل خضوع، اطاعت و ...) . از زیارت امام مهدي : اشهد انک قد اقمت الصلوة و آتيت الزکوة و امرت بالمعروف و نهيت عن المنکر...کنت للرسول ولدا و للقرآن سندا و للامة عضدا و في الطاعة مجتهدا حافظا للعهد و الميثاق، ناکبا عن سبيل الفساق تتأوه تاوه المجهود طويل الرکوع و السجود . گواهي ميدهم که تو نماز را برپا داشتي، زکات دادي، به معروف فرمان دادي و از منکر نهي کردي... تو فرزند پيامبر و پشتيبان قرآن و بازوي ملت بودي. تو در طاعت و عبادت، سختکوش و بر عهد و پيمان متعهد بودي. از راه فاسقان رويگردان بودي و چون تلاشگري که از ناي جان ناله برکشيدي. تو رکوعها و سجدههاي طولاني داشتي. (بحارالانوار، جلد 98، ص 241). امام حسین علیه السلام: مَنْ عَبَدَ اللّه َ. حَقَّ عِبادَتِهِ آتاهُ اللّهُ فَوْقَ اَمانیهِ وَکِفایَتِه. [بحارالأنوار، ج. ۷۱، ص. ۱۸۴] هر کس خدا را چنان که حق عبادت اوست، عبادت کند خداوند بیش از آرزوها ونیازش به او عطا مى نماید. امام حسین علیه السلام در یک حدیث نورانی عبادت را به سه نوع تقسیم فرمودند که متن حدیث از تحف العقول این چنین است: «ان قوماً عبدوا الله رغبة فتلک عبادة التجار و ان قوماً عبدوا الله رهبة فتلک عبادة العبید و ان قوماً عبدوا الله شکراً فتلک عبادة الاحرار و هی افضل العبادة.»[تحف العقول ص 250] گروهی خدا را از روی تحصیل منافع بهشت بندگی می کنند این عبادت تجار است. گروهی خدا را از روی ترس بندگی می کنند این عبادت بردگان است. گروهی خدا را شایسته پرستش می دانند و از اینکه خدا منت بندگی را برآنها نهاد شکر و سپاس او را می گویند. این عبادت آزادگان است که برترین عبادت هاست. پس ای عزیز! اگر بندگی خدای مهربان را بجا نیاوری و به آزادگی آراسته نشوی چگونه می توانی دیگران را به بندگی و طاعت خدا دعوت کنی؟ پس بکوش که عبادت تو از نوع احرار و آزادگان باشد، یعنی همه موجودیت خود را در پرستش خدای عزیز و مهربان ببینی و به طمع بهشت و ترس از دوزخ او را بندگی نکنی، چنانکه مولای متقیان علی علیه السلام فرمود: «الهی ما عبدتک خوفاً من نارک ولاطمعاً فی جنتک ولکن وجدّتک اهل للعبادة فعبدتک.»[جامع السعاده ج 3 ص 115] خدای من تورا از ترس دوزخ و یا به طمع بهشت بندگی نمی کنم، بلکه تورا شایسته پرستش و بندگی یافته ام، از این جهت تورا می پرستم.

عبادت خالصانه خدا در آیات و روایات

وَ یَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا یَضُرُّهُمْ وَ لا یَنْفَعُهُمْ وَ یَقُولُونَ هؤُلاءِ شُفَعاؤُنا عِنْدَ اللَّه ...(یونس: 18)؛ کفار و مشرکین - به جای خدا، چیزهایی را می پرستند که نه به آنان زیان می رساند و نه به آنان سود می دهد و می گویند: اینها نزد خدا شفاعتگران ما هستند...

وَ ما أُمِرُوا إِلَّا لِیَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ...(بینه: 5)؛ و فرمان نیافته بودند، جز اینکه خدا را بپرستند، درحالیکه به توحید گراییده اند، دین [خود] را برای او خالص گردانند...

آنها «عبادالرحمن» کسانى هستند که...وَ الَّذِینَ لا یَدْعُونَ مَعَ اللهِ إِلهً آخَرَ... معبود دیگرى را با خداوند نمىخوانند . آیات 63 الی 76 سوره فرقان

فَٱدۡعُواْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ وَلَوۡ كَرِهَ ٱلۡكَافِرُونَ . پس خدا را درحالی که طاعت و عبادت را براي او خالص می دارید بخوانید. اگر چه کافران خوش ندارند. غافر 14

امیرالمومنین حضرت علی (ع) که در مناجات با خداوند سبحان فرموده، بارالها : ماعَبَدتُکَ خَوفاً مِن نارِکَ وَلا طَمَعَاً فی جَنَتِکَ، بَل وَجَدتُکَ اَهلاً لِلعِبادَةِ فَعَبَدتُکَ . (خداوندا: تو را به خاطر ترس از جهنم و یا به طمع بهشتت نمی پرستم، بلکه تو راعبادت و عبودیت و پرستش می کنم چون که تو شایسته عبادت و پرستش هستی).

امام على عليه السلام : طُوبى لِمَن أخْلَصَ للّهِ العِبادَةَ و الدُّعاءَ ، و لَم يَشْغَلْ قَلْبَهُ بما تَرى عَيْناهُ ، و لَم يَنْسَ ذِكْرَ اللّهِ بما تَسْمَعُ اُذُناهُ ، و لَم يَحْزَنْ صَدرُهُ بما اُعْطِيَ غَيرُهُ .[الكافي : 2/16/3 ] خوشا آن كه عبادت و دعايش را براى خدا خالص گرداند و آنچه مى بيند، دلش را به خود مشغول نسازد و آنچه مى شنود، او را از ياد خدا غافل نكند و به سبب آنچه به ديگران داده شده، سينه اش را غم و اندوه نگيرد.

حضرت فاطمه علیها السّلام : مَن اَصعَدَ إلَی اللهِ خالِصَ عِبادَتِهِ، اَهبَطَ اللهُ اَفضَلَ مَصلَحَتِه؛ (مجموعه ورّام، ج 2، ص 108) هر کس عبادت خالص خود را به سوی خداوند بالا فرستد (و پیشکش آستان او کند)، خدا هم بهترین مصلحت خود را بر او فرو می فرستد.

رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله ـ مُخْبِرا عَن جَبْرَئيلَ عنِ اللّهِ عزّ و جلّ أنَّهُ قالَ ـ : الإخْلاصُ سِرٌّ مِن أسْراري ، اسْتَوْدَعتُهُ قَلبَ مَن أحْبَبْتُ مِن عِبادي .[منية المريد : 133 ] جبرئيل از جانب خداوند عزّ و جلّ خبر داد كه اخلاص سرّى از اسرار من است و من آن را به دل بندگانى كه دوستشان دارم ، مى سپارم .

رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : ما أخْلَصَ عَبدٌ للّهِ عزّ و جلّ أربَعينَ صباحا إلاّ جَرَتْ يَنابِيعُ الحِكمَةِ مِن قَلبِهِ على لِسانِهِ .[عيون أخبار الرِّضا : 2/69/321 ] هيچ بنده اى چهل روز براى خدا اخلاص نورزيد، مگر آن كه چشمه هاى حكمت از دلش به زبانش جارى شد .

امام على عليه السلام : في إخْلاصِ الأعْمالِ تَنافُسُ اُولِي النُّهى و الألْبابِ .[غرر الحكم : 6494 ] رقابت خردمندان و صاحبدلان، در خالص گردانيدن اعمال است .

عنه صلى الله عليه و آله : بالإخْلاصِ تَتَفاضَلُ مَراتِبُ المؤمِنينَ .[تنبيه الخواطر : 2/119 ] برترى درجات مؤمنان بر يكديگر به اخلاص است.

امام على عليه السلام : طُوبى لِمَن أخْلَصَ للّه ِ عَمَلَهُ و عِلْمَهُ ، و حُبَّهُ و بُغْضَهُ ، و أخْذَهُ و تَرْكَهُ ، و كَلامَهُ و صَمْتَهُ ، و فِعْلَهُ و قَولَهُ . [ميزان الحكمه ج 3 ص 370] خوشا آن كه عمل و علمش، دوستى و دشمنيش ، انجام دادن و ترك كردنش ، سخن و سكوتش، و كردار و گفتارش فقط براى خدا باشد.

امام على عليه السلام : طُوبى لِمَن أخْلَصَ للّهِ العِبادَةَ و الدُّعاءَ ، و لَم يَشْغَلْ قَلْبَهُ بما تَرى عَيْناهُ ، و لَم يَنْسَ ذِكْرَ اللّه ِ بما تَسْمَعُ اُذُناهُ ، و لَم يَحْزَنْ صَدرُهُ بما اُعْطِيَ غَيرُهُ . [ميزان الحكمه ج 3 ص 370] خوشا آن كه عبادت و دعايش را براى خدا خالص گرداند و آنچه مى بيند، دلش را به خود مشغول نسازد و آنچه مى شنود، او را از ياد خدا غافل نكند و به سبب آنچه به ديگران داده شده، سينه اش را غم و اندوه نگيرد.

عنه صلى الله عليه و آله : بالإخْلاصِ تَتَفاضَلُ مَراتِبُ المؤمِنينَ . [ميزان الحكمه ج 3 ص 368] برترى درجات مؤمنان بر يكديگر به اخلاص است.

دعوت براه پروردگارباحکمت واندرزنیکو در زیارات : وَدَعَوْتَ إِلىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ

امام حسین علیه السلام در واقعه کربلا هیچگاه آغاز گر جنگ نبوده است، و برای جنگ هم به کربلا نیامد، بلکه اَوّلًا بخاطر اجابت دعوت کوفیان به کربلا آمد «که مردم کوفه را بر امام حسین علیه السلام حجتی نباشد"که ما دعوت کردیم اما امام حسین نیامد" بلکه امام حسین باآمدنش به کوفه حجت را بر آنان تمام کرد» و ثانیا برای دعوت گمراهان و منحرفان از طریق و صراط مستقیم به راه حق وحقیقت و اطاعت از اولی الامر «که بعد از اطاعت خدا ورسول است» به کوفه آمد . و دعوت امام حسین علیه السلام هم توام با حکمت بود و ایضًا با موعظه حسنه بود . از اولین بر خورد امام حسین علیه السلام با ولید و مروان در مدینه تا خطبه هایی که در مکه خواندند و پاسخهایی که به دعوتنامه ها دادند و برخوردهایی که در طریق مکه تا کربلا با افراد داشتند خاصه مواجهه با حربن یزید ریاحی و همراهانش همه با موعظه حسنه و رافت و مهربانی و توام با حکمت بوده است «و شاید هم همین سبب برخورد ملایم حر با امام حسین و نهایتا باز گشت حر به اردوگاه حسینی و جدا شدن از جند الشیطان و حزب الشیطان وپیوستن او به جندالله وحزب الله شد» و حتی در سپیده دم عاشورا امام حسین آغازگر جنگ نشد بلکه صبر کرد تا شاید آن مردم فریب خورده متوجه اشتباه خود بشوند و از راه رفته برگردند تا اینکه تیرهای عمر سعد و لشکریانش بسوی خیمه های حسینی پرتاب شد «بر امام حجت تمام شد» آنگاه با یارانش فرمود آماده باشید «برای دفاع» اینها فرستاده های این گروه هستند که ما را به جنگ میکشانند . ولیکن باز هم امام ابتدا دست به شمشیر و نیزه نبرد بلکه موعظه میکرد و سخن میگفت و خطبه میخواند و اتمام حجت میکرد «خطبه ها و سخنان امام حسین در روز عاشورا بیانگر این مطلب است» .

خطبه حضرت در صبح عاشورا و اتمام حجّت بر کوفیان

حضرت مرکب خود را طلبیده و سوار شدند، و با صدای بلند بطوریکه همگی می شنیدند چنین خطبه ای ایراد نمودند : أَیهَا النَّاسُ! اسْمَعُوا قَوْلِی، وَلَا تَعْجَلُوا حَتَّی أَعِظَکمْ بِمَا یحِقُّ عَلَی لَکمْ؛ وَحَتَّی أُعْذِرَ إلَیکمْ! فَإنْ أَعْطَیتُمُونِی النِّصْفَ کنْتُمْ بِذَلِک أَسْعَدَ! وَإنْ لَمْ تُعْطُونِی النِّصْفَ مِنْ أَنْفُسِکمْ فَأَجْمِعُوا رَأْیکمْ وَشُرَکآءَکمْ ثُمَّ لَا یکنْ أَمْرُکمْ عَلَیکمْ غُمَّه ثُمَّ اقْضُوا إِلَی وَلَا تُنظِرُونِ! إِنَّ وَلِی اللَهُ الَّذِی نَزَّلَ الْکتَبَ وَهُوَ یتَوَلَّی الصَّلِحِینَ . «ای مردم! گفتار مرا بشنوید! و شتاب نکنید تا آنچه حقّ شماست بر من از اندرز و موعظه، شما را بدان پند دهم؛ و عذر خود را در حرکت از مکه بسوی شما برای شما بیان کنم! پس اگر از درِ انصاف در آئید و عذر مرا بپذیرید که البتّه نیکبخت باشید! و دیگر راه مقاتله و جنگ با من بر روی شما بسته می گردد! و اگر عذر مرا نپذیرید و حجّت مرا کافی ندانید، پس در آن هنگام رأی خود و شریکان خود را روی هم گرد آورده، تا اینکه کار شما و امر شما بر شما پوشیده نماند؛ و سپس بدون هیچ مهلتی به من بپردازید و کار خود را یکسره کنید! بدانید که صاحب اختیار و ولی من خداست که قرآن کریم را بفرستاد؛ و او زمام امور مردمان صالح را در دست دارد.» پس حمد خدای را بجا آورد، و ثنای او بگفت، و درود بر پیغمبر بفرستاد، و هیچ خطیبی دیده نشد نه قبل از او و نه بعد از او که چنین با بلاغت در گفتار خود مطالب را ادا کند. و پس از آن فرمود: «اوّل نَسَب مرا در نظر آورید! و ببینید من کیستم؟ و سپس به افکار خود مراجعه کنید و آن را مورد عتاب و سرزنش قرار دهید! ببینید ای کشتن من برای شما سزاوار است؟! و ای پاره کردن حرمت من بر شما جائز است؟! مگر من پسر دختر پیغمبر شما نیستم؟ مگر من پسر وصی پیغمبر و پسر عموی او که اوّل مؤمن و تصدیق آورنده به رسول الله و به آنچه از جانب خدا بر او نازل شده بود نیستم؟ مگر حمزه سید الشّهداء عموی پدر من نیست؟ مگر جعفر که به دو بال خود در بهشت پرواز می کند، عموی من نیست؟ آیا مگر به شما نرسیده است گفتار رسول خدا که درباره من و برادرم فرمود: هَذَانِ سَیدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّه. «این دو نفر دو سید و آقای جوانان بهشتند.»؟ پس اگر مرا در این گفتار تصدیق دارید و بدانید که من راست می گویم؛ و سوگند به خدا از وقتی که دانسته ام خداوند دروغگو را دشمنِ مبغوض شمرده است، سخن دروغی را بر زبان نیاورده ام (از کشتن من صرف نظر کنید)! و اگر گفتار مرا باور ندارید و این کلام را تکذیب می کنید، اینک در میان شما کسی هست که شما را خبر دهد! از جابربن عبدالله أنصاری و أبوسعید خُدری و سَهْل بن سَعد ساعدی و زید بن أرقَم و أنس بن مالک سؤال کنید! آنان به شما خبر می دهند که رسول خدا درباره من و برادرم چنین فرموده است. ای این معنی مانع و حاجز از ریختن خون من نمی شود؟» شمر گفت: «آن کسیکه بفهمد تو چه می گوئی، خدا را بر یک جانب عبادت کرده است!» حبیب بن مظاهر در پاسخ شمر گفت: «سوگند به خدا که من می بینم تو را که خدا را بر هفتاد جانب (از شک و شبهه) عبادت می کنی! خداوند بر دل تو مهر زده است. (و دیگر یارای فهم و ادراک ندارد.)» حضرت سید الشّهداء فرمود: «اگر در این امر شک دارید، آیا در این هم شک دارید که من پسر دختر پیغمبر شما هستم؟! سوگند به خدا در میان مشرق و مغرب عالم، پسر دختر پیغمبری غیر از من، نه در میان شما و نه در میان غیر شما نیست! وای بر شما! آیا کسی را از شما کشته ام که به طلب قصاص گرد آمده اید؟ یا مالی را از شما تملّک نموده ام، یا جراحتی و زخمی زده ام که برای تلافی آمده اید؟!» هیچیک از آنان سخنی نگفت! حضرت ندا در داد: «ای شَبَث بن رِبْعِی! و ای حجّار بن أبْجُر! و ای قَیس بن أشعَث! و ای یزید بن حارِث! آیا شما به من در نامه ننوشتید که: میوه های درختان رسیده است! و اطراف زمین سرسبز گردیده است! اگر به سوی ما بیائی، به سوی لشکری آماده معاونت و کمک در تحت فرمان خود خواهی آمد؟!» قیس بن اشعث گفت: ما نمی دانیم تو چه می گوئی! ولیکن برای حکم و فرمان پسر عمویت (یزید) تنازل کن؛ آنان برای تو نمی خواهند مگر آنچه را که تو بپسندی! فَقَالَ الْحُسَینُ علیه السلام : لَا وَاللَهِ! لَا أُعْطِیکمْ بِیدِی إِعْطَآءَ الذَّلِیلِ، وَ لَا أَقِرُّ لَکمْ قَرَارَ الْعَبِیدِ. ثُمَ نَادَی: یا عِبَادَ اللَهِ! إِنِّی عُذْتُ بِرَبِّی وَرَبِّکمْ أَن تَرْجُمُونِ؛ وَأَعُوذُ بِرَبِّی وَرَبِّکمْ مِنْ کلِّ مُتَکبِّرٍ لَایؤْمِنُ بِیوْمِ الْحِسَابِ. «حضرت سید الشّهداء علیه السّلام در اینحال فرمود: نه سوگند به خدا! چون ذلیلان دست ذلّت به شما ندهم! و مانند بردگان بار ظلم و ستم شما را به دوش نمی کشم!» و پس از آن فرمود: «ای بندگان خدا! من پناه می برم به پروردگار خودم و پروردگار شما از اینکه مرا سنگباران کنید! من پناه می برم به پروردگارم و پروردگار شما از هر متکبّری که بروز پاداش و حساب ایمان ندارد.»

خطبه حضرت در روز عاشورا در مذمّت اهل کوفه، تبرّی جستن از مذلّت و نفرین بر کوفیان

ابن طاووس خطبه غرّاء زیر را از حضرت سیدالشّهداء علیه السّلام در روز عاشورا روایت کرده است. بدین مضمون که : قالَ الرّاوی: وَرَکبَ أصْحابُ عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ لَعَنَهُمُ اللَهُ، فَبَعَثَ الْحُسَینُ علیه السلام بُرَیرَ بْنَ خُضَیرٍ فَوَعَظَهُمْ فَلَمْ یسْتَمِعوا، وَذَکرَهُمْ فَلَمْ ینْتَفِعوا. فَرَکبَ الْحُسَینُ علیه السلام ناقَتَهُ وَقیلَ فَرَسَهُ- فَاسْتَنْصَتَهُمْ فَأنْصَتوا. فَحَمِدَاللَهَ، وَ أثْنَی عَلَیهِ، وَذَکرَهُ بِما هُوَ أهْلُهُ، وَ صَلَّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ عَلَی الْمَلَئِکه وَالانْبِیآءِ وَالرُّسُلِ، وَأبْلَغَ فی الْمَقالِ؛ ثُمَّ قالَ: تَبًّا لَکمْ أَیتُهَا الْجَمَاعَه وَتَرَحًا! حِینَ اسْتَصْرَخْتُمُونَا وَالِهِینَ، فَأَصْرَخْنَاکمْ مُوجِفِینَ؛ سَلَلْتُمْ عَلَینَا سَیفًا لَنَا فِی أَیمَانِکمْ! وَحَشَشْتُمْ عَلَینَا نَارًا اقْتَدَحْنَاهَا عَلَی عَدُوِّنَا وَعَدُوِّکمْ! فَأَصْبَحْتُمْ إلْبًا لِاعْدَآئِکمْ عَلَی أَوْلِیآئِکمْ بِغَیرِ عَدْلٍ أَفْشَوْهُ فِیکمْ، وَ لَا أَمَلٍ أَصْبَحَ لَکمْ فِیهِمْ! فَهَلَّا- لَکمُ الْوَیلَاتُ- تَرَکتُمُونَا؛ وَ السَّیفُ مَشِیمٌ، وَ الْجَأْشُ طَامِنٌ، وَ الرَّأْی لَمَّا یسْتَحْصَفْ!؟ وَ لکنْ أَسْرَعْتُمْ إلَیهَا کطَیرَه الدَّبَی! وَتَدَاعَیتُمْ إلَیهَا کتَهَافُتِ الْفَرَاشِ! فَسُحْقًا لَکمْ یا عَبِیدَ الامَّه! وَشُذَّاذَ الاحْزَابِ! وَنَبَذَه الْکتَابِ! وَمُحَرِّفِی الْکلِمِ! وَ عُصْبَه الاثَامِ! وَنَفَثَه الشَّیطَانِ! وَمُطْفِی السُّنَنِ! أَهَؤُلآءِ تَعْضُدُونَ؟! وَعَنَّا تَتَخَاذَلُونَ؟! أَجَلْ وَاللَهِ غَدْرٌ فِیکمْ قَدِیمٌ! وَشَجَتْ إلَیهِ أُصُولُکم! وَتَأَزَّرَتْ عَلَیهِ فُرُوعُکم! فَکنْتُمْ أَخْبَثَ ثَمَرٍ شَجًا لِلنَّاظِرِ! وَأُکلَه لِلْغَاصِبِ! أَلَا وَإنَّ الدَّعِی ابْنَ الدَّعِی قَدْ رَکزَ بَینَ اثْنَتَینِ: بَینَ السِّلَّه وَالذِّلَّه؛ وَهَیهَاتَ مِنَّا الذِّلَّه. یأْبَی اللَهُ ذَلِک لَنَا وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ، وَحُجُورٌ طَابَتْ وَطَهُرَتْ، وَأُنُوفٌ حَمِیه، وَنُفُوسٌ أَبِیه؛ مِنْ أَنْ نُؤْثِرَ طَاعَه اللِئَامِ عَلَی مَصَارعِ الْکرَامِ. أَلَا وَإنِّی زَاحِفٌ بِهَذِهِ الاسْرَه مَعَ قِلَّه الْعَدَدِ، وَخَذْلَه النَّاصِرِ. ثُمَّ أَوْصَلَ کلَامَهُ بِأَبْیاتِ فَرْوَه بْنِ مُسَیک الْمُرَادِی: فَإنْ نَهْزِمْ فَهَزَّامُونَ قِدْمًا - وَ إنْ نُغْلَبْ فَغَیرُ مُغَلَّبِینَا - وَ مَا إنْ طِبُّنَا جُبْنٌ وَلَکنْ - مَنَایانَا وَدَوْلَه ءَاخَرِینَا - إذَا مَا الْمَوْتُ رَفَّعَ عَنْ أُنَاسٍ - کلَاکلَهُ، أَنَاخَ بِاخَرِینَا - فَأفْنَی ذَلِکمْ سُرَوَآءَ قَوْمِی - کمَا أَفْنَی الْقُرُونَ الاوَّلِینَا - فَلَوْ خَلَدَ الْمُلُوک إذًا خَلَدْنَا - وَ لَوْ بَقِی الْکرَامُ إذًا بَقِینَا - فَقُلْ لِلشَّامِتِینَ بِنَا أَفِیقُوا - سَیلْقَی الشَّامِتُونَ کمَا لَقِینَا . ثُمَّ أَیمُ اللَهِ! لَا تَلْبَثُونَ بَعْدَهَا إلَّا کرَیثما یرْکبُ الْفَرَسُ، حَتَّی تَدُورَ بِکمْ دَوْرَ الرَّحَی! وَتَقْلَقَ بِکمْ قَلَقَ الْمِحْوَرِ! عَهْدٌ عَهِدَهُ إلَی أَبِی عَنْ جَدِّی؛ فَأَجْمِعُوا أَمْرَکمْ وَشُرَکآءَکمْ ثُمَّ لَا یکنْ أَمْرُکمْ عَلَیکمْ غُمَّه ثُمَّ اقْضُوا إِلَی وَلَا تُنظِرُونِ! إِنِّی تَوَکلْتُ عَلَی اللَهِ رَبِّی وَرَبِّکم مَّا مِن دَآبَّه إِلَّا هُوَ ءَاخِذٌ بِنَاصِیتِهَآ إنَّ رَبِّی عَلَی از صِرَ از طٍ مُّسْتَقِیمٍ . اللَهُمَّ احْبِسْ عَنْهُمْ قَطْرَ السَّمَآءِ! وَابْعَثْ عَلَیهِمْ سِنِینَ کسِنی یوسُفَ! وَسَلِّطْ عَلَیهِمْ غُلَامَ ثَقِیفٍ، فَیسُومَهُمْ کأْسًا مُصَبَّرَه! فإنَّهُمْ کذَّبُونَا وَخَذَلُونَا وَ أَنْتَ رَبُّنَا! عَلَیک تَوَکلْنَا! وَإلَیک أَنَبْنَا! وَإلَیک الْمَصِیرُ! «چون اصحاب عُمَر بن سعد بر مرکب های خود سوار شده و آماده جنگ با حضرت سید الشّهداء علیه السّلام شدند، حضرت، بُرَیرَ بن خُضَیر را برای موعظه لشکر بفرستاد. بُریر هر چه آنان را پند و اندرز داد گوش ندادند، و هر چه آنها را متذکر و متنبّه نمود از آن سودی نبردند. در این حال خود حضرت امام حسین علیه السّلام بر ناقه خود - و بعضی گفته اند بر اسب خود - سوار شد، و آنها را دعوت به سکوت نمود. و چون ساکت شدند، حمد خدا را بجای آورد، و ثنا بر او فرستاد، و به آنچه موجب عظمت مقام حضرت حقّ بود او را بستود، و درود بر محمّد و فرشتگان و انبیاء و رسولان الهی فرستاد؛ و در خطبه و گفتار بحدّ أتمّ و اکمل در رسانیدن مطلب اهتمام نمود. و سپس فرمود: ای جماعت! زیان و هلاکت بر شما باد! و فقر و نکبت و اندوه نیز از آن شما باد؛ که ما را با شور و وَلَه به فریاد رسی خود خواندید! و ما چون با شتاب برای فریادرسی و دادخواهی شما آمدیم، همان شمشیری را که متعلّق به ما بوده، و در دست شما نهاده بودیم برهنه نموده و بر سر ما کشیدید! و همان آتشی را که برای دشمنان خود و دشمنان شما جرقّه آن را افروخته بودیم بر ما افروختید! و برای سرکوبی دوستان خود، با دشمنان خود همدست و هماهنگ شدید! با اینکه آن دشمنان، عَدلی را در میان شما رواج نداده و دادی را نگستردند؛ و نه امید خیری برای خود در آنها دارید. بنابراین، بلیه ها و رسوائیها دامنگیرتان باد! چرا در آن وقتیکه شمشیرها در غلاف بود، و نفوس آرام، و رأی ها هنوز در قتال مستحکم نگردیده بود؛ ما را رها ننمودید؟! بلکه مانند سیل ملخ بسوی فتنه گسیل شدید! و مانند پروانه در فتنه به هم ریختید! پس هلاکت و نابودی باد بر شما ای بنده های امّت ها! و ای افراد کنار زده شده و دور شده از حزب ها و جمعیت ها! و ای پس زنندگان کتاب خدا! و ای تحریف کنندگان کلمات پروردگار! و ای طائفه گناه آفرین! و ای آب و دَمِ دهان شیطان! و ای خاموش کنندگان سنّت های الهیه! آیا شما این جماعت را یار و یاوری می نمائید و ما را مخذول و تنها و منکوب می گذارید؟! آری! سوگند به خدا که این مکر و حیله در شما بی سابقه و تاریخچه نیست! و بر این مکر، اصول و ریشه های شما پیوسته و آمیخته شده است! و شاخه های شما بر آن پرورش یافته و نیرو گرفته است! پس شما پلیدترین ثمره این درختید، که در کام صاحبش که ناظر آنست چون خار و استخوان گلوگیر می گردید! و در کام شخص غاصب و متعدّی لقمه گوارا می باشید! آگاه باشید که این مرد بی پدر: زنازاده و پسر زنازاده (عُبیدالله بن زیاد) مرا بین دو چیز ثابت و میخکوب نموده است: یا با شمشیر جنگ کردن و شربت شهادت نوشیدن، و یا تن به ذلّت و خواری دادن؛ وهَیهَاتَ مِنَّا الذِّلَّه، چقدر ذلّت از ما دور است! خداوند بر ما زبونی و ذِلّت را نمی پسندد، و رسول خدا و مؤمنین نمی پسندند، و دامن های پاک و پاکیزه ای که ما را در خود پرورش داده اند، و سرهای پر حمیت، و نفس های استواریکه ابداً زیر بار ظلم و تعدّی نمی روند، بر ما نمی پسندند که اطاعت فرومایگان و زشت سیرتان را بر قتلگاه کریمان و شرافتمندان ترجیح دهیم! آگاه باشید که من با همین جماعت اندکی که با من هستند، با وجود کمی تعداد و نبودن مُعین و یاور آماده جنگ هستم! و در این حال حضرت خطبه خود را به ابیات فَرْوه بْن مُسَیک مُرادی اتّصال داده و به چند بیت از آن بدین منوال تمثّل نمود : 1- اگر ما غلبه کنیم و پیروزمندانه دشمن را به هزیمت دهیم، این کارِ تازه مانیست؛ از قدیم الایام دأب و دَیدَن ما چنین بوده است. و اگر مغلوب گردیم، پس هیچگاه مغلوب شده نیستیم (به علّت آنکه نیت ما و اراده ما بر صلاح و تقوی بوده، و این معنی شکست پذیر نیست) . 2- عادت و طبیعت ما ترس از مرگ نیست (و بدین جهت نیز به جنگ نیامده ایم که جان خود را دوست داریم، بلکه چون نمی خواهیم دشمن ناپاک بر ما سیطره جوید، برای این منظور آماده نبرد شده ایم؛ چون محال است که تا ما زنده ایم او بتواند . 3- اگر مرگ سینه خود را از روی یک دسته از مردم بردارد، بدون شک روی یک دسته دیگر از مردم می خوابد؛ و ابداً انسان را از مرگ گریزی و گزیری نیست . 4- همین مرگ، اشراف و بزرگان قوم ما را نابود کرد؛ همچنانکه اقوام و طوائف پیشین را نابود کرد . 5- اگر پادشاهان و مقتدران عالم در این جهان جاودانه زیست می نمودند، ما هم می توانستیم مخلّد بمانیم،؛ و اگر بزرگان می ماندند ما نیز باقی بودیم؛ ولی بقاء و خلودی نیست . 6- پس به شماتت کنندگان ما بگوئید: هان بیدار شوید و به هوش آئید! که بزودی آنان نیز مانند ما به مرگ و نیستی می رسند! و پس از این تمثّل، حضرت به خطبه خود بدین طریق ادامه دادند که : و سوگند بخدا که پس از واقعه شهادتِ من، بدانچه دل بسته اید نمی رسید! و درنگ نمی کنید در این جهان مگر به قدر سواری یک اسب؛ که ناگاه روزگار، همچون سنگ آسیا به دور شما بگردد و چون محور آسیا در شما گیر کند و شما را به قلق و تشویش و اضطراب اندازد! این عهدی است که پدر من با من، از جدّ من نموده است. حال رأی خود و همدستان خود را روی هم گرد آورید! و مجتمعاً فکر کنید و تصمیم بگیرید که امر شما بر شما پوشیده نماند! و به کردار خود پشیمان نشده و دچار غم و اندوه و حسرت نگردید! آنگاه پس از این تفکر بدون شتاب زدگی، بر من حمله ور شده و بدونِ هیچ مُهلتی کار مرا تمام کنید! من توکل بر خداوند نمودم، که پروردگار من و پروردگار شماست. هیچ جنبده ای در روی زمین نجنبد مگر آنکه تقدیراتش به دست قدرت اوست؛ و حقّاً پروردگار من در راه راست و طریق صواب است. بار پروردگارا! قطرات باران آسمان را بر این قوم فرو بند! و قحط و گرسنگی را بر آنان، چون قحط زمان یوسف مقدّر فرما! و جوان ثقفی را بر آنان بگمار تا آنان را از کاسه تلخ زهرآگین بچشاند! چون آنان ما را تکذیب کرده و به دروغ نسبت دادند، و ما را مخذول و منکوب نمودند! تو هستی پروردگار ما! توکل بر تو نموده ایم! و بسوی تو انابه و بازگشت داریم! و به سوی تو است تمام بازگشت ها.» . [«إرشاد» مفید ص 250 و ص 253 تا ص 255 «لهوف» از ص 85 تا ص 88 و ص 105 «مقتل مقرّم» ص 320]

قرآن، ماهيت دروني و شرايط دعوت خويش را که توسط مناديان و هاديان طريق الهي عرضه گرديده روشن مي کند و به منزلگاه هاي نهايي و اهداف اين هدف با بيان ادع الي سبيل ربک بالحکمه و الموعظه الحسنه و جادلهم بالتي هي احسن (نحل، 125/16) مي رسد . به آیه ۱۲۵ سوره نحل "آیه طریق دعوت" میگویند: (اُدعُ إِلىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ)؛ "با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن و با آنان به(شیوهای) که نیکوتر است مجادله نمای در حقیقت پروردگار تو به(حال) کسی که از راه او منحرف شده داناتر و او به(حال) راه یافتگان(نیز) داناتر است . در این آیه و نیز آیات ۱۲۶ و ۱۲۷ همین سوره دستورهای مهم اخلاقی از نظر برخورد منطقی و طرز بحث وگفت و گو و چگونگی کیفر و عفو و نحوه ایستادگی مقابل توطئهها و به طور کلی با گروههای مخالف، بیان شده است و میتوان آن را به صورت یک اصل برای روش مبارزه با مخالفان اسلام پذیرفت و در هر زمان و مکان از آن استفاده کرد. این منشور ده اصل دارد که سه اصل مهم آن در این آیه شریفه بیان شده است: اصل اول : برای دعوت به سوی پروردگار باید از وسیله "حکمت" استفاده کرد. "حکمت" یعنی علم و استدلال که مانع از فساد و انحراف است؛ اصل دوم : دعوت با اندرزهای نیکو باشد؛ یعنی استفاده از عواطف انسانها و توده عظیم مردم به منظورکشاندن آنان به سوی حق . در حقیقت "حکمت" از بعد عقلی وجود انسان استفاده میکند، و موعظه حسنه از بعد عاطفی؛ اصل سوم : جدال و مناظره و گفت و گو با مخالفان با بهترین و نیکوترین روش صورت پذیرد؛ زیرا ذهن مخالفان انباشته از مسائل نادرست است که باید با مناظره و گفت و گو خالی شود؛ از این رو، مناظره وقتی مؤثر است که با روش احسن و نیکو صورت گیرد؛ یعنی بر پایه حق، عدالت ، درستی و امانت استوار، و از هرگونه توهین و تحقیر و خلاف گویی و استکبار و برتری جویی خالی باشد. [تفسیر نمونه، ج۱۱، ص۴۵۵ ، نیل الخیرات فی القراءات العشرة، ج۱۲، ص۳۷۱ ، قرآن ثقل اکبر، ص۶۴۹-۶۶۲]

«حکمت» رسیدن به حق و واقع به واسطه علم و عقل است. و از ماده «حکم»، به معناى بازداشتن و منع است و اولین معنا از آن، حکم کردن است که باعث جلوگیرى از ظلم میشود. از ویژگیهاى حکمت آن است که جهل و نادانى را از انسان باز میدارد.[حکمت و علم در قرآن»، سؤال ۸۶] .و موعظه از ریشه «وعظ» به معنای نصیحت و اندرز دادن به عاقبت یک کار است.[لسان العرب، ج ۷، ص ۴۶۶] در «حکمت» انسان به وسیله علم و عقل به حق و حقیقت چیزی پی میبرد،[المفردات فی غریب القرآن ص ۲۴۹] اما در «موعظه»، کارهاى نیک به گونه ای یادآورى میشود که با شنیدن آن بیان، قلب شنونده نرم شده و در نتیجه تسلیم میگردد.[«وعظ: العظة: الموعظة. وعظت الرجل أعظه عظة و موعظة: و اتعظ: تقبل العظة، و هو تذکیرک إیاه الخیر و نحوه مما یرق له قلبه»؛ فراهیدى، خلیل بن أحمد، العین، ج ۲، ص ۲۲۸]

حکمت چیست ؟ جوهري گويد: «احکمت الشي: فاستحکم: اي صار محکما (صحاح تاج اللغه، ج 5، ماده حکم)؛ چيزي را محکم کردم پس محکم گرديد (يعني محکم شده). همچنين در لسان العرب حکمت را اين گونه تعريف مي کند: الحکمه معرفه فضل الاشياء بافضل العلوم و يقال لمن يحسن دقائق الصناعات و يتقنها (لسان العرب، ج 12، ماده حکم )؛ حکمت عبارت است از دانستن برتري چيزها به وسيله برتري دانش ها و به کسي که ريز کارهاي صنايع را مي داند و در آن مهارت داشته باشد حکيم گفته مي شود» و الحکيم: «المتقن للامور و يقال للرجل اذا کان حکيما: قد احکمته التجارب» «حکيم کسي است که بيشتر امور را دانسته و به آن تجربه دارد و به آن تجربه دارد و به مردي که به اين درجه از مهارت و دقت رسيده باشد حکيم مي گويند». اين کلمه از «حکمه اللجام و هي ما احاط بعتک الدايه يمنعها للخروج» (مجمع البحرين، ج 6، ماده حکم) مستعار گرفته شده است. راغب در مفردات مي نويسد: «لگام و دهانه ي حيوان را حکمت ناميده اند. اصلش منع و بازداشتن براي اصلاح است و «حکمته و أحکمت الدابه» يعني: «با لگام حيوان را بازداشتم». طبرسي ذيل آيه ي: يوتي الحکمه من يشاء، قريب به ده معنا را بر اساس روايت براي اين کلمه بيان داشته است که عبارتند از: «علم به قرآن و آگاهي از ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه، مقدم و مؤخر، حلال و حرام، و مثل هاي آن، رسيدن به واقع و حقيقت در عمل و گفتار، علم دين، نبوت و پيامبري، معرفت به خدا، فهم، ترس از خدا، فقه و قرآن، عمل و دانشي که فائده و منفعت آن بزرگ و زياد است. علت اينکه به علم، حکمت گفته شده اينست که علم، هميشه انسان را به نيکي و خير مي خواند و از زشتي باز مي دارد. (مجمع البيان، 2-659/1) . از نظر علامه طباطبايي حکمت به اصطلاح نحوي -بناء نوع است يعني نوعي از محکم کاري يا نوعي از کار محکمي که در آن سستي و رخنه ندارد، و غالبا در معلومات عقلي واقعي که ابدا قابل بطلان و کذب نيست استعمال مي شود. (5. ترجمه الميزان، 553/2) . همچنين در جاي ديگر مي فرمايد: مراد از حکمت، حجتي است که حق را نتيجه دهد آن هم به گونه اي که هيچ شک و ابهامي در آن نماند. (ترجمه المیزان ، 570/12) . بعضي از مفسران از ظاهر کلام خدا، برداشت کرده اند که حکمت در آيه ي 125 نحل، مضموم و محتواي دعوت است و روشي جداگانه در دعوت نيست، از جمله شيخ طوسي در تفسير تبيان مي فرمايد: حکمت آن است که آنان را به کردارهاي نيکوشان فراخواني تا زمينه ي مدح و ثوابشان فراهم آيد تا از اعمال ناشايست مانع شود و به سوي آن کردارها کسي دعوت ننمايد و به عمل مباح کسي را دعوت نکنند، زيرا کاري بيهوده است و تنها به آنچه واجب و مستحب است فراخوانده تا اين که استحقاق اجر و پاداش را بدست آورد. (التبيان في تفسير القرآن، 439/6-440) . شيخ طبرسي نيز در ذيل اين آيه مي نويسد: حکمت عبارتست از: قرآن - خداوند به پيامبرش فرمان مي دهد مردم را به وسيله قرآن به دين خدا دعوت کند که يگانه راه رسيدن به خشنودي خداوند است و قرآن را در اينجا حکمت ناميد زيرا به منزله ي سدي در برابر فساد و امور ناپسند است. (مجمع البيان، 605/5) . زمخشري نيز در کشاف: حکمت را سخن صحيح و پا بر جاي مي داند که راهنماي روشنگر حق و نابود کننده شبهه است. (الکشاف، 644/12) . برخي از مفسران حکمت را شيوه اي در امر دعوت مردم به سوي خدا مي دانند چنانچه فخر رازي مي گويد: آوردن برهان و دليل سبب اعتقاد شنودگان به آن مي شود و اگر دعوت بر اساس دلائل قطعيه باشد آن را حکمت گويند و پيامبر اسلام (ص) مامور شده به يکي از سه طريق حکمت، موعظه ي حسنه و مجادله به نحو احسن مردم را به سوي خدا دعوت کند. از بررسي ريشه اين کلمه و موارد استعمال اين کلمه که قبلا ذکر کرديم نزديک ترين مفهوم به معني مورد نظر و «چيزي را در جاي خويش نهادن» يا «درستي و استواري کاري» است. (مفردات راغب، ماده حق /246) .

موعظه چیست؟ کلمه موعظه از ماده وعظ گرفته شده و در لغت معناي آن عبارت است از: «الفصح و التذکير بالعواقب» (2424. صحاح تاج اللغه، ج 2، ماده وعظ) خيرخواهي و يادآوري بر بازداشتن از اعمال ناپسند. زبيدي در تعريف آن مي نويسد: و الموعظه ذکره مايليين قلبه من الثواب و العقاب، فاتعظ؛ (2525. تاج العروس بن جواهر القاموس، ج 20، ماده وعظ) يعني يادآوري آنچه قلب از شنيدن پاداش و جزاء آن دقت پيدا کند و در نتيجه تسليم گردد. و در اصطلاح عبارت است از: منعي که در کنار ترساندن و تخويف باشد. (مفردات راغب /876) . موعظه بيان خير خواهانه اي است که بر نفوس شنوندگان تأثير مي گذارد و آنان را از ارتکاب اعمال ناپسند بازداشته و تشويق به ترک آن مي کند، همچنين نفوس را بر انجام کارهاي پسنديده تحريض کند و در نتيجه وعظ، دلها رقت يافته و حالت خشوع پيدا مي کنند و حسن موعظه از جهت حسن اثر آن در احياي حق، مورد نظر است و حسن اثر وقتي است که واعظ خودش به آنچه وعظ مي کند متعظ باشد و نيز در وعظ خود آنقدر حسن خلق نشان دهد که کلامش در قلب شنونده مورد قبول بيفتد. (التبيان في تفسير القرآن، 44/6) قلب با مشاهده ي آن خلق و خوي رقت يابد و پوست بدنش جمع شود و گوشش آن را گرفته و چشم در برابرش خاضع شود. بنابراين اندرز نيکو روشي در تبليغ و شيوه اي در دعوت است به سبب تاثير در انقلاب افکار و دگرگون ساختن انديشه هاي مردم، و خداوند آن را يکي از طرف دعوت رسول خدا (ص) قرار داده و در کنار حکمت آورده است. (سخن و سخنوري /265، با تلخيص) در اين روش فرد مخاطب پي مي برد که تلاش تو در راه او همچون تلاش دوست نصيحتگري است که براي نفع و سعادت او سخن مي گويي و زيان او را نمي طلبي. لطف و مدارا و ملايمت در حين دعوت احساس انسانيت را در فرد بر مي انگيزد و به گونه اي عفو آميز به او الهام مي شود که پيشاپيش دعوتي است که با محبت و دلسوزي و تحرک و روح ايماني کارساز، به تلاش برخيزد. (شيوه هاي دعوت و تبليغ /48) . در وعظ دو نکته مهم شايان توجه است : اول آنکه، محتواي کلام واعظ آگاهي بخش و بيدار کننده باشد و آن ديگر، کلام را با خلوص بيان نمايد. شنونده نيز بايد واجد شرايط لازم از جهت حسن استماع و ايمان به خدا باشد تا وعظ در وي اثر کامل بگذارد و گرنه اثر وعظ نسبي يا بي اثر خواهد بود. (شیوه های دعوت وتبلیغ / 267-268) . قرآن کريم از همان آغاز نزول، ماهيت دروني و شرايط دعوت خويش را با روشها و ابزار هدايت گرانه در قالب: ادع الي سبيل ربک بالحکمه و الموعظه الحسنه و جادلهم بالتي هي احسن، بيان نموده، اما اجراي اين شيوه ها را به عهده ما گذارده است.

حکمت و موعظه حسنه در قرآن و زیارات

اُدْعُ إِلى سَبيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبيلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدينَ (نحل آیه 125) با حکمت و اندرزِ نیکو، به راه پروردگارت دعوت نما؛ و با آنها به روشى که نیکوتر است، استدلال و مناظره کن. پروردگارت، از هرکسى بهتر مىداند چه کسى از راه او گمراه شده است؛ و او هدایت یافتگان را بهتر مى شناسد.

امام رضا علیه السلام در تعریف امام و امامت : الامام يحلّ حلال الله و يحرّم حرام الله ... ويدعو الي سبيل ربه بالحکمة و الموعظة الحسنة و الحجة البالغة... (الکافي، ج۱، ص۱۹۸، ح۱ ؛ الاحتجاج، ج۲، ص۴۴۲؛ تحفالعقول، ص۴۳۶)

در زيارت اميرالمؤمنين : (أشهد انّک قد اقمت الصلاة و... و جاهدت في الله حق جهاده و دعوت الي سبيله بالحکمة و الموعظة الحسنة حتي اتاک اليقين. (الکافي، ج۴، ص۵۷۰، ح1)

در زيارت سيدالشهداء : (أشهد أنک قد اقمت الصلاة...، و دعوت الي سبيل ربک بالحکمة و الموعظة الحسنة. (الکافي، ج۴، ص۵۷۴، ح۱؛ کاملالزيارات، ب۷۹، ح۳)

در زيارت امام حسين : (در روز عيد فطر: أشهد أنّک التالي لکتاب الله و امين الله و الداعي الي الله بالحکمة و الموعظة الحسنة. (البلدالامين، ص۲۸۷؛ بحارالانوار، ج۱۰۱، ص۲۵۹ و ۳۵۲)

در خطبه حضرت صديقه طاهره : (اعلموا أنّي فاطمة و ابي محمد...، فبلّغ الرسالة... داعياً الي سبيل ربه بالحکمة و الموعظة الحسنة... (الاحتجاج، ج۱، ص۲۵۹ ؛ دلائلالامامة، ص۱۱۴؛ الشافي سيد مرتضي، ج۴، ص۶۹)

در زيارت آن حضرت : أنا يا مولاتي بک و بابيک و بعلک و الائمة من ولده موقن... أشهد ان الدين دينهم و الحکم حکمهم و انهم قد بلّغوا عن الله عزّوجل و دعوا الي سبيل الله بالحکمة و الموعظة الحسنة... (اقبال، ص۱۲۴ (و به نقل از آن در بحارالانوار، ج۱۰۰، ص۱۹۹، ح۲۰)

در زيارت جامعه کبيره : و دعوتم الي سبيله بالحکمة و الموعظة الحسنة...

حضرت زهرا (ع) در خطبه فدكيه : ...فَبَلَّغَ الرِّسَالَةَ، صَادِعاً بِالنِّذَارَةِ، مَائِلًا عَنْ مَدْرَجَةِ الْمُشْرِكِينَ، ضَارِباً ثَبَجَهُمْ، آخِذاً بِأَكْظَامِهِمْ، دَاعِياً إِلَى سَبِيلِ رَبِّهِ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ... (بحار الانوارج29، ص224)

احاديث موعظه

امام على عليه السلام : المَواعِظُ صَقالُ النُّفوسِ، وجَلاءُ القُلوبِ؛ اندرزها صيقل بخش جان ها، و جلا دهنده دل هاست. (غرر الحكم، ح ۱۳۵۴ – منتخب ميزان الحكمة، ص ۵۹۸)

امام على عليه السلام : بالمَواعِظِ تَنجَلي الغَفلَةُ؛ با اندرزهاست كه (پرده) غفلت كنار مى رود. (غرر الحكم، ح ۴۱۹۱ – منتخب ميزان الحكمة، ص ۵۹۸)

امام على عليه السلام : إذا أحَبَّ اللّه عَبدا وعَظَهُ بالعِبَرِ؛ هرگاه خداوند بنده اى را دوست بدارد، او را با عبرت ها پند دهد. (غرر الحكم، ح ۴۰۳۲ – منتخب ميزان الحكمة، ص ۵۹۸)

امام على عليه السلام : مَن فَهِمَ مَواعِظَ الزَّمانِ لَم يَسكُنْ إلى حُسنِ الظَّنِّ بالأيّام؛ هركه پندهاى زمانه را بفهمد، به روزگار خوشبين نباشد. (غرر الحكم، ح ۸۹۳۸ – منتخب ميزان الحكمة، ص ۶۰۰)

امام صادق عليه السلام : السَّعيدُ يَتَّعِظُ بمَوعِظَةِ التَّقوى وإن كانَ يُرادُ بالمَوعِظَةِ غَيرُهُ؛ انسان سعادتمند، اندرزِ به تقوا را آويزه گوش خود مى كند، هرچند مخاطب آن اندرز كسى ديگر باشد. (كافي، ج ۸، ص ۱۵۱، ح ۱۳۲ – منتخب ميزان الحكمة، ص ۶۰۰)

امام حسین علیه السلام وارث آدم و هابیل، نوح، ابراهیم، موسی، عیسی، خاتم انبیاء محمد مصطفی صلی الله علیه وآله و ...

اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ آدَمَ صَفْوَةِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ نُوحٍ نَبِيِّ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ مُوسَى كَلِيمِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ عِيسَى رُوحِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ مُحَمَّدٍ حَبِيبِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عليه السلام [وَلِيِّ اللَّهِ] السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ مُحَمَّدٍ الْمُصْطَفَى السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ عَلِيٍّ الْمُرْتَضَى السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ خَدِيجَةَ الْكُبْرَى السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَاللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ وَآتَيْتَ الزَّكَاةَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أَطَعْتَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ ...

سلام بر تو ای وارث آدم برگزیده خدا، سلام بر تو ای وارث نوح پیامبر خدا، سلام بر تو ای وارث ابراهیم دوست خدا، سلام بر تو ای وارث موسی همسخن خدا، سلام بر تو ای وارث عیسی روح خدا، سلام بر تو ای وارث محمّد محبوب خدا، سلام بر تو ای وارث امیرمؤمنان ولی خدا، سلام بر تو ای فرزند محمّد مصطفی، سلام بر تو ای فرزند علی مرتضی، سلام بر تو ای فرزند فاطمه زهرا، سلام بر تو ای فرزند خدیجه کبری، سلام بر تو ای خون خدا و فرزند خون خدا و تنهای به خون آغشتهای که نتوانستی خونخواهی کنی، گواهی میدهم که تو نماز بپا داشتی و زکات پرداختی و امر به معروف و نهی از منکر کردی و خدا و رسولش را پیروی نمودی تا آنکه مرگ به سویت آمد، خدا لعنت کند ملتی را که تو را کشتند و لعنت کند مردمی را که به تو ستم روا داشتند و لعنت کند ملّتی را که این واقعه را شنیدند و به آن راضی شدند...

السلام علیک یا وارث ...

امام حسین علیه السلام از نسل شجره طیّبه، وارث آدم، هابیل، نوح، ابراهیم، اسماعیل، موسی، عیسی، محمدص، علی، فاطمه ، و حسن علیهم السلام است .

و امام حسین علیه السلام از حزب الله هم المفلحون و جندالله هم الغالبون است

وارث تمام موحّدین و یکتاپرستان، نیکان و نیکیها، خوبان و خوبیها، زیبایان و زیبائیها، صالحان و صالحها، خالصان و خالصها و مخلصها، شکیبایان و شكيباييها و با استقامتها، راستگویان و راستگوييها، دادگران و دادگريها، پرهیزکاران و پرهيزکاریها، بردباران و بردباريها، شکرگزاران و شكرگزاريها، سخاوتمندان و سخاوت و سخاوتمندیها، جوانمردان جوانمردیها و ... خلاصه : آنچه همه خوبان دارند او یکجا دارد .

یزید علیه اللعنة والعذاب وارث قابیل قاتل هابیل، نمرود دشمن ابراهیم، فرعون دشمن موسی، قارون دشمن موسی، قُدار عاقر ناقه صالح، اشقی الاوّلین ، و ابن ملجم کان من وُلد قُدارعاقر ناقة صالح، اشقی الآخرین ، هیرودیس قاتل یحیی بن زکریا(که یحیی را بخاطر مخالفت با عمل خلاف شرع سربریدند) ، مامورین هیرودیس و شیطان قاتل زکریا(که زکریا را باتنه درخت ارّه کردند)

و یزید ازنسل شجره ملعونه و شجره خبیثه، هند جگرخوار که جگر حمزه را در اُحُد زیر دندان فشرد، و ابی سفیان، و معاویه ، و ابوجهل ، و ابولهب ، وبت پرستان مکه ، و...

و از حزب الشیطان و جند الشیطان است

وارث تمام زشتیها ، بدیها، پلشتیها ، نامردیها ، نابخردیها ، دروغگوئیها ، بیدادگریها ، ناجوانمردیها ، زن بارگیها ، میخوارگیها ، بداخلاقیها ، میمون بازیها ، زناکاران و زنازاده ها و ...

این سخن امام حسین علیه السلام است که به کارگزاران یزید در مدینه «ولید و مروان» فرمود:

... إنّا أهلُ بَيتِ النُّبُوَّةِ ومَعدِنُ الرِّسالَةِ ومُختَلَفُ المَلائِكَةِ ، وَ بِنا فَتَحَ اللّهُ وَ بِنا خَتَمَ اللّهُ ... ما خاندان نبوّت و كان رسالت و جايگاه آمد و شد فرشتگان و فرودگاه رحمتيم كه خداوند كارها را با ما مى آغازد و با ما به پايان مى بَرد .

وَ يَزيدُ رَجُلٌ فاسِقٌ ، شارِبُ الخَمرِ ، قاتِلُ النَّفسِ المُحَرَّمَةِ ، مُعلِنٌ بِالفِسق ... و یزید شخصى است فاسق، شرابخوار، آدمکش و آشکارا مرتکب فسق و فجور مىشود ...

وَعَلَى الاِسْلامِ الْسَّلامُ اِذ قَدْ بُلِيَتِ الاُمَّةُ بِراعٍ مِثْلَ يَزيدَ... و فاتحه اسلام را خواند زيرا امّت اسلام گرفتار چوپانى همانند يزيد شده است...

و این سخنان و اشعار کفر آمیز یزید است:

در باره شراب خوردن میگوید : فان حرّمت یوماً علی دین احمد - فخذها علی دین المسیح بن مریم ... اگر حرام شده آشامیدن شراب روزی بنابر دین احمد، آن را به دین مسیح پسر مریم بگیر .

و میگوید : معشر الندمان قوموا - و اسمعوا صوت الاغانی - و اشربوا کاس المدام - و اترکوا ذکر المعانی - شغلتنی نغمة العیدان - عن صوت الاذان ... ای ندیمان و هم مشربان من! از جای برخیزید و بشنوید صدای غناها را و بیاشامید کاسه شراب را و واگذارید یاد کردن معنویات را. باز داشته است مرا صدای تار و سازها، از گوش دادن به صدای اذان .

و میگوید : ...قرأت کتاب الله حتّی حفظته - فما عنده وجه الملیح محرّم ... خواندم کتاب خدا را تا اینکه حفظ کردم آن را پس نزد او روی نمکین دیدن حرام نیست .

و میگوید : ... فان حرّم الله الزّنا فی کتابه - فما حرّم التقبیل فی الخّد و الفم ... اگر خدا حرام کرده است زنا را در کتاب خود، حرام نکرده است بوسیدن دو گونه رخسار و دهان را .

و میگوید : لعبت هاشم بالملک فلا - خبر جاء و لا وحی نزل - لست من خندف ان لم انتقم - من بنی احمد ما کان فعل ... بازی کرد آل هاشم- یعنی: محمد- با ملک. پس نه خبری از جانب خدا آمده و نه وحی نازل شده. من از فرزندان خندف نیستم، اگر از پسران احمد -یعنی: رسول خدا- انتقام نکشم، از آنچه با پدران ما کرده شده . «خِنْدِف» لقب همسر الیاس بن مُضَر بن نِزار است که نامش لیلا بنت حلوان است» .

یا میگوید : ... کیف رأیت الضرب یا حسین - شفیت غلّی من دم الحسین - یالیت من شاهد فی الحنین - يرون فعلي اليوم بالحسين ... چگونه دیدى ضربت دست مرا؟ من، دلم را از خون حسين شفا دادم؛ و خونبهاي خود را - خونبهاي خويشان خود را - از او گرفته و دين خود را ادا كردم .

یا میگوید : ... شفیت نفسی من دم الحسین - اخذت ثاری و قضیت دینی - یا لیت من شاهد فی الحنین - یرون فعلی الیوم بالحسین ... شفا دادم نفس خود را از خون حسین. گرفتم خون بهای خود را و ادا کردم دین خود را. ای کاش کسانی که در جنگ حنین کشته شدند، حاضر بودند امروز و می دیدند کاری را که با حسین کردم .

و یا میگوید : ... و لکّننا فزنا بملک معجّل - و ان کان فی العقباء ناراً تسعّر ... ولیکن ما رستگار شدیم که با ملک معجّلی، هرچند در عالم عقبی آتشی است که بشدّت برافروخته می شود .

این راه تا به همچنان ادامه درد

بعد از امام حسین ...

امام حسن علیه السلام در مقابل معاویه و یزید و ابن زیاد و عمر سعد و شمر و آل ابی سفیان و آل زیاد و آل بنی امیه و آل مروان و جعده بنت اشعث و مروان حکم و ... قرار گرفت .

امام سجاد علیه السلام در مقابل یزید و ابن زیاد و عمر سعد و شمر و آل ابی سفیان و آل زیاد و آل بنی امیه و آل مروان ، مروان بن حکم و عبدالملک و ولید بن عبدالملک و هشام بن عبدالملک قرار گرفت در زمان خلافت ولید بن عبدالملک به شهادت رسید .

امام باقر علیه السلام در مقابل یزید در پنج سالگی و معاصر با پنج تن از خلفای بنی امیه بود : مروان بن حكم، عبدالملك بن مروان، ولید بن عبدالملک، سلیمان بن عبدالملک، عمر بن عبدالعزیز، یزید بن عبدالملک، هشام بن عبدالملک و شهادت امام محمد باقر(ع) در ایام خلافت هشام بن عبدالملک بود و گفته شده ابراهیم بن ولید بن عبدالملک بن مروان، امام باقر(ع) را به زهر، شهید کرده و احتمالاً به امر هشام بوده است .

وهمچنین امام صادق در مقابل آل مروان و آل عباس و...

خلفای اموی و مروانی معاصر امام صادق از امویها عبارتند از: عبدالملک بن مروان؛ ولید بن عبدالملک؛ سلیمان بن عبدالملک؛ عمر بن عبدالعزیز؛ یزید بن عبدالملک؛ هشام بن عبدالملک؛ ولید بن یزید بن عبدالملک؛ یزید بن ولید بن عبدالملک؛ ابراهیم بن ولید بن عبدالملک؛ مروان بن محمد مشهور به مروان حمار.

خلفای اموی ومروانی معاصر امام زین العابدین و امام باقر و امام صادق از مروان بن حکم و عبد الملک مروان شروع میشود و به مروان بن محمد «مروان حمار» خاتمه مییابد .

مروان بن حکم (۶۴ تا ۶۵)، عبدالملک بن مروان (۶۵ تا ۸۶)، ولید بن عبدالملک (۸۶ تا ۹۶)، سلیمان بن عبدالملک (96 تا ۹۹)، عمر بن عبدالعزیز (۹۹ تا ۱۰۱)، یزید بن عبدالملک (۱۰۱ تا ۱۰۵)، هشام بن عبدالملک (۱۰۵ تا ۱۲۵)، ولید بن یزید (۱۲۵ تا ۱۲۶)، یزید بن ولید (۱۲۶ هجری قمری به مدت پنج ماه، ابراهیم بن ولید ۱۲۶ هجری به مدت دو ماه)، مروان بن محمد معروف به مروان حمار (۱۲۷ تا ۱۳۲)، در سال 132 هجری قمری با قیام سراسری مردم شهرهای مناطق اسلامی بر ضد امویان به رهبری طایفه خوش نام بنی هاشم ، و تیره عباسی حکومت امویان نابود و حکومت عباسیان مستقر گردید.

و از خلفای عباسی معاصر امام صادق ابوالعباس عبدالله بن محمد مشهور به سفاح؛ که بعد از کشته شدن پدرش محمد «که با همراهی ابو مسلم خراسانی و ابوسلمه خلال و... علیه بنی امیه قیام کرده بود» به حکومت رسید و ابوجعفر مشهور به منصور دوانیقی برادر بزرگتر ابوالعباس سفاح که امام صادق علیه السلام را شهید کرد .

خلفای عباسی معاصر امام کاظم علیه السلام : مروان حمار ، ابوالعباس سفاح ، منصور عباسی، مهدی عباسی، هادی عباسی، هارون عباسی .

خلفای عباسی معاصر امام رضا علیه السلام : مهدى ، هادى ، هارون الرشید ، امین ، مأمون .

خلفای عباسی معاصر امام جواد علیه السلام : هارون الرشید ، امین ، مأمون ، معتصم .

خلفای عباسی معاصر امام هادی علیه السلام : مأمون ، معتصم ، واثق ، متوکل ، منتصر ، مستعین ، معتز .

خلفای عباسی معاصرامام عسکری علیه السلام : واثق ، متوکل ، منتصر ، مستعین ، معتز ، مهتدى، معتمد .

خلفای عباسی معاصر امام مهدی علیه السلام در غیبت صغری و غیبت کبری : معتز ، مهتدى ، معتمد ، معتضد ، مکتفى ، مقتدر ، قاهر ، راضی ، متقی ، مستکفى ، مطیع ، طایع ، قادر ، قائم ، مقتدی ، مستظهر ، مسترشد ، راشد ، مقتفى ، مستنجد ، مستضىء ، ناصر، ظاهر ، مستنصر ، مستعصم ، و کلیه حاکمان بعد از انقراض بنی عباس تا امروز .

غیبت کبرا در سال ۳۲۹ق. و با وفات آخرین نائب خاص امام زمان، علی بن محمد سَمری آغاز میشود. طبق بیشتر منابع شیعه وی در نیمه شعبان سال ۳۲۹ق وفات یافته است؛ اما شیخ صدوق و فضل بن حسن طبرسی وفات او را در سال ۳۲۸ق میدانند. که میشود زمان خلافت راضی بالله (۳۲۲-۳۲۹) متقی بالله (۳۲۹-۳۳۳)

و از خلفای عباسی معاصر امام صادق تا حضرت مهدی عج : سفاح (۱۳۲-۱۳۶) منصور (۱۳۶-۱۵۸) مهدى (۱۵۸-۱۶۹) هادى (۱۶۹-۱۷۰) هارون الرشید (۱۷۰-۱۹۳) امین (۱۹۳-۱۹۸) مأمون (۱۹۸-۲۱۸) معتصم (۲۱۸-۲۲۷) واثق (۲۲۷-۲۳۲) متوکل (۲۳۲-۲۴۷) منتصر (۲۴۷-۲۴۸) مستعین (۲۴۸-۲۵۱) معتز (۲۵۱-۲۵۵) مهتدى (۲۵۵-۲۵۶) معتمد (۲۵۶-۲۷۹) معتضد (۲۷۹-۲۸۹) مکتفى (۲۸۹-۲۹۵) مقتدر (۲۹۵-۳۲۰) قاهر (۳۲۰-۳۲۲) راضی (۳۲۲-۳۲۹) متقی (۳۲۹-۳۳۳) مستکفى (۳۳۳-۳۳۴) مطیع (۳۳۴-۳۶۳) طایع (۳۶۳-۳۸۱) قادر (۳۸۱-۴۲۲) قائم (۴۲۲-۴۶۷) مقتدی (۴۶۷-۴۸۷) مستظهر (۴۸۷-۵۱۲) مسترشد (۵۱۲-۵۲۹) راشد (۵۲۹-۵۳۰) مقتفى (۵۳۰-۵۵۵) مستنجد (۵۵۵-۵۶۶) مستضىء (۵۶۶-۵۷۵) ناصر (۵۷۵-۶۲۲) ظاهر (۶۲۲-۶۲۳) مستنصر (۶۲۳-۶۴۰) مستعصم (۶۴۰-۶۵۶)

احادیث امام مهدی عجل الله فرجه

وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ . و در حقيقت، در زبور پس از تورات نوشتيم كه زمين را بندگان شايسته ما به ارث خواهند برد. انبیاء ۱۰۵

امام مهدی(عج) : أنَا الَّذی أملأُها عَدلاً کما مُلِئَت جَورا . منم که زمین را از عدالت لبریز می کنم، چنان که از ستم آکنده است. (بحار الأنوار، ج ۵۲ ، ص ۲)

امام مهدی(عج) : إنَّ الأرضَ لا تَخلُو مِن حُجَّةٍ إمّا ظاهِرا و إمّا مَغمُورا . زمین از حجّتی آشکار یا نهان خالی نیست. (کمال الدّین، ج ۲ ، ص ۵۱۱)

امام مهدی(عج) : أنا خاتِمُ الأوصِیاءِ . من وصی آخرین ام . (الغیبة، طوسی، ص ۲۸۵)

امام مهدی(عج) : بی یدفَعُ البَلاءُ مِن أهلی و شیعَتی . به وسیله من بلا از خانواده و شیعیانم دفع می شود. (الغیبة، طوسی، ص ۲۸۵)

امام مهدی(عج) : أکثِروا الدُّعاءَ بِتَعجیلِ الفَرَجِ فَإنَّ ذلِک فَرَجُکم . برای تعجیل در فرج بسیار دعا کنید، که فرج من فرج شما نیز هست. (کمال الدّین، ص ۴۸۵)

امام مهدی(عج): أنا بَقِیةُ اللّهِ فی أرضِهِ، و المُنْتقِمُ مِن أعدائِهِ . من بقیة اللّه (باقیمانده حجّت های خدا)درزمینم وازدشمنان اوانتقام میگیرم. (کمال الدین: ۳۸۴ / ۱ ، میزان الحکمه، ج ۱ ص ۳۸۵)

لعن یزید توسط پیامبران

از اول خلقت حضرت آدم ابوالبشر تا حضرت محمد صلی الله علیه وآله پیامبران(ع) از داستان امام حسین(ع) اطلاع یافته، و بسیاری از آنان بر مظلومیت و شهادت آن حضرت گریسته و عزاداری کرده و بر قاتل وی(یزید) لعنت فرستادند.

ابو الحسین محمّد بن عبد اللَّه بن علىّ الناقد مى گوید: کسى از کعب شنیده بود گفت: اوّلین کسى که قاتل حضرت حسین بن على علیهما السّلام را لعن نمود حضرت ابراهیم خلیل الرحمن بود، آن جناب قاتل حضرت سیّد الشهداء را لعن نمود و به فرزندانشان نیز امر فرمودند که چنین نمایند و از آنها عهد و پیمان گرفت بر آن و سپس حضرت موسى بن عمران قاتل آن جناب را لعن کرد و امّتش را به آن مأمور ساخت پس از ایشان حضرت داود قاتل آن حضرت را لعن کرده و به بنى اسرائیل امر نمود که ایشان نیز لعن کنند و سپس حضرت عیسى به آن مبادرت نمود و بیشترین گفتار آن حضرت این بود که اى بنى اسرائیل قاتل حسین بن على علیهما السّلام را لعنت کنید و اگر زمان آن حضرت را درک نمودید مبادا او را تنها گذارده و در رکابش حاضر نشوید زیرا کسى که با آن جناب شهید شود همچون شهید با انبیاء است، او روى آورنده است نه پشت کننده، گویا به جایگاه او نظر کرده و آن را مى بینم، و نیست پیغمبرى مگر آنکه کربلاء را زیارت کرده و بر آن ایستاده و گفته است: تو جایگاهى پرخیر بوده، در تو ماه درخشنده و نور افشان دفن مى گردد. كامل الزيارات / ترجمه ذهنى تهرانى، ص: ۲۰۸

حضرت آدم(ع) بعد از آنکه فهمید امام حسین(ع) در کربلا به شهادت میرسد، از نام قاتل ایشان پرسید. در جواب به وی گفتند: نام قاتل امام(ع) یزید است که اهل آسمانها و زمین او را لعنت خواهندکرد. حضرت آدم(ع)نیزچهارمرتبه یزید را لعنت کرد. [بحار الانوار، ج 44، ص 242 – 243]

حضرت نوح(ع) وقتی در کشتی متوجه شد که امام(ع) در کربلا شهید خواهد شد، از نام قاتل ایشان پرسید. نوح گفت: قاتل حسین کیست؟ در جواب به وی گفتند: نام قاتل امام(ع) یزید است که اهل هفت آسمان و هفت زمین او را لعنت خواهند کرد. حضرت نوح(ع) نیز چهار مرتبه قاتل امام حسین را لعنت کرد، آنگاه کشتی حرکت کرد...».[بحار الانوار، ج 44، ص 243]

حضرت ابراهیم(ع) وقتی سوار بر مرکب متوجه شد که امام حسین(ع) در کربلا شهید خواهد شد، از نام قاتل ایشان پرسید، در جواب به وی گفتند: نام قاتل امام(ع) یزید است. جبرئیل گفت همان شخصی است که اهل آسمانها و زمین او را لعنت کردهاند و قلم بدون اجازهی خدا بر لعن وی جریان یافت! آنگاه خدا به قلم وحی کرد: تو برای این لعنی که بر قاتل امام حسین کردی سزاوار ستایش و درود هستی. پس از این جریان ابراهیم(ع) دستهای خود را بلند نمود و یزید را فراوان لعن کرد.[بحار الانوار، ج 44، ص 242 – 243]

حضرت اسماعیل(ع) وقتی از قاتل امام حسین(ع) جویا شد، به او گفتند: همان کسی است که اهل آسمانها و زمین و عموم خلائق او را لعنت خواهند کرد. آنحضرت(ع) نیز گفت: پروردگارا! قاتل امام حسین را لعنت کن. [بحار الانوار، ج 44،ص 243 – 244]

حضرت موسی(ع) و حضرت یوشع(ع) روزی که از شهادت امام حسین(ع) آگاه شدند، موسی(ع) پرسید قاتل او کیست؟ در جوابش گفته شد: او همان کسی است که ماهیان دریا و حیوانات وحشی صحرا و پرندگان هوا او را لعنت میکنند. حضرت موسی(ع) دستهای خود را بلند نمود و یزید را لعنت و نفرین کرد و یوشع بن نون نیز آمین گفت. [بحار الانوار، ج 44، ص 244]

حضرت سلیمان(ع) زمانی که از شهادت امام حسین(ع) آگاه شد، از نام قاتل امام(ع) پرسید؟ به او گفته شد: قاتل وی یزید است که اهل آسمانها و زمین او را لعنت مینمایند. حضرت سلیمان(ع) دستهای خود را بلند کرد و در حق یزید لعنت و نفرین نمود و جن و انس هم آمین گفتند.

حضرت عیسی(ع) زمانی که از شهادت امام حسین(ع) آگاه شد، از نام قاتل امام(ع) پرسید؟ به او گفته شد: قاتل وی یزید است که حیوانات وحشی و مگسها(حشرات) و درندگان او را لعنت مینمایند. حضرت عیسی(ع) دستهای خود را بلند کرد و در حق یزید لعنت و نفرین نمود و حواریون نیز آمین گفتند. [بحار الانوار، ج 44، ص 244]

عیسی علیه السلام که در جمع حواریان بود و از سرزمین کربلا میگذشت، پس از شنیدن خبر قرار گرفتن شیری بر سر راه عابران، جلو آمد و رو به شیر گفت: چرا در این راه نشستهای و مانع رفت و آمد عابران هستی؟ حیوان به زبان آمد و گفت: یا نبیالله! نمیگذاریم از اینجا بگذری، مگر آن که بر یزید، قاتل حسین، لعن کنی. عیسی علیه السلام پرسید: قاتل او کیست؟ شیر گفت: ملعون چرندگان و پرندگان و درندگان بیابانها است، به ویژه در ایام عاشورا. عیسی علیه السلام به همراه حواریان دست به آسمان برداشت و یزید و قاتلان امام حسین علیه السلام را لعن کرد. آنگاه شیر از سر راه کنار رفت و آنان از آن سرزمین گذشتند.(بحارالانوار، ج10، ص 157)

در زیارت عاشورا، لعن ۲۱ بار تکرار شده است : "اَللَّهُمَّ خُصَّ اَنْتَ اَوَّلَ ظالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنّى وَابْدَأْ بِهِ اَوَّلاً ثُمَّ الثَّانِىَ وَالثَّالِثَ والرَّابِعَ اَللَّهُمِّ الْعَنْ یَزیدَ خامِساً وَالْعَنْ عُبَیْدَ اللَّهِ بْنَ زِیادٍ وَابْنَ مَرْجانَهَ وَ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَ شِمْراً وَ آلَ اَبى سُفْیانَ وَ آلَ زِیادٍ وَ آلَ مَرْوانَ اِلى یَوْمِ الْقِیمَهِ" . "وَ الْعَنْ عُبَیْدَ اللَّهِ بْنَ زِیادٍ وَ ابْنَ مَرْجانَهَ وَ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَ شِمْراً وَ آلَ اَبى سُفْیانَ وَ آلَ زِیادٍ وَ آلَ مَرْوانَ اِلى یَوْمِ الْقِیمَهِ" . "عَلَیْهِمْ مِنْکَ اللَّعْنَهُ اَبَدَ الآبِدینَ"

کتابهای الکترونیکی ما :

در اینترنت ، وب سایت ما «بنام هدایت hedayat.org» درفهرست عناوین مطالب- درعنوانِ اشعار باقری اشعار وسروده های ما موجود است ، و در عنوانِ کتاب موبایل باقری ، کتابهای الکترونیکی ، موبایلی ما با عناوین زیر موجوداست:

همراه زائرین عتبات عالیات «چاپ اول آن به اتمام رسیده» ، قرآن مجید 114 سوره ای ، قرآن مجید سی جزئی برای ماه مبارک رمضان ، نهج الفصاحه ، نهج البلاغه ، حلیة المتقین ، خصال شیخ صدوق، ریاحین الشریعه ، ثواب الاعمال ، امالی شیخ صدوق و شیخ مفید ، تحریرالوسیله ، کلیات مفاتیح الجنان «با انضمام باقیات الصالحات» ، مقتل خوانی «حاوی کتب مقاتل ابی مخنف - سیدبن طاووس- مقرم- روضة الشهدا-مقتل امام حسین» ، منازل الآخره ، نزهة النواظر ، چهارده معصوم علیهم السلام به تر تیب نام از معصوم اول تا معصوم جهاردهم ، حضرت زینب «س» ، حضرت عباس «ع» ، فاطمه ام البنین«س» ، فاطمه معصومه «س» ، رساله توضیح المسائل بیست و پنج مرجع هم جدا جدا و هم 25 رساله بصورت یکجا ، ذکر خدا ، روضه خوانی ، محرم وصفر ، پنجاه روز عزداری از اول محرم تا اربعین ، پیام رهبری «پیامهای نوروزی وسخنرانیهای اول هر سال ازسال 69 تا 94» ، کشکول باقری حاوی 5000 صفحه مطالب گوناگون ، امام روح الله «زندگینامه ومقالات دررابطه با حضرت امام خمینی ره» ، منتخب قوانین «قوانین کاربردی دادگاهها» ، منتخب دادخواستها «نمونه دادخواستها و شکوائیه ها» ، آداب معنوی ، گنجینه معنوی ، سیاحت غرب ، احادیث فارسی ، معجم احادیث ، صدچهل حدیث ، احکام نماز ، احکام روزه ، بهجت عارفان «زندگینامه آیة الله بهجت ره» ، فضائل و رذائل «درباب اخلاق» ، هزارعنوان «برای منبر و سخنرانی» ، جهاد و شهادت ، راهیان نور ، شهدا و جبهه ها ، زنان نمونه ، ختومات هُدا ، ماه رجب «اعمال ماه رجب» ، ماه شعبان «اعمال ماه شعبان» ، ماه رمضان «اعمال ماه رمضان» ، همراه زائرین مکه ومدینه ، همراه زائرین سوریه ، همراه زائرین مشهد الرضا«ع» ، سه هزارداستان ، و چندین کتاب موبایل دیگر...

به علاوه ده ها عنوان مقاله که در سایت ما موجوداست

تهیّه ، تنظیم ، ویرایش ، تنظیم صفحات ، فهرستنگاری ، طرح جلد و چاپ کتاب ، توسّط مؤلّف حجّة الاسلام سید محمّد باقری پور در مؤسّسه فرهنگی هدایت مشهد مقدّس انجام شده است.

سیدمحمّد باقری پور : مدیر سایت هدایت : «www.hedayat.tv»

ایمیل : «hodarayaneh@gmail.com»

تلفن همراه : «09155819230»