پیامهای نوروزی مقام معظم رهبری مدظله العالی به مناسبت آغاز هرسال
تهیه وتنظیم توسط حجّة الاسلام سیدمحمّد باقری پور مدیر مؤسسه فرهنگی هدانت
بازخوانی پیامهای نوروزی رهبر انقلاب از سال 69 تا 94
حضرت آیت الله خامنه ای هرساله در نخستین دقایق آغاز سال نو، در پیامی به ملت شریف ایران، با تشریح اوضاع مهم «سال ِ قبل»، چارچوب كلی و افق پیش روی ملت و مسئولان جمهوری اسلامی را در سال ِ پیش ِ رو، ترسیم میكنند. که بخشهایی از پیامهای نوروزی ایشان از سال 69 تا 94 را در زیر میخوانید:
پیام نوروزی به مناسبت آغاز سال 1394
حضرت آیت الله خامنه ای در پیام نوروزی خطاب به ملت ایران، سال 1394 را سال «دولت و ملّت، همدلی و همزبانی» نامگذاری کردند.
متن پیام رهبر انقلاب اسلامی به شرح زیر است:
بسم الله الرّحمن الرّحیم
یا مقلّب القلوب و الابصار، یا مدبّر اللّیل والنّهار، یا محوّل الحول و الاحوال، حوّل حالنا الی احسن الحال.
السّلام علی فاطمة و ابیها و بعلها و بنیها.
آغاز سال مصادف است با ایّام شهادت حضرت زهرا (سلام الله علیها)؛ ارادت مردم ما به خاندان پیغمبر و دخت گرامی پیامبر اعظم اقتضائاتی دارد که یقیناً همه باید این اقتضائات را رعایت کنند و یقیناً رعایت خواهند کرد. امید است که این ایّام و این سال از برکات فاطمی سرشار و برخوردار باشد؛ و نام مبارک این بزرگوار و یاد ایشان تأثیرات عمیق و ماندگار خود را در زندگی مردم ما در سال 1394 بگذارد. و امیدواریم که این آغاز بهار طبیعت که آغاز سال نوی هجری شمسی است، برای ملّت ایران و برای همهی ملّتهایی که نوروز را گرامی میدارند مبارک باشد. سلام خاکسارانه عرض میکنم به ساحت حضرت بقیّة الله الاعظم (ارواحنافداه) و یاد امام بزرگوارمان و شهیدان را در این فرصت، گرامی میداریم و امیدواریم که ما را از برکات انفاس طیّبه و دعاهای ارواح مطهّر آن عزیزان برخوردار فرماید. یک نگاه اجمالی به سال 1393 میکنیم و نگاهی اجمالی به سال جاریای که در این ساعت شروع میشود. سال 93 هم در عرصهی داخلی و هم در عرصهی خارجی و بینالمللی برای کشور ما سال پرماجرایی بود؛ چالشهایی داشتیم، پیشرفتهایی هم داشتیم؛ ما در اوّل سال 93 با توجّه به همین چالشها بود که عنوان سال را گذاشتیم «عزم ملّی و مدیریّت جهادی». با نگاهی به آنچه در سال 93 گذشت، مشاهده میکنیم که عزم ملّی بحمدالله بُروز و ظهور داشت. ملّت ما عزم راسخ خود را هم در تحمّل برخی مشکلاتی که برای او وجود داشت نشان داد، هم در روز بیست ودوّم بهمن، در روز قدس و در راهپیمایی عظیم اربعین این عزم را، این همّت را از خود بُروز داد و نشان داد. مدیریّت جهادی هم در برخی از بخشها بحمدالله بارز و آشکار بود. در آن بخشهایی که مدیریّت جهادی را انسان مشاهده کرد، پیشرفتها را هم در آنجا مشاهده کردیم. این البتّه توصیهی مخصوص سال 93 نیست، هم عزم ملّی و هم مدیریّت جهادی برای امسال و برای همهی سالهای پیشرو برای ملّت ما مورد نیاز است.
و امّا در سال 94 آرزوهای بزرگی برای ملّت عزیزمان داریم که همهی این آرزوها هم دستیافتنی است. آرزوهای بزرگ ما برای ملّت در این سال، پیشرفت اقتصادی است؛ اقتدار و عزّت منطقه ای و بین المللی است؛ جهشهای علمی به معنای واقعی است؛ عدالت قضائی و اقتصادی است؛ و ایمان و معنویّت است که از همه مهمتر و پشتوانهی همهی آن سرفصلهای دیگر است. به نظر ما همهی این خواسته ها و آرزوها دست یافتنی است؛ هیچکدام از اینها چیزهایی نیست که از ظرفیّت ملّت ایران و ظرفیّت سیاستهای نظام بیرون باشد. ظرفیّتهای ما بسیار زیاد است؛ در این زمینه حرفهای گفتنی ای وجود دارد که انشاءالله به مهمترین آنها در سخنرانی عصر [شنبه] اشاره خواهد شد.
آنچه در این ساعت مایلم به ملّت عزیزمان عرض کنم این است که این ظرفیّت عظیم و مهم دستیافتنی است ولی شروطی دارد؛ یکی از مهمترین شروط عبارت است از همکاریهای صمیمانه میان ملّت و دولت؛ اگر این همکاری صمیمانه از دو سو شکل بگیرد، یقیناً همهی آنچه را که جزو آرزوهای ما است دست یافتنی است و آثار آن را مردم عزیزمان به چشم خواهند دید. دولت، کارگزار ملّت است؛ و ملّت، کارفرمای دولت است. هرچه بین ملّت و دولت صمیمیّت بیشتر و همکاری بیشتر و همدلی بیشتری باشد، کارها بهتر پیش خواهد رفت. باید به یکدیگر اعتماد کنند؛ هم دولت، ملّت را به معنای واقعی کلمه قبول داشته باشد و ارزش و اهمّیّت و تواناییهای ملّت را بدرستی بپذیرد، هم ملّت به دولت که کارگزار کارهای او است به معنای حقیقی کلمه اعتماد کند. من در این زمینه هم حرفهایی دارم و توصیه هایی دارم که انشاءالله در سخنرانی به آنها اشاره خواهم کرد. لذا به نظر من امسال را باید سال همکاریهای گستردهی دولت و ملّت دانست؛ من این شعار را برای امسال انتخاب کردم: «دولت و ملّت، همدلی و همزبانی». امیدواریم این شعار در عمل تحقّق پیدا کند و هر دو کفّهی این شعار، یعنی ملّت عزیزمان، ملّت بزرگمان، ملّت با همّت و با شجاعتمان، ملّت بصیر و دانایمان، و همچنین دولت خدمتگزار بتوانند به این شعار به معنای حقیقی کلمه عمل بکنند و آثار و نتایج آن را ببینند.
از خداوند متعال پیشرفت همهی کارهای بزرگ کشور را درخواست میکنیم و توفیق خودمان را در خدمتگزاری از خدای متعال مسئلت میکنیم.
والسّلام علیکم و رحمة الله و برکاته
پيام نوروزى مقام معظم رهبري به مناسبت آغاز سال 1393
بسم الله الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب و الابصار، يا مدبّر اللّيل و النّهار، يا محوّل الحول و الاحوال، حوّل حالنا الی احسن الحال.
اللّهمّ صلّ علی فاطمة و ابيها و بعلها و بنيها.
اللّهمّ کن لوليّک الحجّة بن الحسن صلواتک عليه و علی ابائه فی هذه السّاعة و فی کلّ ساعة وليّا و حافظا و قائدا و ناصرا و دليلا و عينا حتّی تسکنه ارضک طوعا و تمتّعه فيها طويلا.
اللّهمّ عجّل فرجه و اجعلنا من اعوانه و انصاره و شيعته.
فرا رسيدن سال نو را تبريک عرض ميکنم به همهی هم ميهنان عزيزمان و يکايک ايرانيان در سراسر کشور و در هر نقطه ای از جهان که زندگی ميکنند. مخصوصاً تبريک عرض ميکنم به خانواده های معظّم شهيدان، به جانبازان، به همسرانشان و به همهی کسانی که در راه اسلام و ايران مجاهدتی کردهاند و ميکنند و بار زحمتی را بر دوش کشيدهاند و ميکشند. همچنين تبريک عرض ميکنم نوروز را به همهی ملّتهايی که نوروز را گرامی ميدارند و برای آن ارج و احترامی قائلند.
امسال فرا رسيدن سال نو مصادف است با دو فاطميّه و مراسم يادبود شهادت بانوی بزرگ جهان اسلام صدّيقهی کبری (سلام الله عليها). اين تقارن موجب ميشود که ملّت ما انشاءالله بتوانند از برکات انوار فاطمی بهره ببرند و خود را در شعاع تعاليم آن بزرگوار قرار بدهند و خود را منوّر کنند به انوار هدايت الهی که به وسيلهی فاطمهی زهرا (سلام الله عليها) و خاندان پيغمبر به همهی مردم عالم اهدا شده است.
گذشتِ سالها و تبادل سالهای گوناگون برای ما بايد موجب تجربه و بصيرت باشد؛ از گذشته درس بگيريم و به آينده با چشم باز و دل آگاه نظر کنيم و برای آينده تصميم بگيريم. من از خداوند متعال درخواست ميکنم که به همهی ايرانيان عزيز ما در اين سال جديد، تن سالم، روح شاداب، امنيّت روانی، آرامش روحی و پيشرفت و تعالی و سعادت مرحمت کند. و اميدوارم خداوند متعال به جوانان ما نشاط و پويايی، و به مردان و زنان ما همّت و اراده و عزم مستحکم و درست، برای پيمودن راههای پرافتخار، و به کودکان ما خرسندی و تندرستی، و به خانوادههای ما امنيّت و محبّت و الفت عنايت کند. آنچه بر عهده ی ما است، نگاه به گذشته برای عبرت گيری و نگاه به آينده برای برنامه ريزی و تصميم گيری است.
سالی که گذشت، اعلام شده بود که سال «حماسهی سياسی و حماسهی اقتصادی» است. حماسهی سياسی بحمدالله در عرصههای مختلف به بهترين وجهی صورت گرفت؛ هم در انتخابات، هم در راهپيمايیهای بزرگ، هم حضور مردم در عرصههای مختلف و فعّاليّتها و تلاشهايی که از سوی مسئولان و از سوی مردم در طول سال انجام گرفت. سال تبادل دولتها و دستبه دست شدن قدرت بود؛ و اين کار با آرامش، با نهايت امنيّت در کشور انجام گرفت و بحمدالله يک حلقهی جديد از سلسلهی طولانی مديريّت کشور پديد آمد.
در باب حماسهی اقتصادی کاری که بايد انجام بگيرد و توقّع بود که اتّفاق بيفتد، اتّفاق نيفتاد. تلاشهايی انجام گرفت که مورد سپاس است، ولی کار بزرگی که بايد در زمينهی حماسهی اقتصادی انجام بگيرد، همچنان در پيش روی ما است و ما موظّفيم که اين حماسه را به وجود بياوريم. مسئلهی اساسیِ اقتصاد برای کشور ما و ملّت ما يک مسئلهی مهم است؛ در اواخر سال ۹۲ بحمدالله يک زيرساخت فکری و نظری برای حماسهی اقتصادی به وجود آمد؛ سياستهای «اقتصاد مقاومتی» اعلام شد و زمينه آماده است برای اينکه انشاءالله تلاش لازم در اين باب انجام بگيرد.
در نگاه به سال ۹۳ آنچه به نظر اين حقير مهم تر از همه است، دو مسئله است: يک مسئله همين مسئلهی اقتصاد و ديگری مسئلهی فرهنگ است. در هر دو عرصه و در هر دو زمينه توقّعی که وجود دارد، تلاش مشترکی است ميان مسئولان کشور و آحاد مردم. آنچه برای بنای زندگی و سازندگی آينده مورد انتظار است، بدون مشارکت مردم تحقّق پذير نيست. بنابراين علاوه بر مديريّتی که مسئولين بايد انجام بدهند، حضور مردم در هر دو عرصه لازم و ضروری است؛ هم عرصهی اقتصاد، هم عرصهی فرهنگ. بدون حضور مردم کار پيش نخواهد رفت و مقصود تحقّق پيدا نخواهد کرد. مردم در گروههای گوناگون مردمی با اراده و عزم راسخ ملّی ميتوانند نقش آفرينی کنند. مسئولين هم برای اينکه بتوانند کار را به درستی پيش ببرند، احتياج به پشتيبانی مردم دارند. آنها هم بايستی با توکّل به خدای متعال و با استمداد از توفيقات و تأييدات الهی و کمک مردمی، مجاهدانه وارد ميدان عمل بشوند؛ هم در زمينهی اقتصاد و هم در زمينهی فرهنگ. من انشاءالله توضيح همه ی اين موارد را در سخنرانی روز جمعه به عرض ملّت ايران خواهم رساند. لذا به گمان من آنچه در اين سال جديد پيش رو داريم، عبارت است از اقتصادی که به کمک مسئولان و مردم شکوفايی پيدا کند، و فرهنگی که با همّت مسئولان و مردم بتواند سمت و سوی حرکت بزرگ کشور ما و ملّت ما را معيّن کند. لذا من شعار امسال را و نام امسال را اين قرار دادم: «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملّی و مديريّت جهادی».
اميدواريم خداوند متعال کمک کند هم به آحاد مردم، هم به مسئولين محترم که بتوانند وظايف خودشان را در اين زمينه انجام بدهند؛ و قلب مقدس ولیّعصر (ارواحنافداه) را از ما شاد کند و روح مطهّر امام بزرگوار و شهدای عزيز را از ما راضی و خشنود فرمايد.
والسّلام عليکم و رحمة الله و برکاته
پيام نوروزى مقام معظم رهبري به مناسبت آغاز سال ۱۳۹۲
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
یا مقلّب القلوب و الأبصار، یا مدبّر اللّیل و النّهار، یا محوّل الحول و الأحوال، حوّل حالَنا إلی أحسن الحال.
اللّهمّ صلّ علی حبیبتك سیّدة نساء العالمین، فاطمة بنت محمّد صلّی الله علیه وءاله. اللّهمّ صلّ علیها و علی أبیها و بعلها و بنیها. اللّهمّ كن لولیّك الحجّة بن الحسن صلواتك علیه و علی ءابائه فی هذه السّاعة و فی كلّ ساعة ولیّاً و حافظاً و قائداً و ناصراً و دلیلاً و عیناً حتّی تسكنه أرضك طوعاً و تمتّعه فیها طویلاً. اللّهمّ أعطِهِ فی نفسِهِ و ذرّیّتهِ و شیعتِهِ و رعیّتِهِ و خاصّتِهِ و عامّتِهِ و عدوّهِ و جمیعِ أهلِ الدّنیا ما تقرّ بهِ عینه و تسرّ به نفسه.
تبریك عرض میكنم به همه ی هم میهنان عزیزمان در سراسر كشور، و به همه ی ایرانیان در هر نقطه ای از جهان كه هستند، و به همه ی ملتهایی كه نوروز را گرامی میدارند؛ مخصوصاً به ایثارگران عزیزمان، خانواده های شهدا، جانبازان و خانواده هایشان، و همه ی كسانی كه در راه خدمت به نظام اسلامی و به كشور عزیزمان مشغول فعالیت اند. امیدواریم خداوند متعال این روز را و این آغاز سال را برای ملت ما، برای همه ی مسلمانان عالَم، مایه ی شادی و بهروزی و نشاط قرار دهد و ما را به انجام وظائف مان موفق و مؤید بدارد. به هم میهنان عزیزمان عرض میكنم توجه داشته باشند كه ایّام فاطمیه در اواسط روزهای عید است و تكریم و احترام این ایام برای همه ی ما لازم است.
ساعت تحویل و هنگام تحویل، در حقیقت حد فاصلی است بین یك پایان و یك آغاز؛ پایان سال گذشته و آغاز سال نو. البته نگاه عمده ی ما باید به طرف جلو باشد؛ سال نو را ببینیم، برای آن خودمان را آماده كنیم و برنامه ریزی كنیم، اما حتماً نگاه ِبه پشت سر و راهی كه طی كرده ایم هم برای ما مفید است. برای اینكه ببینیم چه كرده ایم، چگونه حركت كردهایم، نتایج كار ما چه بوده است و از آن درس بگیریم و تجربه بیاموزیم.
سال ۹۱ مثل همه ی سالها، سالی متنوع و دارای رنگها و نقشهای گوناگون بود. شیرینی هم داشت، تلخی هم داشت. پیروزی هم داشت، عقب ماندگی هم داشت. زندگی انسانها در طول حیات، همیشه همین جور است؛ با كش و قوسها همراه است. با فراز و نشیبها همراه است. مهم این است كه از نشیبها خارج شویم، خودمان را به اوجها برسانیم.
آنچه كه در طول سال ۹۱ از جنبه ی مواجهه ی ما با جهان استكبار آشكار و واضح بود، عبارت بود از سختگیری دشمنان بر ملت ایران و بر نظام جمهوری اسلامی. البته ظاهر قضیه سختگیری دشمن بود، اما باطن قضیه، ورزیدگی ملت ایران و پیروزی او در میدانهای مختلف بود. آنچه كه دشمنان ما هدف گرفته بودند، صحنه ها و عرصه های مختلف بود؛ عمدتاً عرصه ی اقتصاد و عرصه ی سیاست بود. در عرصه ی اقتصاد گفتند و تصریح كردند كه میخواهند ملت ایران را به وسیله ی تحریم فلج كنند، اما نتوانستند ملت ایران را فلج كنند و ما در میدانهای مختلف -به توفیق الهی و به فضل پروردگار- به پیشرفتهای زیادی دست پیدا كردیم كه تفصیل آنها برای ملت عزیزمان گفته شده است، گفته خواهد شد، من هم انشاءالله در سخنرانی روز اول فروردین، به شرط حیات، اجمالاً مطالبی عرض خواهم كرد.
در زمینه ی اقتصاد البته بر مردم فشار وارد آمد، مشكلاتی ایجاد شد؛ به خصوص كه اشكالاتی هم در داخل وجود داشت. برخی از كوتاهیها و سهل انگاریها انجام گرفت كه به نقشه های دشمن كمك كرد، لیكن درمجموع، حركت مجموعه ی نظام و مجموعه ی مردم، یك حركت رو به جلو بوده است و انشاءالله آثار و نتائج این ورزیدگی را در آینده خواهیم دید.
در عرصه ی سیاست، از یك جهت همت آنها این بود كه ملت ایران را منزوی كنند، از جهت دیگر ملت ایران را دچار دودلی و تردید كنند. همت آنها را كوتاه و ضعیف كنند. درست عكس این عمل شد. در واقع عكس این اتفاق افتاد. در زمینه ی انزوای ملت ایران، نه فقط نتوانستند سیاستهای بین المللی و منطقی ما را محدود كنند، بلكه حتّی نمونه هایی از قبیل اجلاس جنبش غیر متعهدها با حضور تعداد كثیری از سران و مسئولان كشورهای جهان در تهران تشكیل شد و عكس آنچه را كه دشمنان ما میخواستند، رقم زد و نشان داد كه جمهوری اسلامی نه فقط منزوی نیست، بلكه در دنیا با چشم تكریم و احترام به جمهوری اسلامی و به ایران اسلامی و به ملت عزیز ما نگریسته میشود.
در زمینه ی مسائل داخلی، مردم عزیز ما در آنجایی كه امكان و موقعیت ابراز احساسات وجود داشت -عمدتاً در بیست ودوم بهمن سال ۹۱- آنچه را كه لازمه ی حماسه و شور بود، از خود نشان دادند؛ از سالهای دیگر پرشورتر و متراكمتر در صحنه حاضر شدند. یك نمونه ی دیگر هم حضور مردم خراسان شمالی در بحبوحه ی تحریمها بود كه نمونه و مستورهای از وضعیت و روحیه ی ملت ایران را نشان میداد نسبت به نظام اسلامی و به مسئولان خدمتكار و خدمتگزار خودشان. كارهای بزرگی هم بحمدالله در طول سال انجام گرفته است؛ تلاشهای علمی، كارهای زیربنایی، تحرك فراوان مسئولین و مردم. زمینه ها برای حركتِ رو به جلو و انشاءالله جهش، فراهم شده است؛ هم در زمینه ی اقتصاد، هم در زمینه ی سیاست، و هم در همه ی زمینه های حیاتیِ دیگر.
سال ۹۲ برابر چشم انداز امیدوارانه ای كه به لطف پروردگار و همت مردم مسلمان برای ما ترسیم شده است، سال پیشرفت و تحرك و ورزیدگی ملت ایران خواهد بود؛ نه به این معنا كه دشمنیِ دشمنان كاسته خواهد شد، بلكه به این معنا كه آمادگی ملت ایران بیشتر و حضور او مؤثرتر و سازندگی آینده ی این ملت به دست خودشان و با همّتِ باكفایت خودشان انشاءالله بهتر و امیدبخش تر خواهد شد.
البته آنچه را كه ما در سال ۹۲ در پیشِ رو داریم، باز عمدتاً در دو عرصه ی مهم اقتصاد و سیاست است. در عرصه ی اقتصاد، به تولید ملی باید توجه شود؛ همچنان كه در شعار سال گذشته بود. البته كارهایی هم انجام گرفت، منتها ترویج تولید ملی و حمایت از كار و سرمایه ی ایرانی، یك مسأله ی بلندمدت است؛ در یك سال به سرانجام نمیرسد. خوشبختانه در نیمه ی دوم سال ۹۱ سیاستهای تولید ملی تصویب شد و ابلاغ شد. یعنی درواقع این كار ریل گذاری شد كه بر اساس آن، مجلس و دولت میتوانند برنامه ریزی كنند و حركت خوبی را آغاز كنند و انشاءالله با همت بلند و با پشتكار پیش بروند.
در زمینه ی امور سیاسی، كار بزرگ سال ۹۲، انتخابات ریاست جمهوری است كه درواقع مقدرات اجرائی و سیاسی و به یك معنا مقدرات عمومی كشور را برای چهار سال آینده برنامه ریزی میكند. انشاءالله مردم با حضور خودشان در این میدان هم خواهند توانست آینده ی نیكی را برای كشور و برای خودشان رقم بزنند. البته لازم است هم در زمینه ی اقتصاد، هم در زمینه ی سیاست، حضور مردم حضور جهادی باشد. با حماسه و با شور باید وارد شد. با همت بلند و نگاه امیدوارانه باید وارد شد. با دل پرامید و پرنشاط باید وارد میدانها شد و با حماسه آفرینی باید به اهداف خود رسید.
با این نگاه، سال ۹۲ را به عنوان «سال حماسه ی سیاسی و حماسه ی اقتصادی» نامگذاری میكنیم و امیدواریم به فضل پروردگار، حماسه ی اقتصادی و حماسه ی سیاسی در این سال به دست مردم عزیزمان و مسئولان دلسوز كشور تحقق پیدا كند.
به امید توجهات پروردگار و دعای حضرت بقیة الله -أرواحنا فداه- و با درود به روح مطهر امام بزرگوار و شهیدان عزیز
والسّلام علیكم ورحمة الله وبركاته
پيام نوروزى مقام معظم رهبري به مناسبت آغاز سال ۱۳۹۱
بسم اللّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب و الأبصار يا مدبّر اللّيل و النّهار يا محوّل الحول و الأحوال حوّل حالنا الى احسن الحال.
اللّهمّ كن لوليّك الحجّة بن الحسن صلواتك عليه و على ءابائه فى هذه السّاعة و فى كلّ ساعة وليّا و حافظا و قائدا و ناصرا و دليلا و عينا حتّى تسكنه ارضك طوعا و تمتّعه فيها طويلا.
اللّهمّ اعطه فى نفسه و ذريّته و شيعته و رعيّته و خاصّته و عامّته و عدوّه و جميع اهل الدّنيا ما تقرّ به عينه و تسرّ به نفسه.
تبريك عرض ميكنم عيد نوروز و فرا رسيدن سال نو را به همه ى هم ميهنان عزيز در سراسر كشور، و به همه ى ايرانيانى كه در هر نقطه اى از دنيا سكونت دارند، و به همه ى ملتهائى كه عيد نوروز را گرامى ميدارند؛ بالخصوص تبريك عرض ميكنم به خانواده هاى عزيز شهيدان، به جانبازان، به خانواده هاشان، به همه ى ايثارگران، به همه ى فعالان عرصه هاى مختلف. آرزو ميكنم و دعا ميكنم كه خداوند متعال براى ملت ايران بهروزى، شادى، نشاط و دلِ خوش در اين سال جديد مقدر بفرمايد و بدخواهان اين ملت را در اهدافشان، در تلاشهاشان انشاءاللّه ناكام كند.
سالى كه گذشت - سال 90 - يكى از سالهاى پرحادثه در سطح جهان و در منطقه و در كشور ما بود. آنچه كه در مجموع انسان مشاهده ميكند، اين است كه اين حوادث بر روى هم به سود ملت ايران و در راه كمك به هدفهاى آن، تمام شده است. آن كسانى كه اهداف بدخواهانه اى دربارهى ملت ايران و ايران و ايرانى در سر ميپرورانند، در كشورهاى غربى دچار مشكلات گوناگون هستند. در سطح منطقه، ملتهائى كه جمهورى اسلامى از آنها همواره حمايت كرده است، به هدفهاى بزرگى دست پيدا كرده اند؛ ديكتاتورهائى به زير كشيده شدند؛ قانونهاى اساسىِ مبتنى بر اسلام در كشورهائى تصويب شد؛ دشمن درجه ى يك امت اسلامى و ملت ايران - يعنى رژيم صهيونيستى - در محاصره قرار گرفت. در داخل كشور، به معناى حقيقى كلمه، سال 90، سال بروز اقتدار ملت ايران بود. در جنبه ى سياسى، ملت ايران در اين سال، چه در راهپيمائى بيست و دوى بهمن، چه در انتخابات دوازدهم اسفند، آنچنان حضورى از خود نشان داد و آنچنان شاخصى را براى اقتدار ملى در تاريخ منطقه ثبت كرد كه نظير آن را در گذشته كمتر داشتيم.
با وجود اينهمه دشمنى، اينهمه تبليغات، اينهمه تهاجمهاى خصمانه و بدخواهانه، ملت ايران در طول اين سال، با همه ى وجود توانست حضور خود را در صحنه، نشاط خود را، آمادگى خود را در عرصه هاى گوناگون علمى و اجتماعى و سياسى و اقتصادى نشان بدهد و اثبات كند. بحمداللَّه سالى بود كه با همه ى سختى ها، داراى دستاوردهاى بزرگى بود. همچنان كه قبلاً عرض شده است، شرائط، شرائط بدر و خيبر بود؛ يعنى شرائط قبول چالشها و دشوارىها و غلبه ى بر آنها.
همان طورى كه اولِ سال گذشته اعلام شد، سال 90، سال جهاد اقتصادى بود. اگرچه هوشمندان و آگاهان ميدانستند كه اين نام و اين جهت گيرى و شعار براى سال 90 يك امر لازم است، اما بعد تلاشهاى دشمنان در اين سال هم همين را اثبات كرد و نشان داد. دشمنان ما از اوائل سال، حركت خصمانه ى خودشان را در عرصه ى اقتصادى نسبت به ملت ايران آغاز كردند؛ اما ملت ايران، مسئولين، آحاد مردم، دستگاههاى مختلف، با تدبيرهاى هوشمندانهاى توانستند با اين تحريمها مقابله كنند و مواجهه ى آنها تا حدود زيادى توانست اثر اين تحريمها را خنثى كند و حربه ى دشمن را كُند كند. سال 90، سال فعاليتهاى بزرگ علمى بود؛ كه من انشاءاللَّه در فرصت سخنرانى، برخى از پيشرفتهاى علمى و اقتصادى و تلاشهاى گوناگون را براى ملت عزيزمان شرح خواهم داد. سال 90 سالى بود پر چالش، و سالى بود پر نشاط، و سالى بود كه ملت ايران به فضل الهى توانست بر چالشهاى موجود غلبه كند.
ما امسال سال ديگرى را در پيش داريم كه به اميد خدا و با توكل بر پروردگار، باز ملت ايران با فعاليت خود، با تلاش خود، با هوشمندى خود در اين سال خواهد توانست پيشرفتهاى زيادى را براى خود به ارمغان بياورد. به تشخيص من، بر طبق گزارشها و مشاوره ى با افراد مطلع و آگاه، به اين نتيجه ميرسيم كه عرصه ى چالش مهم در همين سال جارى - كه اين سال، امروز و از اين ساعت شروع ميشود - عرصه ى اقتصادى است. جهاد اقتصادى چيزى نيست كه تمام شدنى باشد. مجاهدت اقتصادى، حضور جهادگونه در عرصه هاى اقتصادى، براى ملت ايران يك ضرورت است.
من امسال تقسيم ميكنم مسائل مربوط به جهاد اقتصادى را. يك بخش مهم از مسائل اقتصادى برميگردد به مسئله ى توليد داخلى. اگر به توفيق الهى و با اراده و عزم راسخِ ملت و با تلاش مسئولان، ما بتوانيم مسئله ى توليد داخلى را، آنچنان كه شايستهى آن است، رونق ببخشيم و پيش ببريم، بدون ترديد بخش عمده اى از تلاشهاى دشمن ناكام خواهد ماند. پس بخش مهمى از جهاد اقتصادى، مسئله ى توليد ملى است. اگر ملت ايران با همت خود، با عزم خود، با آگاهى و هوشمندى خود، با همراهى و كمك مسئولان، با برنامهريزىِ درست بتواند مشكل توليد داخلى را حل كند و در اين ميدان پيش برود، بدون ترديد بر چالشهائى كه دشمن آن را فراهم كرده است، غلبه ى كامل و جدى پيدا خواهد كرد. بنابراين مسئله ى توليد ملى، مسئله ى مهمى است.
اگر ما توانستيم توليد داخلى را رونق ببخشيم، مسئله ى تورم حل خواهد شد؛ مسئله ى اشتغال حل خواهد شد؛ اقتصاد داخلى به معناى حقيقى كلمه استحكام پيدا خواهد كرد. اينجاست كه دشمن با مشاهده ى اين وضعيت، مأيوس و نااميد خواهد شد. وقتى دشمن مأيوس شد، تلاش دشمن، توطئه ى دشمن، كيد دشمن هم تمام خواهد شد.
بنابراين همه ى مسئولين كشور، همه ى دستاندركاران عرصه ى اقتصادى و همه ى مردم عزيزمان را دعوت ميكنم به اين كه امسال را سال رونق توليد داخلى قرار بدهند. بنابراين شعار امسال، «توليد ملى، حمايت از كار و سرمايه ى ايرانى» است. ما بايد بتوانيم از كارِ كارگر ايرانى حمايت كنيم؛ از سرمايه ى سرمايه دار ايرانى حمايت كنيم؛ و اين فقط با تقويت توليد ملى امكان پذير خواهد شد. سهم دولت در اين كار، پشتيبانى از توليدات داخلىِ صنعتى و كشاورزى است. سهم سرمايه داران و كارگران، تقويت چرخه ى توليد و اتقان در كار توليد است. و سهم مردم - كه به نظر من از همه ى اينها مهمتر است - مصرف توليدات داخلى است. ما بايد عادت كنيم، براى خودمان فرهنگ كنيم، براى خودمان يك فريضه بدانيم كه هر كالائى كه مشابه داخلى آن وجود دارد و توليد داخلى متوجه به آن است، آن كالا را از توليد داخلى مصرف كنيم و از مصرف توليدات خارجى بجد پرهيز كنيم؛ در همه ى زمينه ها: زمينه هاى مصارف روزمرّه و زمينه هاى عمده تر و مهمتر. بنابراين ما اميدوار هستيم كه با اين گرايش، با اين جهت گيرى و رويكرد، ملت ايران در سال 91 هم بتواند بر توطئه ى دشمنان، بر كيد و مكر بدخواهان در زمينه ى اقتصادى فائق بيايد.
از خداوند متعال درخواست ميكنيم كه ملت ايران را در اين صحنه و در همه ى صحنه ها موفق و مؤيد بدارد. روح امام بزرگوار را شاد و از ما راضى كند. ارواح طيبه ى شهيدان عزيز ما را با اوليائشان محشور فرمايد.
والسّلام عليكم و رحمة اللّه و بركاته
*********
پيام نوروزى مقام معظم رهبري به مناسبت آغاز سال 1390
«سال جهاد اقتصادی»
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
یا مقلّب القلوب و الأبصار، یا مدبّر اللّیل و النّهار، یا محوّل الحول و الأحوال، حوّل حالنا الی احسن الحال.
عید سعید نوروز و فرا رسیدن بهار و سال نو را به همه ی هم میهنان عزیزمان در سراسر كشور و همچنین به همه ی ایرانیانی كه در كشورهای دیگر، در سراسر جهان ساكن هستند و همچنین به ملتهای دیگری كه برای نوروز ارزش و احترام قائل هستند، تبریك عرض میكنم. بخصوص تبریك میگویم به افراد و خانواده هائی كه در خدمت كشور، در خدمت انقلاب و در خدمت نظام قرار دارند؛ خانواده ی شهیدان عزیز، جانبازان و خانواده های آنها، خانوادهی مأمورانی كه در این روزها كه همه در خانه های خود مجتمعند، آنها سر كارهای حساس و مهم خود حضور دارند و از حضور در خانواده های خود محرومند. امیدوارم به فضل و رحمت الهی انشاءالله ملت ایران سال شاد و سرشار از بركت و نعمت را در پیش داشته باشند و در همه ی میدانها موفق و سربلند و پیروز باشند.
البته حوادث تلخی كه در برخی از كشورها نسبت به مردم انجام میگیرد ـ در بحرین نسبت به مردم عزیز آنجا، در یمن، در لیبی ـ عید را بر ما گوارا نمیكند و مانع از این است كه انسان شادی عید را بتمامه احساس كند. امیدواریم خداوند متعال برای این ملتها ـ ملت بحرین، ملت یمن، ملت لیبی ـ فرج عاجلی برساند و دشمنان ملتها را با عقوبت خود مجازات كند.
عید نشانه ی حركت طبیعی انسان در طول سال و ماه و روز و شب است و چون این حركت باید به سمت كمال و تعالی باشد، هر عیدی یك مقطعی است برای اینكه انسان بتواند یك مرحله ی جدیدی را آغاز كند. ما ملت ایران به توفیق الهی و به فضل پروردگار در سال 89 توانستیم كارهای بزرگی را انجام دهیم. ما سال 89 را به نام «سال همت مضاعف و كار مضاعف» نامگذاری كردیم. خوشبختانه در سرتاسر سال، این شعار تحقق عملی پیدا كرد. میتوانم ادعا كنم كه یكی از شعارهائی كه در طول این سالها بیشترین بهره را از توجه مردم و مسئولان و عمل آنها و انطباق وضعیت كشور با خود دارا بود و برد، همین شعار «همت مضاعف و كار مضاعف» بود، كه واقعاً ملت و دولت خوشبختانه در این كار، در این حركت سالیانه، همت مضاعف و كار مضاعف را نشان دادند. ما در زمینه های اقتصادی، در زمینه های سیاسی، در زمینه ی حضور عظیم و پرشكوه مردم در عرصه های مختلف سیاسی و انقلابی، در عرصه ی علم و فناوری و در عرصه ی سیاست خارجی، در بخشهای مختلف، خوشبختانه كارهای بزرگی را شاهد بودیم كه هم مسئولین كشور، قوه ی مجریه، قوه ی مقننه و قوه ی قضائیه انجام دادند؛ بخصوص قوهی مجریه در این دورانِ یكساله كارهای بزرگی را انجام دادند كه از جمله ی آنها همین مسئله ی حساس و بزرگ هدفمندی یارانه هاست، كه این كار بزرگ را شروع كردند و امیدواریم انشاءالله با موفقیت كامل این كار به انجام برسد.
آنچه كه من از مجموع احساس میكنم، این است كه كشور ما بحمدالله در جاده ی پیشرفت و تعالی حركت خوبی را آغاز كرده است. البته این حركت كه روزبهروز هم شتاب بیشتری گرفته است، ناشی از زحمات و تلاشهای مسئولان و ملت در طول سالیان متمادی است؛ اما خوشبختانه این حركت هرچه گذشته است، شتاب بیشتری پیدا كرده است. مثلاً در عرصه ی تولید علم، طبق آمارهائی كه مراكز متخصص جهانی و مراكز بین المللی اعلام میكنند، مشاركت كشور ما در پیشرفت علمی و تولید علم در دنیا بیش از یازده درصد است؛ در حالی كه ما یك درصد مردم دنیا هستیم و كشوری كه بعد از ما در این منطقه بیشترین نصیب را داشته است، كمتر از شش درصد پیشرفت داشته است. بنابراین پیشرفت كشور در عرصه های مختلف بحمدالله خیلی خوب بوده است. این حركت شتاب آلود و همراه با جدیت و همت، انشاءالله بایستی ادامه پیدا كند.
آنچه كه در عرصه ی مجموعه ی مسائل كشور انسان مشاهده میكند، كه در سال 90 باید ما آن را وجهه ی همت خودمان قرار بدهیم، این است كه از جمله ی اساسیترین كارهای دشمنان ملت ما و كشور ما در مقابله ی با كشور ما، مسائل اقتصادی است. البته در عرصه ی فرهنگی هم فعالند، در عرصه ی سیاسی هم فعالند، در عرصه ی انحصارات علمی هم فعالند، اما در عرصه ی اقتصادی فعالیت بسیار زیادی دارند. همین تحریمهائی كه دشمنان ملت ایران زمینهسازی كردند یا آن را بر علیه ملت ایران اعمال كردند، به قصد این بود كه یك ضربهای بر پیشرفت كشور ما وارد كنند و آن را از این حركت شتابنده باز بدارند. البته خواسته ی آنها برآورده نشد و نتوانستند از تحریمها آن نتیجه ای را كه انتظار داشتند، بگیرند و تدابیر مسئولان و همراهی ملت بر ترفند دشمنان فائق آمد؛ اما دنبال میكنند. لذا این سال جاری را كه از این لحظه آغاز میشود، ما بایستی متوجه كنیم به اساسیترین مسائل كشور، و محور همه ی اینها به نظر من مسائل اقتصادی است. لذا من این سال را «سال جهاد اقتصادی» نامگذاری میكنم و از مسئولان كشور، چه در دولت، چه در مجلس، چه در بخشهای دیگری كه مربوط به مسائل اقتصادی میشوند و همچنین از ملت عزیزمان انتظار دارم كه در عرصه ی اقتصادی با حركتِ جهادگونه كار كنند، مجاهدت كنند. حركت طبیعی كافی نیست؛ باید در این میدان، حركت جهشی و مجاهدانه داشته باشیم.
توجه دارید كه ما الان در این ساعت داریم وارد سومین سال دهه ی پیشرفت و عدالت میشویم. البته هم در زمینه ی پیشرفت و هم تا حدود زیادی در زمینه ی عدالت كارهای خوبی انجام گرفته است، لیكن حركت ما باید به نحوی باشد كه بتوانیم این دهه را به معنای حقیقی كلمه مظهر پیشرفت و مظهر استقرار عدالت در كشورمان قرار بدهیم. خوشبختانه با این حركتی كه در دنیای اسلام به وجود آمده است، انسان احساس میكند كه این دهه به توفیق پروردگار برای منطقه هم دهه ی پیشرفت و دهه ی عدالت خواهد بود.
امیدواریم خداوند متعال شما ملت عزیز را، شما مسئولان عزیز را، شما جوانان مؤمن و خوشروحیه و فعال و بااستعداد را مشمول لطف خود و مشمول ادعیه ی زاكیه ی حضرت بقيةالله (ارواحنا فداه) قرار بدهد. یاد شهدای عزیزمان را، یاد امام بزرگوار را گرامی میداریم و امیدواریم خداوند به بركت ارواح طیبه ی این بزرگواران ملت ایران را مشمول رحمت و فضل و بركت و رضوان و غفران خود قرار دهد.
والسّلام علیكم و رحمة الله و بركاته
*********
پيام نوروزى مقام معظم رهبري به مناسبت آغاز سال 1389
سال «همت مضاعف و كار مضاعف»
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
«يا مقلّب القلوب و الأبصار. يا مدبّر اللّيل و النّهار»؛ اى دگرگون كننده ى دلها و ديدها! اى ساماندهنده ى به روز و شب! «يا محوّل الحول و الأحوال»؛ اى گرداننده ى سالها و دلها و حالها! «حوّل حالنا الى احسن الحال»؛ حالِ ما را به بهترين حالها تبديل فرما .
تبريك عرض میكنم عيد سعيد نوروز و آغاز سال نو را - كه آغاز بهار و سرزندگى طبيعت است - به همه ى هم ميهنان عزيز كه در سراسر كشور پهناور عزيز ما زندگى ميكنند، و همچنين به همه ى ايرانيانى كه در هر نقطه اى از جهان هستند و چشم اميد و انتظار به كشور عزيزشان دوخته اند؛ بخصوص به جوانان و مردان و زنانِ ازجان گذشته اى كه براى هدفهاى عالى انقلاب و كشور فداكارى هاى بزرگى را انجام دادند؛ از جانِ خودشان مايه گذاشتند و جوانان خود را تقديم انقلاب و سربلندى كشور كردند؛ به خانواده هاى عزيز شهيدان، به جانبازان و خانواده هاى فداكار آنها و به همه ى ايثارگران و كسانى كه براى سربلندى كشور تلاش ميكنند و كار انجام ميدهند. و درود و سلام ميفرستم به روح مطهر امام بزرگوارمان كه سلسله جنبان اين حركت عظيم مردمى و مايه ى پيشرفت و اعتلاى كشور بزرگ اسلامى ايران بوده اند.
عيد نوروز، آغاز رويش است. اين رويش همچنان كه در طبيعت محسوس است، ميتواند در دلهاى ما و جانهاى ما و حركت رو به پيشرفت ما نيز خود را مجسم و نمايان كند. نگاهى بيندازيم به سال 88 كه اكنون به پايان آن رسيده ايم. اگر بنا باشد سال 88 در يك جمله تعريف شود، به نظر من عبارت است از: سال ملت ايران، سال عظمت و پيروزى اين ملت بزرگ، سال حضور تاريخى و اثرگذار اين ملت در عرصه هائى كه به سرنوشت انقلاب بزرگمان و به سرنوشت كشورمان بستگى داشت و منتهى ميشد.
در آغاز سال 88 مردم با حضور بى سابقه ى خود انتخاباتى را ساماندهى كردند كه در تاريخ انقلاب ما - و البته در تاريخ طولانى كشور ما - سابقه نداشت و يك نقطه ى برجسته و اوج به حساب مى آمد. در طول ماههاى بعد از انتخابات هم مردم در امتحانى بزرگ، در حركتى عظيم و سرنوشت ساز، حضور خود، اراده ى خود، ايستادگى خود، عزم ملى خود و بصيرت خود را نشان دادند.
تفسير كوتاهى كه از حوادث بعد از انتخابات در طول چند ماه میشود ارائه كرد، عبارت از اين است كه دشمنان كشور و دشمنان نظام جمهورى اسلامى بعد از گذشت سى سال، همه ى تلاش خود و توان خود و نيروهاى خود را متمركز كردهاند براى اينكه بتوانند اين انقلاب را از درون شكست بدهند. ملت در مقابل اين توطئه ى بزرگ، اين حركت خصمانه، با آگاهى و بصيرت و عزم و ايستادگىِ بى نظيرى توانست دشمن را به شكست بكشاند. تجربه اى كه در اين هشت ماه بعد از انتخابات تا بيست و دوم بهمن بر اين ملت و بر اين كشور گذشت، تجربه اى پر از درس، پر از عبرت و حقيقتاً مايه ى سربلندى ملت ايران است.
در سال 88 ملت خوش درخشيد؛ مسئولين هم تلاشهاى ارزنده و بزرگى را انجام دادند. اين تلاشها در حد خود، تلاشهاى باارزشى است؛ موجب تقدير است. بر همه ى ناظران منصف فرض است كه از اين تلاشها، از اين زحمات و كار و كوششى كه براى عمران و آبادانى و پيشرفت كشور در عرصه هاى مختلف انجام گرفت، قدردانى كنند. در عرصه ى علمى، در عرصه ى صنعتى، در فعاليتهاى اجتماعى، در سياست خارجى، در بخشهاى مختلف، مسئولين كشور كارهاى بزرگى را انجام داده اند. خداوند به همه ى آنها اجر عنايت كند و توفيق پيشرفت مرحمت بفرمايد.
آنچه كه از ملاحظه ى وضعيت موجود كشور و ظرفيتهاى عظيمى كه در دل اين كشور و ملت بزرگ نهفته است، میشود به دست آورد، اين است كه آنچه ما انجام داده ايم، آنچه مسئولين و مردم انجام داده اند، در مقابل آنچه كه ظرفيت عظيم اين كشور براى پيشرفت و رسيدن به عدالت است، كار بزرگى نيست. بايد تلاشها را بيش از آنچه كه در گذشته انجام دادهايم، همه انجام بدهند و خود را موظف بدانند.
در اين دعائى كه در آغاز هر سال، در هنگام تحويل، همه ميخوانيم، اين فِقره جالب توجه است كه ميفرمايد: «حوّل حالنا الى احسن الحال». نميفرمايد ما را به روز نيكى، حال نيكى برسان؛ به پروردگار عرض ميكند ما را به بهترين حالها، به بهترين روزها، به بهترين وضعيتها برسان. همت والاى انسان مسلمان همين است كه در همه ى عرصه ها به بهترينها دست پيدا كند.
امسال براى اينكه ما بتوانيم آنچه را كه در اين دعاى شريف به ما تعليم داده شده است و وظيفه ى ماست، انجام بدهيم، براى اينكه بتوانيم بر طبق اقتضائات كشور و ظرفيتهاى كشور حركت كنيم، احتياج داريم به اينكه همت خودمان را چند برابر كنيم؛ كار را متراكمتر و پرتلاشتر كنيم. من امسال را به عنوان سال «همت مضاعف و كار مضاعف» نامگذارى ميكنم. به اميد اينكه در بخشهاى مختلف، بخشهاى اقتصادى، بخشهاى فرهنگى، بخشهاى سياسى، بخشهاى عمرانى، بخشهاى اجتماعى، در همه ى عرصه ها، مسئولين كشور به همراه مردم عزيزمان بتوانند با گامهاى بلندتر، با همت بلندتر، با كار بيشتر و متراكمتر، راههاى نرفته اى را بپيمايند و به هدفهاى بزرگ خود انشاءاللَّه نزديكتر شوند. ما به اين همت مضاعف نيازمنديم. كشور به اين كار مضاعف نيازمند است.
بايد به خداى متعال توكل كنيم؛ از خداى متعال استمداد كنيم و بدانيم كه زمينه براى كار، زياد است. دشمنان، دشمن علم و ايمان جامعهى ما هستند. علم و ايمان را به صورت مضاعف در ميان خودمان بايد تقويت كنيم. انشاءاللَّه راهها هموار خواهد شد؛ موانع، كوچك خواهد شد و كمك الهى و نصرت الهى، ملت ما و كشور ما و مسئولين ما را همراه و زير سايه ى خود خواهد داشت.
والسّلام عليكم و رحمة اللَّه و بركاته
*********
پيام نوروزى رهبر انقلاب به مناسبت آغاز سال 1388
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب و الأبصار. يا مدبّر اللّيل و النّهار. يا محوّل الحول و الأحوال. حوّل حالنا الى احسن الحال.
عيد سعيد نوروز را كه نزديك به ايام ولادت حضرت خاتم الانبياء (صلّى اللَّه عليه و اله و سلّم) و امام جعفر صادق (عليه الصّلاة و السّلام) است و به بركت نزديكى به اين ايام مبارك، شرافت بيشترى پيدا كرده است، به همه ى هم ميهنان عزيزمان در سراسر كشور، و همچنين به ايرانيان ساكن در كشورهاى ديگر جهان در سراسر عالم، و همچنين به مردم كشورهائى كه عيد نوروز را گرامى ميدارند و آن را براى خود جشن ميگيرند، تبريك عرض ميكنم؛ مخصوصاً تبريك عرض ميكنم به خانواده هاى معظم شهيدان و ايثارگران و جانبازان، و اميدوارم كه همه سال نيكوئى را در پيش داشته باشند.
سال 87 كه بر ما گذشت، سال بسيار پر ماجرائى بود؛ هم در زمينه ى مسائل بين المللى، و هم در زمينه ى مسائل كشور. در سطح بين المللى حوادث بزرگ و مهمى اتفاق افتاد كه بى گمان در مجموعه ى سياستهاى جهانى داراى تأثيرات عميق و مؤثرى است، كه از جمله ى آنها در زمينه ى اقتصادى، بحران عظيم مالى و اقتصادى است كه از كشور آمريكا شروع شد و به اروپا و ديگر كشورها و از جمله به كشورهاى منطقه ى ما رسيد. اين مسئله براى مردم جهان، مسئله ى بسيار مهمى است؛ نه فقط در زندگى روزمره ى آنها و برنامه ريزى هاى اقتصادى آنها تأثير ميگذارد، بلكه در ديدگاه هاى آنها نسبت به نظريات اقتصادى و اقتصاد سرمايه دارى احتمالاً تأثيرات شگرفى را بر جاى خواهد گذاشت. خوشبختانه كشور ما و ملت ما توانستند تا حدود زيادى از آثار زيانبار اين طوفان سهمگين جهانى خود را بركنار بدارند، و البته همچنان مراقبتهاى لازم بايستى ادامه پيدا كند.
از جمله ى مسائل مهم جهان و منطقه در سالى كه گذشت، مسئله ى حمله ى رژيم صهيونيستى به غزه بود، كه همه ى چشمهاى جهانيان را به خودش معطوف كرد. عدهاى از اين نظرگاه به مسئله نگاه كردند كه با مقاومت اسلامى و با مسئله ى فلسطين، داراى عناد و كينه ى ديرين بودند - كه عمدتاً سياستمدارانِ بسيارى از كشورهاى غربى از اين جمله بودند - عده اى هم با نگاه طرفدارانه ى از ملت مظلوم فلسطين و مردم غزه به مسئله نگاه كردند. اما نتائجى كه در اين حمله ى ناجوانمردانه و ظالمانه مترتب شد، براى همه ى دنيا بهت آور بود. بيست و دو روز مردم بى دفاع غزه مقاومت كردند و رژيم صهيونيستى بيست و دو روز با تمام قوا به اين مردم حمله كرد و پايان اين ماجرا با ناكامى رژيم صهيونيست همراه بود؛ اين براى مردم دنيا يك تجربه ى بسيار مهمى است در زمينه ى امكان مقاومت ملتها در مقابل زورگوئى و ستمگرى ستمگران و زورگويان.
غير از اينها، مسائل گوناگون متعددى هم در منطقه و همچنين در سطح جهان اتفاق افتاد كه از آنها عبور ميكنيم.
در سطح كشور هم مسائل مهمى از آغاز سال تا امروز داشته ايم. سال 87 با خبرهاى خوش هسته اى آغاز شد و ملت ايران آگاه شدند كه جوانان آنها، دانشمندان متبحر و كوشاى آنها توانستند على رغم تحريمهاى جهانى، پيشرفت خودشان را در مسائل هسته اى كشور به اثبات برسانند و توانائى ملت ايران را در يك چنين مسئله ى مهمى به همه ى جهانيان ثابت كنند؛ اين براى ملت ايران نه فقط در زمينه ى علمى، بلكه در زمينه هاى گوناگون ديگر، ارج و اعتبار جديدى را در چشمهاى جهانيان به وجود آورد.
مجلس شوراى اسلامى هم بحمداللَّه براى دوره ى هشتم تشكيل شد و در طول سال، اين مجلس با همكارى دولت محترم كارهاى خوبى را تصويب و اقدام كردند، كه اميدواريم اين همكارى همچنان ادامه داشته باشد.
در طول سال بحمداللَّه كارهاى بزرگ ديگرى هم در زمينه هاى مختلف انجام گرفته است. در همين زمينه ى هسته اى، در پايان امسال راه اندازى موقت و آزمايشى نيروگاه بوشهر را داشتيم، كه اين هم خبر مهم و بزرگى است. البته اين هم از نتائج پيشرفت دانشمندان خود ما در داخل كشور است كه همه ى دنيا را قانع كرد كه راه پيشرفت هسته اى ملت ايران را نميشود بست.
در زمينه ى مسائل علمى، كارهاى بزرگ ديگرى هم انجام گرفته است كه شمارش آنها وقت طولانى و مفصلى را خواهد گرفت. من از نزديك شاهد برگزيده اى از اين پيشرفتهاى علمى بودم و در نمايشگاهى آنها را از نزديك مشاهده كردم، كه حقيقتاً شگفت آور است. جوانان عزيز ما و ملت پرهمت و پرتلاش ما توانسته اند در زمينه ى علمى پيشرفت شگرفى را نشان بدهند و اين پيشرفتهاى مهم و شگفت آور، تبليغات سى ساله ى عليه انقلاب را كه از اطراف و اكناف تبليغ ميكردند، خنثى كرد.
از جمله ى اين پيشرفتهاى علمى و فناورى، پرتاب ماهواره ى اميد بود. اين، قدم اول از اين كار بزرگ است كه كشور را در رديف كشورهاى بسيار معدود جهان در مورد اين فناورى قرار داد و چشم جهانيان را متوجه ايران كرد و نشان داد كه ملت ايران از درون ميجوشد و از درون رشد ميكند و توانائى پيشرفت ملت ايران، توانائى محدودى نيست.
در زمينه ى مسائل اقتصادى هم من بايد به ملت عزيزمان عرض كنم كه على رغم موج عظيم و طوفان خانه براندازِ ركود اقتصادى و بحران اقتصادى در عالم، و علىرغم تحريمهائى كه عليه ايران به خاطر مسئله ى انرژى هسته اى و ديگر مسائل انجام گرفت، مسئولين كشور توانسته اند بر اين موج فائق بيايند و تا حدود زيادى تبعات و آثار منفى اين موج را در كشور كنترل كنند و نگذارند كه ملت ما در اين موج عظيمى كه خيلى از كشورها را دچار مشكلات بسيار زيادى كرد، بغلتد و ملت سر پاى خود بايستد. انشاءاللَّه پيشرفتهاى اقتصادى بايد روزبهروز شكوفاتر بشود و ملت را خوشحالتر كند و انشاءاللَّه امكان و زمينه ى پيشرفتهاى گوناگون را در عرصه هاى مختلف به وجود بياورد.
همان طور كه مشاهده ميكنيد، سال نوآورى و شكوفائى خوشبختانه با نوآورىهاى زياد و شكوفائى هاى چشمگير همراه شد و توانست اين شعار را در مرحله ى مقدماتىِ خود كاملاً فعال كند. البته شكوفائى و نوآورى مخصوص اين سال نبود؛ ما در آينده هم در سالهاى گوناگون بايستى همين خط را با جديت پيگيرى و تعقيب كنيم و انشاءاللَّه خود را به نقطه اى كه در زمينه ى علمى و فناورى، شايسته ى ملت ايران است، برسانيم.
سال جارى كه از اين لحظه آغاز ميشود، سال مهمى است و اميدواريم كه ملت ايران بتواند بر تجربيات گوناگون اين سال هم با قدرت خود - كه از ايمان به خدا سرچشمه گرفته است - غلبه كند و انشاءاللَّه حوادثى را كه در طول يك سال ممكن است در سطح جهان و منطقه و كشور اتفاق بيفتد، همه را به سود خود تمام كند.
آنچه من به ملت عزيزمان عرض ميكنم، اين است: ما در دعاى اول سال خوانديم كه: «يا محوّل الحول و الأحوال. حوّل حالنا الى احسن الحال»؛ حالِ ما را به نيكوترين حالها تبديل كن. اين، اراده ى الهى است؛ اما تلاش ملت ايران، تلاش خود آحاد ما مردم، يقيناً لازم است و زمينه ى ضرورى براى توجه لطف خدا و رحمت الهى است. ما بايد همت كنيم براى تحويل احوال خود، براى نيكوكردن زندگى خود، ذهن خود، دل خود، دنيا و آخرت خود؛ اين وظيفه ى يكايك ملت ايران است. عرصه ى گسترده ى عظيمى از معنويات و امور دينى و ذهنيات انسان تا حقائق خارجى و آنچه كه مورد ابتلاى در زندگى روزمره ى ما و زندگى شخصى ما و زندگى اجتماعى ماست، زير اين دستور بزرگ الهى كه هر سال در اين دعاى شريف تكرار ميشود، قرار گرفته است: «حوّل حالنا الى احسن الحال». من فقط به يك نمونه اكتفاء ميكنم و اين را مصداق برجسته و بارزى از تحويل احوال خودمان به شمار مى آورم و به شما ملت عزيز عرض ميكنم.
ما در زمينه ى مصرف، در زمينه ى هزينه كردن منابع مالى كشور كه به وسيله ى خود ما و به وسيله ى همه ى برادران هم ميهن ما و به وسيله ى مسئولين كشور با زحمت زياد به وجود مىآيد، دچار نوعى بى توجهى هستيم، كه بايستى اين را تبديل كنيم به يك توجه و اهتمام خاص. ما دچار اسراف هستيم، ما دچار ولخرجى و ولنگارى در مصرف هستيم؛ اين را من در اول سال، انشاءاللَّه در سخنرانى، با جزئيات آن براى مردم عزيزمان توضيح خواهم داد. اما امروز فقط اجمالاً عرض ميكنم؛ بسيارى از منابع كشور، شايد بشود گفت بخش مهمى از منابع كشور در همه ى زمينه ها - چه در زمينه ى مسائل شخصى، و چه تا حدودى در زمينه هاى عمومى - صرف اسرافها و زياده روى هاى ما در مصرف ميشود. ما بايستى مصرف كردن را مدبرانه و عاقلانه مديريت كنيم. مصرف نه فقط از نظر اسلام، بلكه از نظر همه ى عقلاى عالم، چيزى است كه بايد تحت كنترل عقل قرار بگيرد. با هوى و هوس، با خواهش دل و آنچه كه نفس انسان از انسان مطالبه ميكند، نميشود مصرف را مديريت كرد. كار به جائى ميرسد كه منابع كشور به هدر ميرود، شكاف بين فقرا و اغنياء زياد ميشود، عده اى در حسرت اوّليات زندگى ميمانند و عده اى با ولخرجى و ولنگارى در مصرف، منابع را هرز و به هدر ميدهند.
ما بايستى الگوى مصرف را اصلاح كنيم. ما بايستى به سمت اصلاح الگوى مصرف حركت كنيم. مسئولين كشور در درجه ى اول - چه قوه ى مقننه، چه قوه ى مجريه، و چه ساير مسئولين كشور؛ قوه ى قضائيه و غير آنها - و اشخاص و شخصيتها در رتبههاى مختلف اجتماعى، و آحاد مردم ما از فقير و غنى، بايستى به اين اصل توجه كنند كه بايد الگوى مصرف را اصلاح كنند. اينجور مصرف كردن در همه ى زمينهها - در امور ضرورى زندگى، در زيادى هاى زندگى - مصرف كردن بى رويّه و بدون منطق و بدون تدبير عقلانى، به ضرر كشور و به ضرر آحاد و اشخاص ماست. من از عموم مردم و بخصوص از مسئولين درخواست ميكنم، خواهش ميكنم كه در اين زمينه فعاليت خودشان را در اين سال زياد كنند، افزايش بدهند و براى اصلاح الگوى مصرف برنامه ريزى كنند.
لذا من اين سال را، سال «حركت مردم و مسئولين به سوى اصلاح الگوى مصرف» ميدانم و اميدوارم كه اين عنوان - كه «اصلاح الگوى مصرف» است - براى همه ى ما دستورالعمل باشد و همه ى ما بتوانيم برطبق اين شعار مهم و حياتى و اساسى براى كشور عمل كنيم و از منابع كشورمان به بهترين وجهى استفاده نمائيم.
ياد امام عزيز و بزرگوار را گرامى ميدارم؛ ياد شهيدان عزيز را گرامى ميدارم و به همه ى آحاد ملت ايران مجدداً سلام و تبريك عرض ميكنم.
والسّلام عليكم و رحمة اللَّه و بركاته
*********
پيام نوروزى رهبر انقلاب به مناسبت حلول سال 1387
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب و الابصار، يا مدبّر اللّيل و النّهار، يا محوّل الحول و الاحوال، حوّل حالنا الی احسن الحال.
طليعه ی بهار، امسال يك عيد سه گانه است: اولاً ميلاد مسعود نبی مكرّم (صلّی الله عليه و آله و سلم) و سپس ميلاد مسعود حضرت صادق (عليه الصّلاه و السّلام) و آنگاه روز عيد نوروز ملی ايرانی. به حضرت بقيه الله (ارواحنا فداه) سلام عرض میكنم و اعياد مبارك را به ايشان تبريك میگويم و همچنين به عموم ملت ايران و به عموم مسلمانان و به همه ی محبان و عاشقان اهل بيت پيغمبر، تبريك عرض میكنم؛ همچنين به همه ی ملتهايی كه عيد نوروز را گرامی میدارند و در اين جشن آغاز سال با ايرانيان شريك و سهيم هستند. اميدواريم اين سال خوب، اين بهار زيبا و پُر طراوت، يك سال پُر بار برای عموم مسلمانان و بخصوص برای ملت عزيز ايران باشد. لازم میدانم در آغاز عرايض، به خانوادهای معظّم شهيدان و جانبازان و ايثارگران راه حق تبريك عرض كنم.
نگاه گذرايی می كنيم به سال 86 و نگاه كوتاهی به سال 87 . سال 86 سال مهم و پُر حادثه و عزت آفرينی برای ملت ايران بود. در آغاز اين سال ماجرای دستگيری و سپس عفو و آزادی ملوانهای متجاوز بيگانه به كشورمان، ملت را سرافراز كرد و چهره ی ملت عزيز ما را در دنيا چهره ای مقتدر و در عين حال بردبار و پُرگذشت نشان داد؛ در پايان اين سال هم انتخابات پُر شكوه و با عظمت ملت و انتخاب نمايندگان مجلس شورای اسلامی، برای چشمان حيرتزدهی جهانيان يك حادثه ی بزرگ، و برای ملت ايران ـ برای دوران چهار سال ـ سرنوشت ساز بود. در اين حادثه هم ملت عزيز ما عظمت خود، اقتدار خود، حضور پُر صلابت خود و عزم جدی خود را برای درست اداره كردن كشور و حضور در ميدانهای مديريت كشوری، نشان دادند.
در طول سال 86 كارهای با ارزشی از سوی مسئولين كشور ـ چه دولت، چه مجلس و چه مسئولين در سراسر بخشهای گوناگون ـ و همچنين كارهای بزرگی از سوی آحاد ملت، انجمنهای علمی و مجموعه های دانشجويی و كاوشگر، برای ملت ايران انجام گرفت و ملت ايران را در ميدانهای مختلف و عرصه های مختلف به پيش برد؛ پيشرفتهای علمی، پيشرفتهای عمرانی و كارهای سازندگی مهمی كه در بخش آبادانی كشور انجام گرفت، همه ی اينها ـ چه آنچه مربوط به بحث تقنين و چه آنچه مربوط به مرحله ی اجرا بود ـ برای ملت ايران بسيار پر سود و انشاءالله مايه ی پيشرفت و شكوفايی شد.
البته در طول سال ضايعات و فقدانها و ناكامیهايی هم داشتيم: چه در برنامه های گوناگون و چه در مورد از دست دادن شخصيتهای عزيز. البته زندگی همين است و برای يك ملت، شاديها و غمها، شيرينيها و تلخيها هميشه به هم آميخته است؛ مهم اين است كه در ميانه ی اين حوادث گوناگون، يك ملت بتواند هدف خود را مشخصاً در نظر داشته باشد و بسوی آن هدف گامهای بلندی بردارد. آخرين حادثه ی تأسف بار هم فقدان عزيزان دانشجويی بود كه در سانحه ی دل خراشی اتفاق افتاد و همه ی ما را مصيبت زده كرد.
اما در مورد سال 87 كه اكنون آغاز میشود، چشم انداز و اميدهای ما بسيار روشن و متعالی است. در اين سال نظام مقدس جمهوری اسلامی سی سالگی خود را تمام میكند و سه دهه را پشت سر میگذارد. در اين سه دهه، ملت ايران و مسئولين تلاشهای بسيار با ارزشی انجام دادند: در دفاع از كشور، در دفاع از استقلال و عزت ملی و در پيشرفتِ به سمت اعتلای علمی و عملی. در طول اين سالهای متمادی، ملت ايران بر آن بود كه عقب ماندگي های سالهای طولانی گذشته ی پيش از انقلاب را جبران كند و موفقيتهای بزرگی هم در اين راه به دست آورد. آنچه در طول اين سالهای متمادی انجام گرفته است، در تاريخ ملت ايران كارهای برجسته و انشاءالله ماندگاری خواهد بود.
و اما امسال سالی است كه ما اميدهای زيادی به حركت و تلاش در اين سال بسته ايم. اولاً مجلس تازه نفسی به ميدان كار و تلاش قدم میگذارد و ثانياً دولت خدمتگذار و پُر تلاش و خستگی ناپذيری بر سر كار است. اگر مجلس و دولت انشاءالله با حكمت و درايت و تدبير كارها را برنامه ريزی بكنند، اميد اين هست كه ما در اين سال بتوانيم كارهای بزرگی انجام بدهيم. هم در صحنه ی داخلی و هم در عرصه ی پيچيده ی بين المللی، ملت ايران نياز به كار و ابتكار و تلاش مجدانه دارد. ما بايد آنچه را كه در گذشته ـ در دروان حكومت طاغوتها ـ از دست داده ايم و دچار عقب ماندگی شده ايم، جبران كنيم؛ اين ايجاب میكند كه ما تلاشمان را هرچه می توانيم بيشتر و بيشتر و جدیتر كنيم. در عرصه ی داخلی آنچه مورد نياز است، پيدا كردن راههای ميانبر همراه با تدبير و درايت و حكمت است؛ ما نمیتوانيم آرام و معمولی حركت كنيم؛ بايد با شتابی حسابشده و منظم و منضبط پيش برويم. بايد بتوانيم كارهايی را كه برای نسلهای آينده ماندگار خواهد بود انجام بدهيم. در عرصه ی بين المللی دوستانی در جهان داريم، دشمنانی هم داريم، كسانی هم هستند كه دشمن نيستند لكن رقيب ما هستند؛ اين عرصه ی پيچيده هم نياز دارد كه تلاشمان را مدبرانه و شجاعانه و عزتمدارانه برنامه ريزی كنيم. در اين عرصه اگر موفق بشويم، اين موفقيت در توفيقات داخل كشور و پيشرفتهای بزرگ ملت ايران در زندگی خود هم اثر خواهد گذاشت.
خوشبختانه مسئولين كشور عزت ملی را كاملاً در نظر دارند و میدانند كه در مقابل زياده خواهی دشمنان، راه نجات تسليم شدن و عقب نشينی كردن نيست؛ اگر دشمن زورگويی و زورگيری می كند، بايد در مقابل دشمن ايستاد و پيشرفت كرد. علاج ملت ايران در كسب اقتدار است؛ اين اقتدار فقط به معنای اقتدار نظامی نيست؛ بايد اقتدار علمی، اقتدار اقتصادی، به دست آوردن قدرت اخلاقی و اجتماعی و بالاتر از همه ی اينها اقتدار معنوی و روحی ـ كه از اتكال به خداوند متعال برای يك ملت حاصل می شود ـ هم كسب كنيم. اگر بخواهيم در صحنه ی قدرت يابی ملت ايران پيش برويم و به هدفهای خود دست پيدا كنيم، ملت و دولت بايد به يكديگر دست دوستی و همكاری كامل بدهند؛ همچنانی كه بحمدالله ملت همواره پشتيبان مسئولان بوده است، بايد اين پشتيبانی ـ هر چه بيشتر ـ ادامه پيدا كند و ملت و دولت با يكديگر همكاری كنند. قشرهای گوناگون ملت ايران، قشر عالمان و فرزانگان و محققان، قشر دانشجويان، قشر كارگران و كشاورزان، قشر سرمايهگذاران و كسانی كه قادرند با سرمايه گذاری خود ملت را به پيش ببرند، مديران بخشهای گوناگون مؤسسات دولتی و غيردولتی، همه ی اينها بايد احساس بكنند كه بار سنگين پيشرفت كشور بر دوش آنهاست و تكليفی است الهی و مردمی و نتائج انجام اين تكليف عايد همه خواهد شد و همه ـ و بيش از همه، خود آن كسانی كه اين تكليف را به بهترين وجهی انجام داده اند ـ از آن سود خواهند برد.
من برای اين سال دو چيز را انتظار میبرم: يكی اينكه در همه ی بخشهايی كه گفتيم بايد نوآوری بوجود بيايد؛ مسئولان دولتی در روشهای اقتصادی، در روشهای سياسی و ديپلماسی، در پيشبرد كشور به سمت علم و تحقيق، در گسترش فرهنگ مطلوب در ميان كشور، در ارائهی خدمات به همهی قشرها بخصوص قشرهای محروم و مظلوم، در آبادانی كشور، آحاد مردم در دانشگاهها، در بنگاههای اقتصادی، در دستگاههای گوناگون اجتماعی و خدماتی، هر كدامی نياز دارند در كار خود و در عرصهی فعاليت خود نوآوری كنند؛ اين نقطه ی اولی است كه مورد انتظار ماست. در اين سال بايد نوآوری فضای كشور را فرا بگيرد و همه خود را موظف بدانند كه كارهای نو و ابتكاری را ـ در سايهی مديريت صحيح و تدبير درست ـ در فعاليت كشور وارد كنند. انتظار دوم اين است كه فعاليتهايی كه در سالهای گذشته انجام گرفته است، كارهايی كه دولت كرده است، سرمايه گذاریهای بزرگی كه مسئولان گوناگون و آحاد مردم در بخشهای مختلف ـ چه سرمايه گذاری مادی، چه سرمايه گذاری معنوی ـ انجام دادهاند، اينها به شكوفايی برسد و مردم نتايج آن را در زندگی خود حس كنند. برخی از كارها امروز آغاز میشود، لكن بزودی نتيجه ی خود را نشان نمیدهد؛ كارهايی كه در سالهای اخير انجام گرفته است و همچنين بسياری از كارهايی كه در طول سالهای گذشته انجام گرفته است، بايد نتايج خود را بتدريج به مردم نشان بدهد و كام مردم را شيرين كند؛ بايد آنچه را كه كاشته ايم، شكوفا بشود و به مردم ثمر بدهد. لذا من امسال را «سال نوآوری و شكوفايی» مینامم و انتظار دارم كه انشاءالله هم در زمينه ی نوآوری و هم در زمينه ی شكوفايی، ملت ما شاهد نتايج شيرينی باشند و سال را انشاءالله به بهترين وجهی، با عزت، با موفقيت، با كاميابی و شادابی و با توان بيشتر به پايان ببرند.
از خداوند متعال توفيق آحاد مردم عزيزمان و توفيق مسئولين محترم كشور را مسئلت میكنم و اميدوارم دعای حضرت بقيه الله (ارواحنا فداه) شامل همه ی مردم باشد و روح مطهر امام بزرگوارمان ـ كه گشاينده ی اين راه و آغازكننده ی اين فصل جديد زندگی ملت ايران بودند ـ با اولياء پروردگار محشور گردد.
والسلام عليكم و رحمه الله و بركاته
*********
پيام نوروزىمقام معظم رهبري به مناسبت حلول سال 1386
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب و الأبصار، يا مدبّر الليل و النّهار، يا محوّل الحول و الأحوال، حوّل حالنا الى احسن الحال.
اللّهم صلّ على على بن موسى الرّضا المرتضى الامام التّقى النّقى.
عيد نوروز و فرا رسيدن سال نوِ شمسى را به همه ى هم ميهنان عزيزمان تبريك عرض مى كنم؛ همچنين به همه ى ايرانيان در سراسر عالم و در هر جاى دنيا كه زندگى مى كنند؛ و نيز به همه ى ملتهايى كه نوروز را گرامى مىدارند. به طور خاص تبريك عرض مىكنم به خانواده هاى معظم شهيدان عزيزمان و به جانبازان و خانواده هاشان و به همه ى ايثارگران و فعالان عرصه ى حيات ملت ايران.
عيد نوروز، سرآغاز طراوت طبيعت و جوان شدن جهان و تازه شدن فضاى زندگى طبيعى انسان است. و چه نيكوست كه همراه با طراوت جهان، جان و دل انسان هم طراوت پيدا كند؛ طراوت جان و دل با ذكر خدا، با درخواست كمك از پروردگار، با روياندن نهال خيرخواهى و نيكخواهى براى همه ى برادران و خواهران و براى همه ى بشريت.
رسم نوروز در درون خود زيبايى هاى زيادى را دارد؛ علاوه بر اينكه در هر نقطه، ايرانيان اين لحظه ى تحويل را با نام خدا و با درخواست تحول اساسى در زندگى شان آغاز مىكنند. يكى از زيباترين رسمهاى موجود در عيد نوروز، رسم ديد و بازديد و صله ى ارحام و مستحكم كردن روابط و پيوندهاى عاطفى ميان افراد جامعه است. اين را اگر با بعضى از جشنهاى ملىِ ملتهاى ديگر - كه همراه با كارهاى غير اخلاقى و به دور از اين ارتباطات عاطفى است - مقايسه كنيم، آن وقت درمى يابيم كه جشن ملى و آغاز سال نوِ ما ايرانيان علاوه بر تقارن با بهار طبيعت كه يك امتيازى است، چه خصوصيات نجيبانه و مهربانانهاى در خود دارد. شادى دلها، لبخند و تبريك و خوشآمدگويى به يكديگر و پى گرفتن روابط انسانى و نو كردن محيط زندگى از رسوم بسيار خوب و مطلوبى است كه ايرانيان از گذشته تا امروز به آن پايبند بوده اند و اينها همه مورد تأييد آئين مقدس اسلام و شرع اسلامى است.
نگاهى به سال 85 داريم كه منقضى مى شود و نگاهى به سال 86، كه از اين لحظات آغاز مى شود: سال 85 متبرك بود به نام مبارك پيامبر اعظم (صلّى اللَّه عليه واله وسلّم) و از آغاز تا انجام آن، مشحون از ذكر آن بزرگوار و تلاش براى معرفت بيشتر نسبت به پيامبر گرامى و خصوصيات زندگى آن بزرگوار و حالات و درسها و آموزه هاى آن پيامبر عظيم الشأن بود. البته جا براى معرفت پيامبر باز هم بسيار گسترده است و همه ى سالهاى ما در واقع سال پيامبر اعظم است. سال 85 مثل همه ى سالهاى ديگر و مثل همه ى زندگى انسان از حوادث گوناگون، از تلخى ها و شيرينى ها، از شادى ها و غمها آكنده بود. همه ى زندگى همين جور است. اما در يك نگاه جمعبندى شده، من مىتوانم با اطمينان اين را به ملت عزيزمان عرض كنم كه در سال 85، موفقيتهاى ملت ايران بيش از تلخى ها و ناكامى ها بود؛ پيشرفتهاى ما بيش از توقفها و سكونهاى ما بود؛ شادى هاى حوادث بيش از تلخى ها بود. در عرصه ى داخلى تلاشهاى متراكم براى پيشرفت كشور، در همه جا ديده شد؛ تصميم هاى بجا و خوب از سوى مسئولان و تحرك عمومى در اين زمينه ها تحرك مطلوبى بود كه در سخنرانى(1) انشاءاللَّه در اين زمينه توضيحات بيشترى را به ملت عزيزمان عرض خواهم كرد.
در عرصه ى بين المللى و سياسى جهانى هم پيشرفتهاى نظام جمهورى اسلامى ايران پيشرفتهاى چشمگيرى بود. ملت ما و كشور ما به بركت نظام جمهورى اسلامى در دنيا سرافراز شد؛ ابهت ملى ما و نگاه مهربانانه ى مردم ما نسبت به ملتهاى جهان و ملتهاى مسلمان در همه ى حوادث آشكار شد؛ عزم راسخ ملى ما در زمينه هاى علمى، در تحرك اقتصادى براى ديگران تا حدود بسيارى روشن شد. ما در مسائل داخلى و مسائل خارجى بحمداللَّه پيشرفتهاى زيادى داشتيم.
در سال 86 ادامه ى حركت ملىِ ما بايد يك ادامه ى متناسب با نيازهاى ملت ما باشد. اين يك حقيقتى است كه ملت ايران بر اثر تسلط قدرتهاى طاغوتى و قدرتهاى فاسد و دولتهاى وابسته يا بى كفايت در طول دهها سال - شايد نزديك به دويست سال - دچار عقب ماندگى هاى زيادى در عرصه هاى گوناگون بوده است. امروز كه ملت ايران به بركت اسلام و نظام جمهورى اسلامى به خودآگاهى و اعتماد به نفس دست يافته است، بايد ما اين فاصله هاى طولانى را با سرعت طى كنيم. ما فاصله هاى بسيار زيادى با آنچه كه شأن ايران سربلند و پُرافتخار است، داريم؛ اين فاصله ها جز با همت بلند، جز با اميد بى پايان، جز با تلاش همه جانبه ى ملى ميسر نخواهد شد.
ملت ما هدف روشنى دارد؛ هدف بزرگ ملى ما «استقلال ملى، عزت ملى و رفاه عمومى ملت» است. همه ى اينها به بركت اسلام و ايمان اسلامى تحقق يافتنى است. ما اين را تجربه كرديم و دريافتيم. ملت ما ظرفيت بسيار زيادى براى پيمودن راههاى دشوار به سوى آينده هاى محبوب و مطلوب دارد. ظرفيت ملى ما، اگر به طور كامل و همه جانبه مورد استفاده قرار بگيرد، بدون ترديد ملت ايران خواهد توانست به همه ى اميدها و آرزوهاى خود دست پيدا كند.
تحرك ملت ايران به بركت اسلام آغاز شد و اين بيدارى و اين اميد و اين اعتماد به نفس روزبه روز تا امروز بيشتر شد و ما هر سالى كه نو مىشود، بايد عزم خود را نو كنيم و پا را در ميدانهاى تازه ترى بگذاريم.
بديهى است كه يك ملت زنده، با چالشها مواجه است؛ چالشها، لازمه ى زنده بودن است. هر موجود زنده اى بايد هزينه ى زنده بودنِ خود را بپردازد تا بتواند به اهداف خود دست پيدا كند. زنده بودن همراه با چالشهاست؛ همراه با مانعهاست؛ از مانعها بايد عبور كرد. احياناً همراه با دشمنى هاست؛ براى دشمنى ها بايد تدبير و انديشه ى راسخ داشت. عزم قوى را بايد دستمايه ى اين حركت كرد. ملت ايران نيازمند اين عزم ملى است كه تا امروز هم اين عزم را نشان داده است و روزبه روز بايد پايه هاى اين عزم مستحكم تر بشود.
با نگاه به حوادث و مسائل جهانى بروشنى درمى يابيم كه دشمنان ملت ايران درصدد آنند كه دشمنى خود را از دو راه با ملت ايران به تحقق برسانند (آنچه كه امروز در دنيا محسوس است اين است). يكى، ايجاد تفرقه در ميان صفوف ملت؛ از بين بردن يكپارچگى ملت ايران؛ و از دست ملت ايران اين نيروى عظيم وحدت را ربودن و آنها را به اختلافات داخلى سرگرم كردن. و دومى، ايجاد مشكلات اقتصادى و تلاش براى توقف ملت ايران در زمينه هاى گوناگون سازندگى كشور و رفاه عمومى خود. اين دو، چيزى است كه در نقشه هاى كوتاه مدت و ميان مدت دشمنان ما به طور محسوس وجود دارد كه اگر خود آنها هم بر زبان نياورده بودند، قابل حدس بود؛ ولى دشمنان ما خودشان هم به هر دو نكته اعتراف كردند.
در سال 86 هم در زمينه ى تلاش اقتصادى بايد همه ى نيروهاى ملى، نيروهاى معتقد به آرمانهاى بلند ملت ايران، مسئولان كشور، جوانان پُرنشاط، دست به دست هم بدهند و تلاش كنند. ميدان براى تلاش اقتصادى گسترده است؛ بخصوص با ابلاغ سياستهاى اصل 44 قانون اساسى و آنچه كه به مسئولان توصيه و به آنها تأكيد شد و آنها هم عزم خودشان را نسبت به اين قضيه ابراز كردند، ميدان تلاش اقتصادى براى مردم گشوده است و راهها باز است. مسئولان بايد براى مردم تشريح كنند امكانهايى را كه در اختيار مردم وجود دارد و خودشان هم بايد تلاش كنند. كشور ما ظرفيت اقتصادى بسيار زيادى دارد و مىتوان براى بناى يك جامعه ى برخوردار از رفاه، تلاش و كار كرد.
مسأله ى ديگر، مسأله ى اتحاد عمومى مردم است. دشمنان با تبليغات خود، با جنگ روانى خود، با تلاشهاى موذيانه ى گوناگون خود سعى مى كنند بين صفوف ملت ايران اختلاف بيندازند؛ به بهانه ى قوميت، به بهانه ى مذهب، به بهانه ى گرايشهاى صنفى، وحدت كلمه ى ملت را از بين ببرند؛ علاوه ى بر اين، در سطح دنياى اسلام هم يك تلاش وسيع عميقى از سوى دشمن محسوس است براى اينكه ميان ملت ايران و جوامع گوناگون مسلمان ديگر فاصله بيندازند؛ اختلاف مذهبى را بزرگ كنند؛ جنگ شيعه و سنى را در هر نقطه اى از دنيا كه ممكن باشد، به وجود بياورند و عظمت و ابهت ملت ايران را در ميان ملتهاى ديگر - كه روزبه روز بحمداللَّه تا امروز بيشتر شده - از بين ببرند.
ملت ما بايد هشيار باشد. تلاش براى سازندگى كشور و عمده تر و مهمتر از آن، تلاش براى اتحاد كلمه و يكپارچگى ملى و اتحاد امت اسلامى ادامه يابد. عاقلانه، هوشيارانه، خردمندانه و مدبرانه بايستى اين اتحاد را حفظ كرد و روزبهروز تقويت كرد. من به همين جهت به مسأله ى اتحاد كلمه ى ملتمان اهميت مى دهم. و به نظر من امسال، سالِ «اتحاد ملى و انسجام اسلامى» است؛ يعنى در درون ملت ما اتحاد كلمه ى همه ى آحاد ملت و قوميتهاى گوناگون و مذاهب گوناگون و اصناف گوناگون ملى؛ و در سطح بين المللى، انسجام ميان همه ى مسلمانان و روابط برادرانه ى ميان آحاد امت اسلامى از مذاهب گوناگون و وحدت كلمه ى آنها.
امروز عظمت اسلام هم وابسته به استقلال ملتها و عزم راسخ ملتهاست و ملت مسلمان ايران در اين راه تاكنون بحمداللَّه پرچمدار بوده است و پرچمدار هم خواهد بود.
از خداوند متعال براى روح ملكوتى امام بزرگوارمان كه اين راه را به روى ما گشود، طلب آمرزش و تعالى درجات مى كنيم و اميدوارم ملت ايران در اين راه موفق و مؤيد باشند.
والسّلام عليكم و رحمة اللَّه و بركاته
1) سخنرانى در حرم مطهر امام رضا(عليه السّلام)
*********
پيام نوروزی مقام معظم رهبري به مناسبت حلول سال 1385
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب و الأبصار، يا مدبّر اللّيل و النهار، يا محوّل الحول و الاحوال، حوّل حالنا الى احسن الحال.
امسال، اول فروردين با ايّام اربعين حسينى همراه است. اربعين هم خود يك فروردين ديگر است. اولين شكوفه هاى عاشورايى در اربعين شكفته شد. اولين جوششهاى چشمه ى جوشان محبت حسينى - كه شطّ هميشه جارى زيارت را در طول اين قرنها به راه انداخته است - در اربعين پديد آمد. مغناطيس پُرجاذبه ى حسينى، اولين دلها را در اربعين به سوى خود جذب كرد؛ رفتن جابربن عبداللَّه و عطيّه به زيارت امام حسين در روز اربعين، سرآغاز حركت پُربركتى بود كه در طول قرنها تا امروز، پيوسته و پى درپى اين حركت پُرشكوهتر، پُرجاذبه تر و پُرشورتر شده است و نام و ياد عاشورا را روزبه روز در دنيا زنده تر كرده است.
تصادف اول فروردين با اربعين حسينى، در حقيقت تقارن دو فروردين است؛ تقارن دو بهار است. ضمن تسليت به همه ى مؤمنين و همه ى شيعيان و مسلمانان به مناسبت اربعين حسينى، عيد نوروز و آغاز بهار را به ايرانيان و به ديگر ملتهايى كه عيد نوروز را گرامى مى دارند، تبريك عرض مى كنم؛ بالخصوص به ايثارگران كشورمان و به خانوادههاى مجاهد و ايثارگرى كه با همه ى وجود و توان خود، در راه اعتلاى اسلام و ايران تلاش كردند.
خوشبختانه كشور با قطع نظر از بهار طبيعت، در بهار اميد و حركت و نشاط است. روى كار آمدن يك دولت مردمى، و حماسه ى خدمت رسانى و شور و نشاط جوانان در عرصه هاى مختلف، كشور را در فروردينى از اميد و نشاط قرار داده است؛ و عيد واقعى براى هر ملت، چنين وضعيتى است. اينها همه از بركات مشاركت عمومى و همبستگى ملى است كه ملت ايران در سال 84 آن را سرلوحه ى كار و تلاش خود قرار داد. موفقيتهاى ملت - چه در زمينهى حضور مردمى و مشاركت عمومى، چه در نشان دادن شاخصهاى همبستگى ملى - در سال 84 درخشان بود. انتخابات پُرشكوه و حضور مردمى پُرشور و تشكيل يافتن يك دولت برخاسته ى از مردم و متعهد به خدمترسانى؛ و پيشرفتها و موفقيتهايى در زمينه هاى گوناگون در كشور، از موفقيتهاى بزرگ ملت ما در سال 84 بود.
درست است كه در كنار اين موفقيتهاى بزرگ، تلخىها و سوانح و فقدانهاى دردناك و جفاهايى هم داشته ايم - چه به حرمت پيامبر اكرم، چه به قداست حريم عسكريين، چه به ياد شهيدان گرامى، چه به عزت ملت ايران - كه آنها را در سال گذشته ملت ايران آزموده؛ اما عزم انقلابى بر آن است كه به حول و قوه ى الهى، از تلخى ها، پلكانى به سوى شيرينى ها بسازيم و سختى ها را به سختكوشى ها تبديل كنيم؛ اين درس اسلام و درس پيامبر عظيم الشأن اسلام است.
در اين مقطع زمانى، ياد و نام مبارك پيامبر اعظم از هميشه زندهتر است؛ و اين يكى از تدابير حكمت و الطاف خفيّه ى الهى است. امروز امت اسلام و ملت ما بيش از هميشه به پيغمبر اعظم خود نيازمند است؛ به هدايت او، به بشارت و انذار او، به پيام و معنويت او، و به رحمتى كه او به انسانها درس داد و تعليم داد. امروز درس پيغمبر اسلام براى امتش و براى همه ى بشريت، درسِ عالم شدن، قوى شدن، درس اخلاق و كرامت، درس رحمت، درس جهاد و عزت، و درس مقاومت است. پس نام امسال به طور طبيعى، نام مبارك پيامبر اعظم است. در سايه ى اين نام و اين ياد، ملت ما درسهاى پيغمبر را بايد مرور كند و آنها را به درسهاى زندگى و برنامه هاى جارى خود تبديل كند. ملت ما به شاگردى مكتب نبوى و درس محمّدى (صلّى اللَّه عليه وآله) افتخار مى كند. ملت ما پرچم اسلام را در ميان امت اسلامى با استقامت و استحكام برافراشته است؛ سختى ها را تحمل كرده است و كاميابى هاى حضور در اين ميدان شرف و افتخار را ديده است و به فضل الهى، كاميابى هاى بيشتر در راه است.
ما درس اخلاق پيغمبر، درس عزت پيامبر اعظم، درس علم آموزى و درس رحمت و كرامت و درس وحدتى را كه ايشان به ما داد و درسهاى زندگى ماست، بايد در برنامه ى زندگى خودمان قرار بدهيم.
امروز دولتى مصمم و خدمتگزار در وسط ميدان، با مردمى آماده به كار و سرشار از اميد، و با جوانانى پُرشور و بااستعداد، در اين سرزمين حضور دارند و اين نويد بزرگى براى آينده ى كشور و ملت ماست.
از خداوند متعال خواهانيم كه روح مطهر پيامبر اعظم را از ما خشنود كند و بركات خود را به آن پيامبر رحمت و عزت و به امت او روزبه روز افزون فرمايد؛ و قلب مقدس ولىّ عصر (ارواحنافداه) را از ما شاد كند و ما را در پيمودن اين راه دشوار موفق و مؤيّد بدارد؛ و روح شهيدان عزيز و روح مطهر امام بزرگوار ما را در جوار اولياء و بندگان صالحش، سرشار از نعمت خود قرار دهد.
والسّلام عليكم و رحمة اللَّه و بركاته
*********
پیام نوروزی مقام معظم رهبري بهمناسبت آغاز سال 1384
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب والابصار، يا مدبّر الّليل و النّهار، يا محوّل الحول والاحوال، حوّل حالنا الى احسن الحال.
عيد سعيد نوروز و حلول سال نو را به همه ى ملت ايران و هم ميهنان عزيز، مخصوصاً به خانواده هاى معظم شهيدان و به جانبازان و به همه ى ايثارگران و تلاشگران، همچنين به همه ى ملتهايى كه عيد نوروز را گرامى مى دارند، تبريك عرض مى كنم.
در حالى وارد سال 1384 مى شويم كه سالى را با حوادث تلخ و شيرين پشت سر گذاشتيم. يقيناً اگر حوادث تلخى از قبيل زلزله و سيل و آتش سوزى و حوادث مصيبت بارى كه در اين مدت بر اثر بلاياى طبيعى براى كشور پيش آمد، نمى بود، ملت ما شيرين كام تر وارد سال نو مى شد. از خداوند متعال مى خواهيم كه سال نو را سالى همراه با آرامش، امنيت، شادكامى و بهروزىِ ملت ايران قرار دهد.
سال گذشته سال پاسخگويى بود؛ پاسخگويى مسؤولان در برابر مطالبات ملت ايران. برخى مسؤولان به نحو شايسته پاسخگويى كردند؛ با اين حال مقصود عمده از طرح عنوان »سال پاسخگويى« برآورده شد؛ زيرا آن روى سكه ى پاسخگويى، پرسشگرى است. يك غرض عمده از طرح اين شعار در سال 83 اين بود كه روح پرسشگرى در ذهن ملت ايران زنده شود و مسؤولان احساس كنند كه در مقابل مردم بايد پاسخگو باشند. پاسخگويى و روحيه ى پرسشگرى و احساس مسؤوليت مسؤولان در مقابل مطالبات ملت، مخصوص سال 83 نيست؛ همه ى سالها به همين كيفيت است. البته نوع و مواجهه و پاسخگويى مسؤولان در قبال اين شعار، يقيناً براى ذهن مردم در انتخابها و قضاوتهاى آينده ى آنان مؤثر خواهد بود.
سالى كه در پيش داريم، سال مهمى است؛ هم از اين جهت كه در آغاز اين سال انتخاباتى برگزار مى شود كه براى ملت ايران و سرنوشت كشور در يك دوره ى چهارساله حايز اهميت است، و هم از اين لحاظ كه سال شروع سند چشم انداز بيست ساله يى است كه نظام براى آينده ى خود پيش بينى كرده است. از امسال برنامه هاى پنج ساله بر اساس چشم انداز بيست ساله تنظيم خواهد شد؛ بودجه ها بر آن اساس نوشته خواهد شد و تلاش مسؤولان در اين رويكرد قرار خواهد گرفت. بنابراين امسال، سال دو آغازِ بسيار مهم است: هم مسأله ى انتخابات و هم شروع سند چشم انداز بيست ساله. آنچه اهميت دارد، اين است كه مسؤولان به وظايف خود با چشم مسؤولانه نگاه كنند و قواى سه گانه آنچه را كه سند چشم انداز بيست ساله بر عهده ى آنها گذاشته است، بار مسؤوليت عظيمى براى آينده ى كشور بدانند. اگرچه مسؤوليتها در دوران بيست ساله، دوره هاى كوتاه مدت و چهارساله است، ليكن هر كدام از اين حلقه هاى چهار ساله، تشكيل دهنده ى زنجيره ى بسيار مهم و تعيين كننده ى سرنوشت كشور در بيست سال آينده خواهد بود. بخصوص در سالهاى اول لازم است زيرساختهاى اين چشم اندازِ مهم و سازه ها و ساز و كارهاى آن، آن چنان تنظيم و چيده شود كه بتوان بر اساس آن، اين بناى مستحكم را بالا برد و ان شاءاللَّه براى آينده ى كشور و ملت جاده ى هموارى را براى پيشرفت فراهم كرد.
آنچه براى مردم و مسؤولان - هر دو - حايز اهميت است، عبارت است از همكارى؛ يعنى وحدت ملى و همبستگى عمومى ملت در قبال آنچه مسؤولان موظفند انجام دهند. ادامه ى اين راه از يك طرف، و همكارى مردم و مسؤولان از سوى ديگر، مى تواند ما را در پيشرفت اين راه و پيشبرد اين اهدافِ والا كمك كند. بنابراين امسال »همبستگى ملى و مشاركت عمومى« مى تواند شعار بزرگ ملت ايران باشد. يقيناً مشاركت عمومى مردم - چه در انتخابات و چه در مسائل گوناگونى كه اين دولت و همچنين دولت آينده در پيش رو دارد - و همبستگى ملى آنان خواهد توانست به پيشرفت برنامه ها كمك كند.
از خداوند متعال براى ملت ايران بهروزى و شادكامى و موفقيت، و براى مسؤولان توفيق خدمتگزارى به اين ملت مسألت مى كنيم و اميدواريم ادعيه ى زاكيه ى حضرت بقيةاللَّه (ارواحنافداه) شامل حال ملت ايران باشد. همچنين به روح مطهر امام بزرگوارمان كه بنيانگذار اين بناى رفيع است، درود مى فرستيم.
والسّلام عليكم و رحمة اللَّه و بركاته
*********
پيام نوروزي مقام معظم رهبري به مناسبت حلول سال 1383
مقام معظم رهبری به مناسبت آغاز سال 1383 با صدور پيامی ،اين سال را سال پاسخگويی سه قوه و ساير دستگاهها به ملت ايران خواندند. متن كامل پيام ايشان چنين است
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب والأبصار يا مدبّر الليل والنّهار يا محوّل الحول والأحوال، حوّل حالنا الى احسن الحال.
عيد نوروز و فرا رسيدن سال نو را به يكايك آحاد ملت ايران و به خدمتگزاران راستين ملت و كشور بخصوص به خانواده هاى معظم شهدا و جانبازان تبريك عرض مى كنم و براى روح مطهر امام بزرگوار و ارواح طيبه ى شهداى عزيزمان از خداوند متعال طلب رحمت مى كنم و سلام و درود خالصانه و خاضعانه ى خود را به پيشگاه حضرت بقيةاللَّه )ارواحنافداه( تقديم مى دارم.
با فرا رسيدن بهار فصل نويى در طبيعت آغاز مى شود و من به حول و قوه ى الهى و به همت دولت و ملت، اميدوارم فصل نويى هم در زندگى ملت ايران آغاز شود. ملت ما به بركت تجربه هاى بى نظير دوران نظام اسلامى، به ملتى مجرب، هوشيار، مقاوم و پرنشاط تبديل شده و اين ظرفيت و قابليت را يافته است كه بتواند نمونه ى برجسته و آموزنده يى را در سايه ى اسلام در مقابل چشم جهانيان قرار دهد. البته اين كار به حركت مداوم و تلاش پيوسته و خستگى ناپذير از سوى مسؤولان و كمك مردم نيازمند است؛ كارى است تدريجى و قدم به قدم كه انشاءاللَّه در سايه ى استقامت و پشتكار به نتيجه خواهد رسيد. ملت ما در عرصه هاى مختلف، قابليت و ظرفيت خود را به اثبات رسانده است.
الان نگاهى به سال پايان يافته - سال 82 - بكنيم و نگاهى هم بكنيم به سالى كه اكنون آغاز مى شود؛ سال 83.
سال 82 مثل همه ى دوران زندگى انسان سالى بود مشتمل بر غمها و شادى ها، توانايى ها و كاستى ها؛ مثل اينككه همه ى زندگى انسان مشمول اين قاعده ى كلى است؛ غم و شادى در زندگى انسان به هم آميخته است. در لابلاى اين تجربه هاى گوناگون و فراز و نشيبها، انسانى و ملتى موفق است كه هدف خود را گم نكند و راه خود را با پشتكار و استقامت ادامه دهد. همه بايد دست به دست هم دهيم و فراتر از نگاههاى كوچك و تنگ نظرانه، همت عالىِ خود را به اهداف والاى انقلاب اسلامى معطوف كنيم و به سمت آن حركت كنيم. ملت ما همچنان كه در دوران دفاع مقدس قابليت نظامى خود را نشان داد، در سال گذشته و دورانهاى بعد از جنگ هم قابليت و ظرفيت و وزن اجتماعى و سياسى خود را اثبات كرد. اگرچه سال 82 با تهاجم نظامى آمريكا و انگليس به همسايه ى غربى ما آغاز شد و چكمه پوشان شيطانهاى بزرگ در نزديكى مرزهاى ما مستقر شدند و اين مايه ى نگرانى براى ملت ايران بود، اما در مقابل دشمن عنود و خبيثى مثل صدام - كه با ملت خود هم كمتر از ملت ما دشمنى نداشت - از صحنه اخراج شد؛ اگرچه در تابستان سال 82 دستگاهها و سرويسهاى جاسوسى آمريكا و اسرائيل تا آنجا كه توانستند تلاش كردند تا زمينه ى آشوبهاى اجتماعى را در كشورمان فراهم كنند، اما با هوشيارى و اقتدار ملت ايران و دستگاه هاى خدمتگزار ملت، توطئه ها نقش بر آب شد؛ اگرچه در پائيز سال 82 تبليغات سياسى پُرحجمِ آمريكا عليه كشورمان به بهانه ى حمله ى سياسى به تلاشها و فعاليتهاى هسته يى كشور ما به اوج خود رسيد، اما در مقابل ملت و مسؤولان اولاً به اهميت دستاورد علمى و فناورى خود در اين زمينه بيشتر از پيش واقف شدند، ثانياً راه پخته و صحيحى را در مقابل اين آشوبها اتخاذ كردند و پيش رفتند؛ اگرچه در زمستان سال 82 حادثهى مصيبتبار زلزله ى بم دلهاى همه را غمگين كرد، اما حركت عظيم ملت ايران در كمك به آسيب ديدگان و دست يارى بلند كردن به سوى برادران هم ميهن خود، همه ى مردم دنيا و كسانى را كه مطلع از اين ماجرا شدند، به اعجاب و تحسين وادار كرد؛ در پايان سال هم انتخابات پُرشور مجلس شوراى اسلامى انجام شد كه حضور مردم، على رغم همه ى تلاشى كه دشمنان ملت ايران براى سرد و بلكه تعطيل كردن كانون انتخابات به خرج دادند، توانست همه ى اين توطئه ها را نقش بر آب كند؛ افتخار ديگرى بر افتخارات ملت ايران افزوده شد. در طول سال هم خدمتگزاران كشور و مسؤولان بخشهاى مختلف دولتى و ساير بخشهاى مسؤول در كشور به انجام خدمات بزرگى موفق شدند كه گزارش آنها را در سال آينده به مردم خواهند داد. بنابراين سال 82 مثل همه ى دوران زندگى بشر سالى بود با شادى ها و غمها، با موفقيتها و نگرانى ها؛ اما در نهايت وقتى نگاه مى كنيم، مىبينيم كه ملت ايران از اين تجربه هاى گوناگون سرافراز و سربلند بيرون آمده و يك گام پيش رفته است.
و اما سال 83؛ سال 83 در حقيقت ادامه ى همه ى فعاليتهاى اساسى از سوى مسؤولان گوناگون براى كشور است. اگرچه سال 82 را به عنوان سال نهضت خدمتگزارى معرفى كرديم، اما نهضت خدمتگزارى چيزى نيست كه در طول يك سال به پايان برسد و وظيفه ى خدمتگزارى وظيفه يى نيست كه پس از مدتى از دوش مسؤولان برداشته شود؛ همچنان كه نهضت توليد علم، نهضت عدالت طلبى و نهضت مبارزه با فساد، كارهايى است كه بايد با شدت و قوت ادامه پيدا كند. خصوصيت سال 83 در اين است كه دستگاههاى مهم و اساسى كشور فصل جديدى را طى مى كنند و به دوره ى جديدى قدم مى گذارند.
سال 83 آخرين سال دولت خدمتگزار كنونى است؛ همچنانككه در اواسط سال 83 مدت مسؤوليت پنج ساله ى اول رئيس قوه ى قضائيه به پايان مى رسد و در اوايل همين سال هم مجلس ششم شوراى اسلامى دوران مسؤوليت خودش را به پايان مى برد؛ همانطور كه برخى از دستگاههاى مهم و تأثيرگذار كشور دوره هايى را طى مى كنند و به پايان دوره ى مسؤوليتهاى خودشان مى رسند و دوره هاى جديدى آغاز خواهد شد. آنچه كه در اين سال مناسب و لازم است كه انجام بگيرد، اين است كه مسؤولان بخشهاى مختلف به مردم گزارش بدهند كه در دوران مسؤوليتى كه در حالِ پايان يافتن است يا پايان يافته، چه خدمت بزرگ و چه كار شايسته يى را براى مردم انجام داده اند. دولت خدمتگزار، قوه ى قضائيه و مجلس شوراى اسلامى به مردم پاسخ دهند كه آنچه را كه به عنوان شعار كار خود بر زبان آورده اند و همچنين آنچه را كه مطالبات عمده ى رهبرى در اين سالها بوده است، چگونه تحقق بخشيده اند. مسؤولان دولتى و قوه ى قضائيه و مجلس شوراى اسلامى به مردم بگويند كه براى خدمت به عموم ملت ايران، براى توليد علم، براى استقرار عدالت و رفع فقر و فساد و تبعيض در جامعه - كه اصلاح واقعى در جامعه اينهاست - براى نهضت عدالت خواهى و براى نهضت مبارزه با فساد، چه اقدامات عمده يى را انجام داده اند. درواقع سال 83، سال پاسخگويى سه قوه به ملت ايران است. مطمئناً در اين پاسخگويى، حقايق شيرين و بسيارى براى مردم روشن خواهد شد و خدمات بزرگى كه انجام گرفته است، به مردم گفته خواهد شد. در اين پاسخگويى، مسؤولان به كمبودها و نواقصى در كار خود پى خواهند برد، كه آنها را برطرف خواهند كرد و مردم هم با آشنايى بيشتر با عملكرد دستگاه ها، منتظر شروع دوره هاى جديد و كارهاى جديد و مسؤوليتهاى جديد خواهند بود. البته ملت و دولت و نيز مسؤولان و آحاد مردم، مى دانند كه چه كرده اند و مى دانند كه چه بايد بكنند و چه پيش روى آنهاست.
از خداوند متعال مسألت مى كنيم كه مسؤولان را موفق بدارد؛ همه ى ما را در راه تحقق آرمانهاى انقلاب اسلامى، كه رضاى الهى و شادى قلب ولى عصر )ارواحنافداه( در آن است، توفيق دهد؛ و ملت ايران را همواره خوشبخت و شاداب و پرنشاط باقى بدارد.
والسّلام عليكم و رحمة اللَّه و بركاته
*********
پیام نوروزی مقام معظم رهبري به مناسبت حلول سال 1382
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب والابصار، يا مدبّراللّيل والنّهار، يا محوّل الحول والاحوال، حوّل حالنا الى احسن الحال
فرا رسيدن سال نو را به همه ى هم ميهنان عزيزمان تبريك عرض مىكنم و بر سرور آزادگان و سيّد شهيدان حضرت حسين بن على عليه السّلام و نيز بر روح مطهّر امام راحل و ارواح طيّبه ى شهيدان بزرگوار درود و سلام مى فرستم.
دفتر عمر ما ورقى ديگر خورد و برگى بر كتاب قطور عمر تاريخ ملت ايران افزوده شد. سطور اين ورقها و نوشته هاى اين كتابها، سرنوشت ساز آيندهى افراد و ملتهاست. مردمِ بسيارى در سطور برگ هر سال زندگى، كلمات زرّين و ارزشمندى را ثبت كردند و در خوشبختى و آينده ى خود و آفاق روشنى كه در انتظار آن هستند، تأثير كم يا زيادى گذاشتند. بعضى از ما هم كوتاهي هايى كرديم و تأثير همه ى اين نيكيها و خوبيها، يا بديها و كوتاهيها به خود ما برمى گردد.
از خداوند متعال مسألت مىكنم كه در سال آينده كلمات نيك، يعنى كارهايى كه در جهت اهداف عاليه ى الهى و انسانى انجام مى دهيم و براى دنيا و آخرت ما و ملت ما سودمند است، بيشتر باشد و از كارها و جملاتى كه موجب كوتاهى، عقب ماندگى و پشيمانى است، كاسته شود.
در سالى كه گذشت دو مبارزه را به ملت ايران و مسؤولان توصيه كرديم: يكى مبارزه با بيكارى و ايجاد اشتغال بود و ديگرى مبارزه با فساد مالى و تلاش براى ريشه كن كردن گرداب مهيب آنكه همه ى فعاليتهاى نيك را مىبلعد و از بين مى برد. تأكيد به مسؤولان به اين معنا بود كه در ميان فعاليتهاى فراوانى كه دستگاههاى مختلف و مسؤولان كشور متعهّد آن هستند، اين بايد برجستگى خاصى پيدا كند و ضمن اينكه همه ى كارها بايد در جريان عادّى خود حركت كند، اين دو حركت و مبارزه حقيقتاً به شكل «مبارزه»اى پيش برود. البته محصول آنچه انجام گرفته است، تحسين برانگيز است؛ اگرچه قانع كننده و كافى نيست. علّت هم اين است كه كارهاى بزرگ - اگر درست بخواهد انجام گيرد - در زمانهاى متناسب خود انجام مى گيرد. نمىتوان كارهاى بزرگ را به صورت برقى و ضربتى، با اتقان انجام داد.
قوهى مجريّه در بخش اشتغال، فعاليتهاى مفيدى انجام داد. همچنين قوه ى مجريّه و قضاييّه با يكديگر در بخش مبارزه با فساد اقتصادى و مالى تلاشهاى خوبى انجام دادند. كار دولت در زمينهى پيشگيرى و كار قوه ى قضاييّه در زمينه ى تعقيب قضايى بود؛ وليكن آنچه كه انجام گرفته، فقط شروع كار است. ما شروع را نيز قدر مىدانيم و آن را دست كم نمى گيريم؛ ليكن شروع زمانى ارزش دارد كه ادامه پيدا كند. البته مبارزه با فساد هميشه همراه با جنجال و هياهو نيست. ممكن است در مواردى جنجال شود و گاه ممكن است اين كار بى جنجال صورت گيرد. نبايد در اين زمينه منتظر غوغا و جنجال و تبليغات بود؛ بايد منتظر كار و عمل بود. قوه ى مقنّنه هم بايد به اين مبارزه بپيوندد. كار و عمل مسؤولان محترم در قواى مجريّه، قضاييّه و مقنّنه طورى باشد كه شيرينى آن در كام مردم عزيز ما بنشيند و آثار آن را حس كنند. بنابراين بايد امسال هم مبارزه براى اشتغال و ريشه كن كردن فساد مالى و اقتصادى در دستگاههاى دولتى ادامه پيدا كند.
نكته اى كه امسال اضافه مى كنم و به آن تأكيد مى ورزم، اين است كه همه ى مسؤولان در سه قوّه، بايد نهضتى را براى خدمت رسانى به مردم شروع كنند. ممكن است ما انواع و اقسام كارها و برنامه ها را در پيشرو داشته باشيم و اجرا كنيم؛ بايد در ميان آنها آنچه خدمت رسانىِ عميق تر و ماندگارتر و زودبازده تر محسوب مىشود، اولويّت پيدا كند. به ويژه اين كارها بايد بيشتر در خدمت قشرهاى مستضعف و محروم و محتاج جامعه صورت گيرد. اين اقدامات بايد مدبّرانه و با برنامه ريزى انجام شود و گزارش آن نيز به مردم ارائه گردد. مسؤولان بايد مردم را در قبال يك گزارش درست و متقن، مختار به قضاوت كنند تا مردم بتوانند كارآمدىِ نظام را به چشم ببينند و نسبت به آن قضاوت نمايند.
نهضت خدمت رسانى به مردم يك مبارزه ى بزرگ و سنگين است؛ زيرا خدمت رساندن به عموم مردم با منافع بعضى گروههاى خاص تضاد پيدا مى كند و اينجاست كه بايد با مبارزه و همّت و عزم راسخ وارد ميدان شد.
خطاب من به همه ى مسؤولان سه قوّه، كارگزاران كشور و گروههاى سياسى است؛ اين امر را رقابت اصلى بدانيد. امروز در كشور، رقابت مشروع و مقبول از نظر مردم و ما، فقط رقابت براى خدمت كردن به مردم است. رقابتهاى سياسى كه اغلب بر سر موضوعات پوچ صورت مى گيرد، در موارد بسيارى به دعواها و جنجالهاى مضر منجر مى شود و رقابتى نيست كه ما آن را براى كشور و ملت بپذيريم و بپسنديم. همچنين در اسلام براى قبضه كردن قدرت، رقابتى وجود ندارد. اين را از آن جهت مى گويم كه عدّه اى تنها براى كسب قدرت سياسى تلاش مى كنند و به رقابت مشغولند. بنابراين رقابت صحيح، مشروع و مقبول، رقابت در خدمت رسانى به مردم است. همه بايد نهضت خدمترسانى به مردم را جدّى بگيرند. مردم اين امر را مطالبه كنند و مسؤولان به برنامه ريزى آن بپردازند. مجريان برنامه ها را به اجرا درآورند و كارآمدى نظام را كه دشمن با بيشترين تلاش درصدد انكار آن است، عيناً و به طور ملموس به مردم ثابت كنند.
ما امسال سال نو را در حالى آغاز مى كنيم كه متأسّفانه يك جنگ خانمان سوز، ظالمانه و مبتنى بر قلدرى در جريان است. متأسّفانه امريكا و پشت سرِ او بعضى از كشورهاى ديگر از جمله انگليس، به تبع انگيزه هاى شيطانى، حركتى را آغاز كرده اند كه اگرچه شروعش با آنها بوده است؛ معلوم نيست كه ختم آن به دست و اختيار آنها باشد؛ مگر آنكه هرچه سريعتر خود را از معركه عقب بكشند و به اين فاجعه ى انسانى پايان دهند.
در پنجاه سال گذشته، اين اوّلين بارى نيست كه امريكا جنگى را آغاز يا ملتى را دچار دردسرِ بزرگِ خونريزى و جنگ مى كند. اوّلين بار نيست كه امريكاييها مىخواهند به زور كشورى را اشغال كنند. ما قبلاً قضاياى ديگرى را در شرق آسيا، آفريقا و امريكاى لاتين از دولت ايالت متّحده ى امريكا مشاهده كرده ايم و جالب است كه در همه ى اين موارد اگرچه در كوتاه مدّت پيروزيهايى نصيب امريكا شده است، در درازمدّت از دست ملتها تودهنى سختى خورده است. حكومتى كه امريكا در ويتنام - ويتنام جنوبى آن روز - از آن دفاع مى كرد اكنون كجاست؟ «پينوشه» را كه در شيلى بر روى كار آورد كجاست؟ گروههاى غيرقانونى كه با پول امريكا يا با پول نفت عُمّال امريكا در افغانستان و مناطق ديگر آمده بودند، در چه وضعى اند و كجا هستند؟ امريكا در همه ى اين موارد، به ويژه وقتى با فاجعه آفرينى در آفريقا حاضر شد، بالاخره ناچار گرديد با خزى و ذلّت و سرافكندگى آن كشورها را ترك كند. در هيچيك از اين قضايا امريكا موفّق نبوده است؛ در اين قضيه هم همينطور خواهد شد.
جنگى كه امروز امريكا و انگليس به راه انداخته اند، در معارضه ى قطعى با افكار عمومى مردم جهان قرار دارد. همه ى صاحب نظران دنيا و افكار عمومى مردم جهان، اين جنگ و برپاكنندگان آن را محكوم كرده اند. جنگ افروزان كه ادّعا مى كنند براى آراى انسانها ارزش قائلند، بدون اعتنا به اين افكار عمومى كار خود را انجام مى دهند. هدف آنها اشغال عراق، سلطه بر منطقه ى خاورميانه، گنجينه ى گرانقيمت نفت عراق و منطقه و حمايت و حراست از موجوديت دولت نامشروع صهيونيستى است. در چنين شرايطى ما براى مردم عراق دعا مى كنيم. اين به معناى دفاع از ديكتاتور عراق و رژيم بعثى آن نيست. ما بهتر از هر كسى آنها را مى شناسيم و موشكها و مواد شيميايى آنها را با پوست و گوشت و جان و جوانان خود حس و لمس كرديم. جنگ افروزان امريكايى و انگليسى، خود «صدّام حسين» را به تجهيزات مرگبار مجهّز كردند و امروز يكى يكىِ اين تجهيزات را از او بازخواست مى كنند و خود را بى طرف و مدّعى به حساب مى آورند.
بنابراين دفاع ما از ملت عراق است. تنها ملت عراق حق تغيير سرنوشت و آيندهى خود را دارد و اين حق در اختيار هيچ دولت و سازمان ديگرى، حتى سازمان ملل نيست. ملت كهن و باستانى عراق كه داراى تمدّنى عميق و عريق و شخصيتها و انسانهايى برجسته است، بايد سرنوشت خود را معين كند. مردم عراق با دادن رأى و در نظر گرفتن مجموع آرا، مى توانند آيندهى عراق و حكومت آن را معيّن كنند.
ما اين جنگ را محكوم مى كنيم و دلسوزى و جانبدارى خود را از مردم عراق اعلام مى نماييم و اعتقاد داريم كه اين جنگ بايد هرچه سريعتر متوقّف شود. اگر مهاجمين اين جنگ را متوقّف نكنند، بلاشك به زيان آنها تمام خواهد شد و ضربه ى آن به خود آنها برمى گردد.
به ملت عزيز خودمان عرض مى كنم: اين امريكاست! اين چهره ى بى نقاب امريكاست! آنجايى كه لازم بداند و منافع ملى اش را، ولو به صورت نامشروع و غيرقانونى تعريف كند، به خود اجازه مى دهد كه به يك ملت و كشور حمله كند. به تازگى به ما اطّلاع دادند كه در شهر بصره آتش بازى زيادى مرتكب شده اند. در بغداد هم فجايع فراوانى به راه انداختند. اين چهره ى بى نقاب استكبار جهانى است. معناى واژه ى «استكبار» كه انقلاب اسلامى آن را در شمار واژگان سياسى دنيا وارد كرد، اين است؛ يعنى دولتى با تكيه به سلاح و زور، به منافع ملى ديگران تجاوز كند و اسم آن را مطالبه ى منافع ملى يا دفاع از حقوق مردم و يا از اينگونه شعارهاى دروغين و خدعه آميز بگذارد. ملت ايران بايستى همانطور كه تا كنون آگاه بوده، آگاه تر باشد؛ امريكا، انگليس و استكبار را درست بشناسد و خود را براى مقابله هاى احتمالى - نه فقط در زمينه ى نظامى - در زمينه هاى فرهنگى، سياسى و اقتصادى آماده كند.
پيام من به جوانان كشورمان كه بيش از هفتاد درصد از ملت ما و سنين پانزده تا سى و پنج سال را تشكيل مى دهند اين است كه همّت كنيد و عزم و ارادهى خود را تقويت نماييد. در ميدانهاى گوناگون، شجاعانه خود را مهيّا كنيد و آماده باشيد. ممكن است ما هرگز جنگ نظامى نداشته باشيم؛ اما يقيناً جنگ سياسى، اقتصادى و به ويژه فرهنگى خواهيم داشت. در اينجا من مجدّداً به مسؤولين توصيه مى كنم كه حسابها را طورى تنظيم و برنامه ها را طورى تدبير كنند كه جوانان كشور ما مزه ى شيرين مبارزه با فساد و تلاش براى خدمت رسانى را بچشند و احساس كنند .دعا مى كنم كه خداى متعال به مسؤولين اين توفيق را بدهد و به ملت عزيز ما سرافرازى، كاميابى، سعادت و عزت عطا فرمايد و توجّهات حضرت ولىّ عصر ارواحنا فداه و دعاى مستجاب آن حضرت را شامل حال ملت عزيز ما قرار دهد.
والسّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته
*********
پيام نوروزى رهبر معظم انقلاب اسلامى در ابتداى سال 1381
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب والأبصار. يا مدبّر اللّيل والنّهار. يا محوّل الحول والأحوال. حوّل حالنا الى احسن الحال.
امسال آغاز بهار و سال نو، با روزهاى عاشوراى حسينى و تجديد خاطره آن حماسه بزرگ تاريخى مقارن است. براى ملت عزيز ما كه ارادتمند و عاشق حسين بنعلى عليهالسّلام است، اگرچه عيدِ به معناى جشن و شادى كودكانه وجود ندارد؛ اما به جت معنوى اى كه ناشى از عزّت و افتخار است، وجود دارد؛ زيرا حسينبنعلى عليه السّلام مظهر عزّت راستين و نمودار كامل افتخار حقيقى است؛ هم در چشم ما مردمِ اسير در دستگاه مادّى عالم و هم براى رستگاران عالم ملكوت.
امسال، سال شمسى ما، هم در فروردين و هم در آخر سال در اسفند، با عاشوراى حسينى مقارن و مصادف است. بنابراين جا دارد كه ما امسال را «سال عزّت و افتخار حسينى» بدانيم. اميدواريم ملت عزيز ما با تمسّك به معنويتِ حسينبنعلى عليه السّلام و با آشنايى بيشتر با آن بزرگوار، عزّت و افتخار و سربلندى را براى خود كسب كند؛ همچنان كه بحمداللَّه به بركت آن حضرت و به بركت اسلام و قرآن، از عزّت و افتخار معنوى برخوردار بوده و هست.
سال 1380، مثل همه سالهاى ديگر، با شاديها و غمهاى خود سپرى شد و سالى نو و بهارى تازه پيش روى ماست و بهار، فصل رويش و بالندگى و نو شدن و طراوت و صفاست. از خداى متعال مىخواهيم كه ملت عزيز ما در هر جاى كشور كه هست، و در هر جاى جهان مردمى كه دل در گرو خواستهها و اهداف اين ملت دارند، مشمول لطف الهى و برخوردار از صفا و طراوت و نويى و شادابى باشند. من به همه ملت عزيزمان در اين مناسبت درود مىفرستم و از خداوند متعال براى همه آنها سلامت و موفقيّت و پيشرفت در امور مادّى و معنوى مسألت مىكنم.
اگرچه در سال گذشته - كه به نام رفتار علوى مزيّن و موسوم شده بود - كارهاى فراوان و تلاشها و اقدامهاى مفيدى از طرف مسؤولان و مردم صورت گرفت؛ اما بخصوص دو حركت در جهت رفتار علوى از طرف مسؤولان كشور آغاز شد كه اميدواريم اين دو كار با همان جديّت و شور و شوق و انگيزه و اهتمام ادامه پيدا كند: يكى پرداختن به مسأله اشتغال بود كه يكى از مهمترين گره گشاييها در كار مردم است و گره گشايى، سيره علوى است؛ و ديگرى مبارزه با فساد بود كه يكى از شاخصههاى برجسته رفتار علوى است. انشاءاللَّه هر دو اقدام بايد در سال نو از طرف مسؤولان با همه جديّت و اهتمام دنبال شود.
براى مسأله اشتغال، تلاشهاى خوبى شد و برنامهريزيهاى مفيدى صورت گرفت؛ ليكن اين آغازِ كار است؛ اين از آن كارهايى است كه به پيگيرى و تعقيب جدّى از طرف همه مسؤولان كشور احتياج دارد؛ اين يك نيازِ بسيار مهم براى مردم و كشور ماست.
مسأله مبارزه با فساد هم يك عنصر حقيقى و اساسى در اصلاح امور كشور است. مبارزه با فساد، وظيفه همه است؛ اما در درجه اوّل، وظيفه مسؤولان كشور است. مبارزه با فساد بايد با جديّت، دقّت، بىنظرىِ كامل و دور از تندروى و زياده روى باشد.
همه مسؤولان بايد وظايف خود را در قبال اين ملت بزرگ به بهترين وجهى شناسايى و دنبال كنند. مردم عزيز ما در طول سالهاى بعد از انقلاب نشان دادهاند كه به اسلام و مبانى دينى و سربلندى كشور خود و پيشرفت همه جانبه اين كشور علاقهمند و بر آن عازمند. مسؤولان عزيز ما هرچه براى اين ملت بزرگ تلاش كنند، يقيناً بيش از وظيفه خود انجام نداده اند و اگر بتوانيم به قدر وظيفه خود كار كنيم، بايد خدا را شاكر باشيم.
اميدوارم انشاءاللَّه سالى را كه در پيش داريم، براى ملت ما سال اعتلاى مادّى و معنوى و پيشرفت در همه امور كشور و سال عزّت و افتخار باشد و همچنان كه حسينبنعلى عليه السّلام مظهر عزّت بود و او بود كه فرمود: «هيهات منّا الذّلّة(1)»، اين ملت هم در عرصههاى مختلف نشان دهد كه گرد ذلّت بر دامانش نخواهد نشست و در عزّتمندى و عزّت مدارى، پيرو آقا و سالار خود، حسين بنعلى عليه السّلام خواهد بود.
از خداوند متعال مىخواهيم كه توجّهات حضرت ولىّ عصر و دعاى آن بزرگوار را شامل حال همه شما مردم عزيز بفرمايد و روح مطهّر امام بزرگوار و شهداى سربلند انقلاب اسلامى را با اوليايشان محشور كند.
والسّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته
1) بحارالانوار: ج 45، ص 83
*********
پيام مقام معظم رهبري نوروزى به مناسبت حلول سال 1380
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب و الأبصار، يا مدبّر اللّيل و النّهار، يا محوّل الحول و الأحوال، حوّل حالنا الى احسن الحال.
عيد نوروز و طليعه بهار و آغاز سال نوى هجرى شمسى را به همه هم ميهنان عزيزمان، به خانواده هاى عزيز ايثارگران، شهيدان، جانبازان، آزادگان و مفقودان تبريك عرض مىكنم. همچنين اين عيد را به همه ملتهايى كه نوروز و آغاز سال جديد هجرى شمسى را گرامى مى دارند - مثل ملت آذربايجان، افغانستان و آسياى ميانه - و ديگر كسانى كه در هر نقطه، به عيد نوروز اهميت مىدهند، تبريك عرض مىكنم. اميدوارم كه سال جديد، سالى سرشار از خير و بركت و خوشى و سعادت براى همگان، بخصوص براى ملت عزيز ايران باشد.
با نگاهى به سال 79، اين سال را سرشار از حوادث گوناگون، اعم از حوادث تلخ و شيرينى كه در كشورمان اتّفاق افتاده، يا حوادثى كه در نقاط ديگر عالم براى مردم كشورمان حائز اهميت بوده است - كه هر سال همينطور است و همه زندگى تركيبى از شيرينيها و تلخيها و كاميابيها و ناكاميهاست - مشاهده مى كنيم. از خداى متعال بخواهيم كه سال جديد و همه سالهاى آينده عمر را، براى ما سال تقرّب به او و سال موفّقيتها و كاميابيهاى گوناگون در عرصه هاى مادّى و معنوى قرار دهد.
سال 79 را مزيّن به نام مبارك اميرالمؤمنين مشاهده كرديم. مردم عزيز ايران به اين نام و به اين پيرايه مقدّس دلبستگى نشان دادند و در سرتاسر سال 79، ياد و نام مبارك امير مؤمنان، بر بسيارى از تلاشها و فعاليّتهاى علمى و فرهنگى حاكم بود؛ ليكن آنچه مهم است، علىوار شدن، يا اگر اين را براى خودمان مبالغه آميز بدانيم، حركت به سوى على وار شدن است. همه، بخصوص مسؤولان كشور و دولت مردان و كسانى كه بارى از بارهاى اجتماعى را بر دوش دارند، بايد سعى و تلاش كنند تا عمل خود را در جهتى كه به همانندىِ با امير مؤمنان منتهى مى شود، منطبق كنند. نام اميرالمؤمنين، نامى گرامى براى همگان است. ملت ما هم به اين بزرگوار عشق مىورزد؛ و ما اگر بخواهيم خود را عملاً به نقطه مطلوب اسلام برسانيم، اين بهترين نشانه و شاخص براى ماست.
سال 80 هم بايد سال اميرالمؤمنين به حساب آيد و شناخته شود. در اين سال سعى كنيم به كار فرهنگى و علمى اكتفا نكنيم؛ تلاش كنيم رفتار و عملكردمان را - بخصوص در حوزه مسائل اجتماعى و به طور اخص در زمينه مسائل حكومتى - به عملكرد آن بزرگوار نزديك كنيم. تقواى اميرالمؤمنين و پارسايى او، نزديكى و دلسوزى او نسبت به قشرهاى ضعيف و محروم، كاركرد درخشان او براى خدا، استقامت و خستگى ناپذيرى او در راه هدفهاى متعالى، هر كدام سرفصلى است كه مسؤولان مختلف مى توانند خود و مجموعه زير نظر خودشان را در جهت اينها - يا لااقل در جهت يكى از اين سرفصلها - توجيه كنند و به حركت و تلاش وا دارند. اگر ما بتوانيم رفتار آن بزرگوار را براى مسؤولان نظام جمهورى اسلامى - چه مسؤولان قوّه مجريّه، چه مسؤولان قوّه قضاييّه، چه مسؤولان و نمايندگان مردم در قوّه مقنّنه، چه مسؤولان نظامى و چه همه كسانى كه در بخشى از اين نظام به نحوى مشغول خدمتند - الگو قرار دهيم و سعى كنيم خود را به آن نزديك نماييم، يقيناً رفع مشكلات از زندگى مردم و از وضع كشور، آسانتر و راههاى كمال به سوى ملت عزيز ما گشادهتر و سهل تر خواهد شد.
در زمينه آنچه كه ما در سال 80 بايد به عنوان شعارهاى اساسىِ خودمان به آن نگاه كنيم، من دو نقطه مهم را مطرح مىكنم: نقطه اوّل، اقتدار ملى است. اقتدار ملى براى يك كشور، حفظ كننده هويت او، مايه عزّت او و وسيله رسيدن او به آرمانهاست. تلاشى كه براى نابودى ملتها و به زنجير كشيدن آنها - از دورانهاى گذشته تا امروز - مى شود، هميشه در جهت نابود كردن يا ضعيف كردن اقتدار ملى آنها بوده است؛ و بعكس، ملتهايى كه در راه تعالى و كمال قدم برمى دارند، بايد در اقتدار ملىِ خودشان بكوشند. اقتدار ملى، فقط به معناى تواناييهاى نظامى نيست؛ اقتدار ملى يك مسأله همه جانبه است و بر دوش همه دستگاه هاست و به عنوان يك وظيفه اصلى، بر دوش هر سه قوّه اساسى كشور نهاده شده است. اقتدار ملى به معناى اين است كه يك ملت، در مسؤولان كشور جلوه هاى قدرت و توانايى و عزّت خود را مشاهده كند و كارها با سياستهاى درست، با برنامه ريزى صحيح، با جدّيت و پشتكار و با هماهنگى و انسجامِ كامل پيش برود. در سايه اقتدار ملى است كه مردم مىتوانند به قدر استعدادشان و با شكوفايى اين استعدادها، تلاش خودشان را مبذول كنند. هر سه قوّه بايد تلاش كنند تا با جدّيت و پشتكار و توكّل به خدا و اعتماد به مردم و همكارى با يكديگر، اقتدار ملى را تجلّى بخشند و مظهر اقتدار ملى شوند.
نكته دوم و نقطه ى اساسى ديگر - كه بيشتر به دستگاههاى اجرايى ارتباط پيدا مىكند - مسأله اشتغال است. سال را بايد از آغاز تا پايان، سالِ تلاش براى ايجاد اشتغال مفيد و مولّد قرار دهيم. در مطالعات عميق و بررسيهاى همه جانبه اقتصادى، به اين نتيجه مىرسيم كه نقطه عزيمت و شروع، عبارت است از تلاش براى اشتغال. براى جامعه ما شايسته نيست كه جمع بزرگى از مردم اين كشور - كه عمدتاً جوان و غالباً داراى استعداد هستند - از اشتغال مفيد و مولّد محروم باشند؛ در حالى كه كشور به اين اشتغال نياز بسيار زيادى دارد. كيفيّت اشتغال هم مهم است؛ اما در درجه اول، ايجاد اشتغال و فرصتهاى شغلى، داراى اهميت مضاعفى است. در سال 79 در اين زمينه مطالعات و برنامه ريزيهايى شده است. اين برنامهريزيها بايد به مرحله اجرا درآيد؛ بايد همه براى آن تلاش كنند و احساس نمايند كه اين برنامه ها در حال اجراست و اثرِ آن را در زندگىِ خود و در مجموعه سيماى عمومى كشور مشاهده كنند. بنابراين برنامهريزى براى اشتغال - كه عمدتاً از ناحيه قوّه مجريّه است؛ البته قوّه مقنّنه و قوّه قضاييّه بايستى كمك و زمينه سازى و پشتيبانى كنند - بايد يكى از برنامه هاى اساسى ما و همه مسؤولان در طول سال باشد.
در اوايل سال 80، ما مسأله بسيار مهم انتخابات رياست جمهورى را داريم كه عرصهاى براى حضور ملت در صحنه سياسى كشور و مظهرى براى اقتدار ملى است. حضور مردم در انتخابات رياست جمهورى و انشاءاللَّه آراء متراكم و بالايى كه به صندوقها خواهند ريخت، مظهر اقتدار ملى و عظمت ملى و انشاءاللَّه مظهر وحدت ملى خواهد بود. اميدواريم كه ملت ما در سايه اين اقتدار و اين حركت و تلاش و كار، بتوانند هم وحدت را - كه آرزوى عمومى مردم است - هم امنيت را - كه نياز اساسىِ ملت ماست - و هم بسيارى از برنامه هاى خودشان را عمل شده و تحقّق يافته ببينند. اگر ما در كارنامه سال 79، فهرستى طولانى از كارهاى صورت گرفته و برنامه هاى عمل شده، و فهرستى طولانى تر از كارهاى نشده و نيازهاى برآورده نشده مشاهده مى كنيم، انشاءاللَّه در سال 80 شاهد باشيم كه فهرست كارهاى انجام شده بيشتر و طولانى تر و درخشان تر باشد، و فهرست كارهاى مانده و عقب افتاده بسى كوتاهتر.
همه شما هم ميهنان عزيز و برادران و خواهران گرامى را به خداى بزرگ مى سپارم. از خداوند متعال عيدِ مبارك و شادى را براى همه شما مسألت مى كنم و اميدوارم انشاءاللَّه اين سال، سال نيكبختى باشد و همه شما مشمول دعاى مستجاب حضرت بقيةاللَّه ارواحنافداه باشيد.
والسّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته
*********
پيام مقام معظم رهبري نوروزی به مناسبت حلول سال 1379
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب و الابصار، يا مدبّر اللّيل و النّهار، يا محوّل الحول و الاحوال، حوّل حالنا الى احسن الحال.
فرا رسيدن عيد نوروز و آغاز سال نو را - كه امسال در ميانه دو عيد سعيد بزرگِ غدير و قربان واقع شده - به يكايك هم ميهنان عزيزمان و ايرانيانى كه در هر نقطه اى از جهان هستند، همچنين به همه فارسى زبانان و همه كسانى كه اين اعياد بزرگ را ارج مى گزارند، تبريك عرض مىكنم. بخصوص تبريك مى گويم به كسانى كه در راه سربلندى كشور و عظمت ملت ايران، تلاش و ايثارگرى كردند و همه اين ملت را مرهون مجاهدات و خدمات خودشان قرار دادند؛ ايضاً به خانواده معظّم شهيدان و ايثارگران درود مى فرستم و اميدوارم سالى كه در پيش داريم، براى همه، سالى سراسر خير و بركت و مشحون از تفضّلات الهى باشد.
اگر نگاهى به سال گذشته بيندازيم، خواهيم ديد كه سال گذشته - مثل همه عمر - شامل شيرينيها و تلخيهايى بود و مجموع و محصول اين شيرينيها و تلخيهاست كه بايد براى ما درس باشد و ما را براى جلو گذاشتن گام بزرگى در راه اعتلاى روحى و معنوى و مادّى خود و كشورمان، يارى دهد.
سال گذشته، به اسم مبارك امام خمينى قدسّ سرّه مزيّن بود و عملاً در سرتاسر سال، ياد آن بزرگوار در همه گوشه و كنارهاى كشورمان و در ذهن و آفاق زندگى مردم، محسوس بود و شايد بتوان اميدوار بود كه مردم ما از لحاظ ذهنى و عملى، گامى به امام بزرگوار خودشان نزديك شده باشند.
اگر بخواهيم شيرينيهاى اين سال را بشمريم، برترينش عبارت بود ازحضور مردم؛ گرمى و شور و شوقى كه مردم در هر صحنهاى كه به آنها ارتباط پيدا مىكرد و از آنها مسؤوليتى مىطلبيد، از خود نشان دادند. آخرينش، حضور پرشور و متين مردم در انتخابات مجلس شوراى اسلامى بود كه براى ملت ما احترام آفريد و نظام جمهورى اسلامى را مفتخر و سرافراز كرد.
از اول سال تا امروز هم به همين ترتيب مشاهده مىكنيم كه مردم در هر نقطه و در هرزمانى كه حضور خود را در عرصه هاى انقلاب لازم دانستند، حضور پيدا كردند؛ در راهپيماييهاى روز قدس، بيست و دوم بهمن و بخصوص در راهپيمايى پرشور و ميليونى بيست و سوم تير كه مردم براى دفاع از هويت اسلامى كشورشان به صحنه آمدند و حضور خودشان را نشان دادند. تلاشگران در سرتاسر اين سال، تلاشهاى زيادى كردند و مردم مؤمن و مسؤولان متعهّد، كارهاى خوب و باارزشى انجام دادند كه انشاءاللَّه آثار خود را در زندگى مردم خواهد بخشيد.
البته تلخيهايى هم داشتيم؛ تلخيها ناشى از ضعفهاى ما و توطئه هاى دشمنان ماست. سال گذشته سالى بود كه همه در آن، بُروز توطئه دشمنان را مشاهده كردند و تهديد امنيت ملى را كه با سلسله جنبانى دشمنان انجام مى گرفت، به چشم خود ديدند. مردم از لحاظ وضع معيشت و مسائل اقتصادى، دشواريهاى بزرگى داشتند و تلاشهايى كه انجام گرفت، نتوانست اين مشكل را براى مردم، آنگونه كه شايسته و مورد انتظار بود، برطرف كند.
سال جديدى را در پيش رو داريم و همان طور كه مى دانيد، امسال، هم در آغاز و هم در پايان خود، مزيّن به عيد مبارك غدير است؛ يعنى سال 1379، دو عيد غدير دارد. بسيار مناسب است كه ما اين سال را به اين مناسبت، «سال امام اميرالمؤمنين، علىبن ابى طالب عليه السّلام» بدانيم و بناميم و خودمان را به آن بزرگوار نزديك كنيم.
اميرالمؤمنين عليه السّلام، يك الگوى كامل براى همه است. جوانىِ پرشور و پرحماسه او، الگوى جوانان است. حكومت سراسر عدل و انصاف او، الگوى دولتمردان است. زندگى سراپا مجاهدت و سراپا مسؤوليت او، الگوى همه مؤمنان است. آزادگى او، الگوى همه آزادگان جهان است و سخنان حكمت آميز و درسه اى ماندگار او، الگوى عالمان و دانشمندان و روشنفكران است.
اميرالمؤمنين عليهالسّلام در زندگى حكومتى خود، نسبت به عدالت، نسبت به حقوق ضعفا و درماندگان و پابرهنگان، بى اغماض و بى گذشت بود. ماهم بايد همينطور باشيم. آن حضرت نسبت به حقّ خود و به سهم خود، بسيار پرگذشت بود؛ همه ما نيز بايد همينگونه باشيم. او در همه عمر، مظهرى از خداپرستى و صفاى معنوى و مجاهدت و تلاش و سرزندگى و نشاط بود و با تلخيها، غمها و دردها، شادمانانه برخورد كرد و مسؤولانه وظيفه خودش را انجام داد. اين الگوى بسيار خوبى است.
ما مىتوانيم در سايه نزديكى به اميرالمؤمنين عليه السّلام، به آرزوى بزرگ كشور و ملتمان و نظام جمهورى اسلامى - يعنى عدالت اجتماعى - نزديك شويم. اميدوارم كه ما مسؤولان كشور - در درجه اوّل - و همه آحاد مردم تلاش كنند تا بتوانيم عدالت اجتماعى را در اين كشور، مستقر كنيم. اين آرزوى بزرگ همه عدالت خواهان، همه مبارزان و شهيدان و همه رادمردان عالم در تاريخ ما و در تاريخ عالم بوده و هست.
من گمان مىكنم بزرگترين شعار ما در سالى كه در پيش داريم، مىتواند «وحدت ملى و امنيت ملى» باشد. اين براى ما دو شعار اساسى است.
«وحدت ملى»، همان چيزى است كه مىتواند پشتوانه همه تلاشهاى دولتمردان و مسؤولان و مبارزان و دلسوزان اين كشور و اين انقلاب باشد. بدون وحدت ملى، اين كشور بزرگترين نيروى خود و مايه عظمت خودش را نخواهد داشت. مى بينيم كسانى تلاش مىكنند تا اين وحدت را خدشهدار كنند. يقيناً آنها دوستان اين ملت نيستند. وحدت ملى، شعار اساسى و حياتى براى كشور ماست. مخاطب اين شعار هم افراد خاصى نيستند؛ همه هستند. آحاد مردم مسؤولند؛ بخصوص مسؤولان كشور، بيش از همه مسؤولند. سياستمداران و كسانى كه در صحنه سياست، حضور و فعاليت دارند، بسيار مسؤولند. وحدت ملى براى همه ملت، شعار بزرگى است.
و ديگر «امنيت ملى» است. اگر امنيت نباشد، اقتصاد هم نيست؛ تلاش براى سازندگى و براى افتخارآفرينى هم نيست. ناامنى، بزرگترين خطرى است كه يك ملت را تهديد مىكند. اگر به بعضى از ملتهاى ديگر نگاه كنيد و ببينيد كه در زيرآوار ناامنى، چه مشكلاتى برايشان به وجود آمده و امنيتى كه ما در طول سالهاى گذشته داشتيم، چه فرصتهاى خوبى را در اختيار ملت ايران قرار داده است، آن وقت اهميتِ امنيت ملى براى كشور و مردم ما آشكار خواهد شد.
اميدوارم همه مسؤولان، همه آحاد مردم و همه شخصيتهاى اثرگذار برروى ذهن و دل مردم و هدايت كننده عمل مردم، اين دو شعار - «امنيت ملى» و «وحدت ملى» - را پاس بدارند و نه فقط به صورت يك شعار زبانى، بلكه به صورت يك شعار عملى و به صورت يك حركت، در راه اين دو هدف بزرگ، تلاش كنند.
اميدوارم خداى متعال تفضّل كند و اين ملت در سايه اخلاص خود، در سايه ايمان و مجاهدت خود و در سايه عظمتى كه خون مطهّر شهدا برايش به وجود آورد، در راه امام بزرگوارمان - كه امام نيكيها و سرچشمه عظمتها براى ملت ما بود - راه خودش را ادامه دهد. با درود به همه ملت ايران و درود به ارواح مطهّر شهيدان و روح مطهّر امام بزرگوار، سخنان خودم را پايان مى دهم.
والسّلام عليكم و رحمة اللَّه و بركاته
*********
پيام مقام معظم رهبري نوروزى سال 1378
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب والابصار. يا مدبّر الّليل والنّهار. يا محوّل الحول والاحوال. حوّل حالنا الى احسن الحال(1).
فرارسيدن عيد سعيد نوروز را به همه هم ميهنان عزيز و ايرانيان در داخل كشور، يا هر نقطه ديگر از جهان، همچنين به ملتهايى كه عيد نوروز را گرامى مى دارند - مخصوصاً ملتهاى فارسى زبان، مثل تاجيكستان و افغانستان - تبريك عرض مىكنم. بخصوص فرارسيدن عيد را به خانواده هاى ايثارگر و خدمتگزارى كه با جان خود، با سلامت و با عزيزان خود به اين كشور و اين انقلاب و اين ملت، خدمت كردند - خانواده هاى عزيز شهيدان، جانبازان و خانواده هاى محترمشان، آزادگان و ديگران - تبريك عرض مى كنم. از خداوند گرداننده دلها و ديده ها مسألت مىكنم و مىخواهم كه دل ملت ايران را شاد و پُر اميد و سرشار از مهربانى و صميميّت و محبّت گرداند و ديدگانش را با نشان دادن آفاق روشن از آينده، روشن كند.
سالى كه پشت سر گذاشتيم - مثل هميشه - سالى مشتمل بر شيرينيها و تلخيها بود. آنچه در طول اين سال، بخصوص در نيمه دوم، براى ما تلخ بود - از لحاظ وضع زندگى و به خاطر وضع اقتصادى و گرانى - سختيها و فشارهايى بود كه بر بعضى از قشرهاى كشور، وارد مى شد. اميدواريم خداوند متعال كمك كند كه مسؤولان كشور با همّت والا و با تلاش خود و با كمك مردم بتوانند مشكلات زندگى، مشكلات اقتصادى و همه انواع مشكلات را از سر راه ملت ايران - بخصوص طبقات ضعيف - بردارند. انشاءاللَّه خداى متعال كمك خواهد كرد و توفيق خواهد داد و اين گامها برداشته خواهد شد. البته موفقيتهاى بزرگ و شيرينيهاى مطلوب هم در سال گذشته بود كه مظهر همه آنها حضور مردم در صحنه هاى گوناگون سياسى، در دو انتخابات، در دو راهپيمايى مهم و در صحنه مسائل كشور بود. اميدواريم كه روز به روز ملت ايران، با استحكام، با قدرت، با اميد و آگاهى هرچه بيشتر، در راه هدفهاى بزرگ خود پيش برود و توفيق پيدا كند.
سالى كه در اين ساعت و در اين روز آغاز مى شود، سالى است با اميدها و با امكانات فراوان و انشاءاللَّه با توكّل به خدا، سالى متناسب با خواستها و ارزشهاى ملت ايران است. از مهمترين خصوصيات امسال اين است كه مصادف با صدمين سال ولادت امام بزرگوار ماست. به همين مناسبت جا دارد كه اين سال را سال امام خمينى (رحمةاللَّه عليه) بدانيم و بناميم. فقط هم ناميدن و عنوان، كافى نيست. بايد انشاءاللَّه همه سعى كنند شخصيت بزرگوار امام خمينى را با همان ابعاد عظيم، به درستى بشناسند و خصوصيات آن را انشاءاللَّه در زندگى خود و زندگى ملت و عرض و طول معنوى كشور، اِعمال و پياده كنند.
طبق ارزيابى من، امام بزرگوار ما مظهر تجديد حيات تاريخى ملت ايران است. ملت ايران در طول قرنهاى متمادىِ گذشته - كه اگر خيلى هم به قديم نرويم، در همين قرنهاى اخير - محكوم حاكميت كسانى بود كه اساس حكومت و مشروعيت آنها متّكى به زور بود؛ با زور و با راه انداختن كشتارها و حوادث خونين، بر سرِكار مى آمدند. حكّام اين كشور، مدّتى را با جبّاريت و استبداد و خودكامگى، زندگى مىكردند. البته بعضى انسانهاى باتوان و باعُرضه اى هم بودند كه مىتوانستند در همان مدّت، لااقل اقتدار ملت ايران را به نحوى در ميدانى از ميدانها نشان دهند؛ ولى بعضى همين را هم نداشتند! بعد هم كه از دنيا مىرفتند، وُرّاث آنها - فرزند آنها، برادر يا برادرزاده آنها - بدون هيچ استحقاقى بر سرِ كار مى آمدند؛ بدون اين كه مردم، هيچ نقشى در گزينش، در انتخاب و در خواستن و پذيرفتن و پسنديدن آنها داشته باشند. ملت ايران، قرنها اينگونه زندگى كرده بود. آخرين آنها همين حكومت وابسته و فاسدى بود كه با كودتا سرِكار آمد و در طول پنجاه و چند سال، با ديكتاتورى حكمرانى كرد و با چوب حراج زدن به هستى ملت ايران، سالهاى آخر حكومت خود را گذراند.
امام بزرگوار، با فكر روشن و منش خردمندانه خود، با اراده و تصميم قوى و قاطع خود، با روحيات و خصلتهاى والاى انسانى خود و با تعبّد و ايمان حقيقى به دين كه در وجود او بود - با اين چند خصوصيت ممتاز - توانست انعكاس دهنده آرزوهاى مردم شود و فرياد مردم، ندا و خواست مردم را تجسّم و تبلور ببخشد. وقتى كه مردم خواستهاى خود را در وجود اين مرد و در پيام او منعكس ديدند، به دنبال او حركت كردند. اين موج خروشان و اين درياى عظيم و توفانى، توانست كارهاى بزرگى بكند و ملت را از آن وضعيت نجات داد و ايران و ايرانى در مسير جديدى؛ در مسير حضور مردم، انتخاب مردم، اهميت دادن به خواست و عقيده و گرايش مردم، در اهميت دادن به مصلحت و نفع و سود مردم و در مسير ارزش بخشيدن به شخصيت و عزّت ملت ايران، قدم گذاشت و در اين راه قدم برداشت. امام بزرگوار ما و جمهورى اسلامى - به فضل پروردگار - در همين راه پيش رفت.
امروز ملت ايران در دنيا ملت عزيزى است و در درون خود احساس توانايى و اقتدار و عزّت مى كند. ملت ايران از تحقير قدرتهاى بزرگ و ظالم و سلطه گران خود را نجات داد. ملت ايران در مسير ايجاد زندگى خوب و مطلوب و حيات طيّبه قرار گرفت. البته اين مسير، به سرعت و بىمانع طى نمى شود؛ اما اگر ملت ايران و برگزيدگانش - يعنى مسؤولان كشور - با همان خصوصياتى كه امام بزرگوار ما مظهر آن بود، يعنى فكر روشن و روشِ خردمندانه، سپس اراده و تصميم و عزم راسخ و قاطع و آنگاه خُلقيّات انسانى و والا و بالاخره تديّن و تعبّد و ايمان دينى و اعتقاد راسخ به ارزشهاى اسلامى و قرآنى - كه اين چهار خصوصيت، چهار خصوصيت ممتاز امام و راه امام بوده و انشاءاللَّه خواهد بود - در همين مسير حركت كنند، انشاءاللَّه به اهداف بزرگ خواهند رسيد.
من اميدوارم امسال كه سال امام خمينى و زنده كننده ياد امام بزرگوار و فرصتى براى بررسى هرچه بيشتر در زندگى و خصوصيات و اهداف و غايات مورد نظر آن بزرگوار است، سال مباركى براى ملت ايران و سال موفّقيتهاى بزرگ براى مسؤولان كشور باشد؛ سالى باشد كه انشاءاللَّه ما بتوانيم اين راه روشن را با عزم قاطع و با فكر روشن، هرچه بهتر ادامه دهيم و پيش ببريم. از مسؤولان كشور هم مى خواهم كه خود را هرچه بيشتر با همين خصوصيات، تطبيق كنند؛ در خدمت مردم و براى مردم باشند و در رفع مشكلات مردم بكوشند. البته - بلاشك - مسؤولين دلسوز كشور، در همين راه قدم مىگذارند و سير مىكنند و همين طور هم عمل خواهند كرد. من تأكيد مىكنم كه هرچه بيشتر، همه وجود و همه توان خود را به كار ببرند. از آحاد ملت عزيز هم مىخواهم كه مثل هميشه، پشت سرِ مسؤولان و همراه و كمك كار آنها باشند، تا ملت و دولت بتوانند بر دشمنيهاى دشمنان فائق آيند و انشاءاللَّه كشور و ملت را به اهداف بزرگ خود برسانند.
والسّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته
1) زادالمعاد، ص 531
*********
پيام مقام معظم رهبري به مناسبت حلول سال نو1377
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب و الابصار. يا مدبّرالليل والنّهار. يا محوّل الحول والاحوال. حوّل حالنا الى احسن الحال(1).
فرا رسيدن عيد سعيد نوروز را كه سرآغاز بهار طبيعت و بهار جسم و جان انسان است، به همه هم ميهنان عزيز و به همه ايرانيان در هر جاى عالم كه هستند، صميمانه تبريك عرض مىكنم؛ مخصوصاً به خانواده هاى عزيز ايثارگر، خانواده هاى عزيز شهداى گرانقدرمان، اسرا و جانبازان و آزادگان و خانواده هايشان و همه كسانى كه در راه اعتلاى نظام مقدّس جمهورى اسلامى و ايران عزيز، تلاش و مجاهدت مى كنند.
همچنين به ملتهايى كه نوروز را گرامى مىدارند، بخصوص به ملتهاى آسياى ميانه و افغانستان و بالاخص به مردم تاجيكستان و جمهورى آذربايجان، تبريك عرض مى كنم.
اميدوارم سرآغاز سال جديد، سرآغاز روزهاى نو، زيبا و بانشاط و سرشار از سعادت و خوشبختى براى مردم عزيزمان در چهارگوشه كشور و در همه جاى ميهن بزرگ و پهناورمان باشد.
در اين دعاى پُرمغزى كه در آغاز سخن، تلاوت شد و بر زبان همه جارى است، از خداى متعال درخواست مىكنيم كه حال ما را به بهترين حالات برگرداند. هرجا كه باشيم و هرچه نيكويى در حال ما باشد، نيكوتر از آن هم هست. ما از خداوند متعال در اين دعا، درخواست مىكنيم كه حال ما را به بهترين حالات برساند. اين درخواست، مخصوص حال شخصى نيست؛ بلكه درباره كسان خود، ملت خود و در يك دايره وسيعتر، درباره بشر و انسانيت است.
البته بايد توجه داشته باشيم كه دگرگونى هر پديدهاى در عالم، به دست انسان است و همه تحوّلها با اراده انسان، انجام مىگيرد. انسان اگر بخواهد در وضعيت جامعه خود، كشور خود و زندگى خود، تحوّل ايجاد كند، بايد اين تحوّل را در خود آغاز كند - تحوّل اخلاقى، تحوّل درونى، رفتن به سوى صفا و انسانيت، عبوديّت پروردگار و تسليم در مقابل اراده خداوند عالم و آفريننده هستى - كه اين تحوّل، سعادت انسانها را متضمّن است.
بشر هرچه ناراحتى و رنج و دشوارى تحمّل مىكند، بر اثر دورى از راه خدا و سركشى در مقابل احكام الهى است. بحمداللَّه مردم كشور ما در اين راه، حركت بزرگى را آغاز كرده و در اين حركت، پيش رفته اند و من اميدوارم هرچه مىگذرد، مردم ما از لحاظ اخلاق فردى و جمعى، از لحاظ ايجاد صفات و خصال ممتاز بشرى در درون خودشان، پيشتر بروند و با دوستان، با صفا و محبّت و با مروّت هرچه بيشتر، با بيگانگان با هوشيارى و بيدارى هرچه بيشتر و با دشمنان با سرسختى هرچه بيشتر مواجه شوند، تا انشاءاللَّه بتوانند كشتى نجات خودشان را به ساحلهاى امن و امان الهى برسانند.
سالى را كه پشت سر گذاشتيم، سالى پر از حوادث بزرگ و البته در ميان آنها حوادث بسيار شيرين و احياناً حوادث تلخ بود. به نظر من يكى از بزرگترين حوادث سالى كه بر ما گذشت، حادثه انتخابات رياست جمهورى و شركت عظيم مردم در اين انتخابات بود كه قطعاً نظام جمهورى اسلامى را سرافراز و سربلند و داعيه هاى جمهورى اسلامى را در چشم جهانيان، متقن و متّكى به استدلال كرد.
يكى از بزرگترين شاخصهاى مردمى بودن حكومتها در دنيا، عبارت است از اينكه مردم در انتخابات و گزينشهاى بزرگ ملى، چقدر شركت مىكنند. در آن كشورى كه بيش از هشتاد درصدِ حائزين شرايط براى رأى دادن در پاى صندوقها حضور مىيابند - يعنى كشور ما - طبق معيارهاى جهانى با همه منطقها و زبانهايى كه امروز در دنيا، در عالم سياست و مسائل سياسى و اجتماعى مطرح و قابل فهم است، حكومت و نظام، نظامى مردمى است؛ نظامى است كه در آن، حضور مردم محسوس است.
در انتخابات رياست جمهورى، نزديك به سى ميليون نفر شركت كردند و بحمداللَّه گزينش خوبى هم انجام دادند و رئيس جمهور محترم ما را كه از فرزندان انقلاب، از كارگزاران طولانى دوران انقلاب، از خاندان پيغمبر و از ملبّسين به كسوت روحانى و از كسانى است كه در راه دانشهاى دينى، سالهاى متمادى زحمت كشيده و تلاش كرده است، برگزينند. بحمداللَّه چهره موجّه و مقبول مردم انتخاب شد.
اين انتخابات، با حضور سى ميليونى مردم و با گزينش بيست ميليونى يك رئيس جمهور، سند محكمى براى نظام جمهورى اسلامى بود كه برخلاف داعيه و خواست دشمنان، در ميان مردم، داراى محبوبيتِ متزايد است. اين براى جمهورى اسلامى، خيلى باارزش بود.
بحمداللَّه در همه صحنه ها موفقيّتهاى بزرگى داشتيم كه شايد بتوان گفت اين انتخابات، بزرگترينِ آنها بود. در صحنه مسائل خارجى نيز همينطور بود. بعضى از دولتهاى اروپايى، با طرح دعاوى نامعقول، سعى داشتند جمهورى اسلامى را به عقب نشينى وادار كنند كه ايستادگى، استقامت، درايت و تدبير و اتّكا به ارزشهاى انقلاب و اسلام و گزينش آن راهى كه امام بزرگوارمان در طول ده سالِ اوّلِ انقلاب پيمودند، موجب شد كه نتوانستند اين مقصود خودشان را محقّق كنند! آنها عقب نشينى كردند و جمهورى اسلامى در آزمايش سفراى كشورهاى اروپايى كه يكجا از كشورمان خارج شده بودند، سربلند بيرون آمد و همه به اين معنا اعتراف كردند!
از اوّلِ سال هفتاد و شش تا همين اواخر، پى درپى در اظهارات جهانى از سوى امريكاييها و ديگران - حتّى عناصر و رجال خودِ امريكا - عنوان شد كه در هم اوردى در مقابل جمهورى اسلامى، نتوانستند موفّقيتى كسب كنند و جمهورى اسلامى در همه ميدانها - در ميدان اقتصادى و سياسى، در جذب دوستان و در مواجهه با دشمنان - توانست قدرت و عظمت و عزّت خود را نشان دهد و به دشمن بفهماند كه جمهورى اسلامى را نمى توان ناديده و غير جدّى گرفت؛ بلكه بايد به اين پديده عظيم انسانى و اسلامى در اين منطقه، با چشم جدّ نگاه كنند.
البته و خوشبختانه، ملت ما در اين ميدان، نهايت كمك هوشيارانه را به مسؤولين كرده و باز هم مىكند. ايستادگىِ يك دولت، يك نظام و يك مجموعه حكومتى در مقابل بيگانگان و در برابر دشمنان، بدخواهان و مدّعيان از هر نوع، علاوه بر اينكه به درايت و كاردانى و حكمت مسؤولين، متّكى است، بر هوشيارى و حضور مردم نيز اتّكا دارد. حضور قوى مردم در طول اين سال - چه در انتخابات، چه در راهپيماييهاى گوناگونى كه طبق معمول همه ساله، بخصوص در اواخر سال انجام شد - توانست حرف قوى خود را بزند و نتايج بزرگى را به بار آوَرد.
ما سال ديگرى را در پيش داريم؛ سالى نو و روزى نو كه نوروز نشانه شروع اين سال است.
ملت عزيز! شما تجربه هاى گوناگونى را با اقتدار و با اتّكا به شخصيت ملى خودتان و با ايمان عميق اسلامى گذرانده ايد؛ راهى را كه امام بزرگوار ما در مقابل ملت ايران گشودند، تا امروز طى كرده ايد و بعد از اين هم بايد همين راه را با استحكام تمام برويد.
ما مىدانيم كه انتظارات مردم از دستگاه حكومت و دولت در زمينه اقتصادى و در همه زمينه هايى كه مردم، انتظاراتى از دولت دارند، عمدتاً انتظارات بجا و صحيح و درست است. مردم بايد بدانند - و البته مىدانند - كه مسؤولين بخشهاى گوناگون حكومت و نظام جمهورى اسلامى - اعم از قوّه مجريّه، مجلس شوراى اسلامى و قوه قضاييّه - در صددند كه خواسته ها، نيازها، انتظارات و حقوق اساسى مردم را برآورده سازند و با بهترين وجهى آنها را ادا كنند.
البته دشمنانى مشغول تلاش هستند كه نگذارند اين كارها انجام گيرد! ساده انديشى و ساده لوحى است كه كسى خيال كند ما در خارج از مرزهاى خودمان - بلكه در داخل مرزها - هيچ دشمن و بدخواهى نداريم و كسى عليه ما كار نمى كند! مگر ما از همه ملتها و دولتها و همه جوامعى كه در طول تاريخ بوده اند، مستثنى هستيم؟ آنها همه دشمن داشته اند، ما هم دشمن داريم. آنها در مقابل دشمن، روشهاى گوناگونى را اتّخاذ كردند كه سرنوشتشان را رقم زده است. بعضى هوشيارانه و مدبّرانه و حكيمانه و سرسختانه ايستادند و پيروز شدند؛ بعضى هم سست عنصرى و زودباورى و سهل انديشى و ساده لوحى به خرج دادند و شكست خوردند! ما بايد درس بگيريم. خوشبختانه گذشته خود ما هم - گذشته نوزده ساله بعد از انقلاب تا امروز - از همين درسها و تجربه ها پُر است.
يكى از اقداماتى كه شده است، اقدام به كاهش قيمت نفت است! من نمى خواهم ادّعا كنم كه اين كار را صرفاً دشمنان كرده اند و صرفاً به خاطر ضربه زدن به جمهورى اسلامى است؛ نه. دشمنان كرده اند و دوستان نادان و كسانى كه نتوانستند هوشيارانه در اين زمينه بينديشند نيز با آنها سهيم شده اند! تصميماتِ نادرست گرفته اند و حتماً دشمنان هم دخالت و شركت داشته اند و هر كسى به دنبال مقاصد خودش است. نمىتوان گفت كه مقصود آنها فقط جمهورى اسلامى است؛ ولى مسلّماً جمهورى اسلامى هم هدف است و حتماً كشورهاى ديگرى هم هدف هستند.
خوب؛ اين حالتِ جديدى است. ما بايد در مقابل آن، هوشيارانه حركت كنيم و تصميم مقتضى اتّخاذ نماييم. گزارشهايى كه برادران ما در مسؤوليتهاى گوناگون اقتصادىِ دولت به من دادند، نشان مى دهد كه آنها خودشان را براى شكلها و وضعهاى گوناگون آماده كرده اند تا بتوانند كشور را به درستى اداره كنند و انشاءاللَّه اداره خواهند كرد؛ ليكن در همه اين وضعيتها، همكارى، كمك، دلسوزى و پشتيبانى دلسوزانه مردم از مسؤولين، لازم و واجب است.
من آنچه را كه مى خواهم در اين برهه عرض كنم اين است كه ملت عزيز جدّاً از اسراف و زياده روى پرهيز كنند. ما حق نداريم به عنوان يك ملت، مصالح بزرگ و ملى و دورنگر - بلكه مصالح نقد مهم و كنونى - خود را به خاطر خواسته هاى شخصى خودمان - كه ما را به اسراف و بى بندوبارى در مصرف مى كشاند - فدا كنيم و آنها را نديده بگيريم. همه بايد مسأله صرفه جويى را جدّى بگيرند.
امسال توصيه مهمّ من عبارت است از صرفه جويى. دولت هم بايد صرفه جويى كند؛ ملت هم بايد بكند. دولت، علاوه بر صرفه جويى بايستى راههاى صرفه جويى را هم به مردم تعليم دهد. تا وقت نگذشته است - تا ماههاى اوّل سال، سپرى نشده است - بايستى فهرستى از انواع صرفه جوييهايى را كه مردم مىتوانند بكنند - در آب، نان، بنزين و در مصارف گوناگون و همه چيزهايى كه براى صرف آنها مجبوريم از سرمايه هاى كشور و نفت مصرف كنيم - و راههاى صرفه جويى در آنها را به مردم تعليم و نشان دهند؛ مردم هم جدّاً سعى كنند كه صرفه جويى نمايند.
عزيزان من! بنده ملت ايران را به «رياضت» دعوت نمى كنم. بحمداللَّه ما احتياجى به اين نداريم كه ملت خودمان را به رياضت، دعوت كنيم. فضاى غم آلود رياضت، از زندگى اين مردم دور باد! من مردم را به «قناعت» دعوت مى كنم؛ قناعت سرافرازانه، قناعت انسان عاقل و خردمندى كه مىداند آينده خود را با قناعت تأمين مى كند و زندگى و روال اقتصادى كشور را تسهيل و به مسؤولين كمك مىكند كه بتوانند تدابير صحيح را در كار اداره مملكت اِعمال كنند.
من بار ديگر براى همه شما دعا مىكنم. اميدوارم روز و نوروز خوش و بهاران باصفا، با بركت و زيبايى در انتظار همه ملت ايران باشد، و سالى پُربركت و سرشار از عزّت و عظمت را در پيش داشته باشيد.
از خداوند متعال براى ارواح طيبّه شهداى عزيزمان و براى روح مطهّر امام بزرگوار، طلب رحمت و مغفرت و علوّ درجات مى كنم. همانطور كه مى دانيد اخيراً - در آستانه سال نو - براى برخى از دانشجويان عزيز ما حوادثى پيش آمد كه ما را داغدار كرد. اين ضايعه را به خانواده هاى آنها تسليت عرض مى كنم و اميدوارم جوانان، دانشجويان و همه نسلها و قشرهاى كشور ما، در زير سايه عزّت و عظمت اسلامى و احكام نورانى اسلام، زندگى آبرومند و سربلند و همراه با عزّت و رفاه و رضايت را بگذرانند.
و السّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته
*********
پيام نوروزی مقام معظم رهبري به مناسبت آغاز سال 1376
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب والابصار. يا مدبّرالّليل والنّهار. يا محوّل الحول والاحوال. حوّل حالنا الى احسن الحال (1)
عيد نوروز امسال، با يك عيد بزرگ و گرامى ديگر مصادف است كه عبارت از ولادت با سعادت حضرت ثامن الائمّه عليه الصلّاة والسّلام است. مردم شريف ايران به خاطر قرب جوار، نسبت به اين بزرگوار تعلّق خاطر مخصوصى دارند و شيعيان همه عالم، بلكه همه مسلمين عالم، از اين جهت بر مردم ايران غبطه مىبرند و ايران - بخصوص مشهد مقدّس - را قبله آمال خود قرار مىدهند.
هر دو عيد بزرگ را - هم عيد نوروز كه عيد تازگى و طراوت و شادى زمين و زمان است وهم اين ولادت بزرگ كه عيد مذهبى و دينى و اخلاقى و معنوى و عيد تاريخى است - به همه ملت شريف و عزيزمان و به ايرانيانى كه در خارج از كشور زندگى مىكنند؛ مخصوصاً به خانواده هاى معظّم شهيدان عاليقدر و به جانبازان عزيز و آزادگان و مفقودان و خانواده هاى آنها - كه اميدواريم انشاءاللَّه. از مفقودان عزيز ما هم هر چه زودتر خبرى به خانواده هاى آنها برسد تبريك عرض مىكنم. همچنين عيد نوروز را به ملتهاى ديگرى كه براى اين عيد و آغاز بهار، اهميتى قائل هستند و آن را عيد مىشمارند - مثل كشورهاى آسياى ميانه و بعضى كشورهاى ديگر - تبريك عرض مىكنم.
اميدوارم اين سال جديد كه با چنين روزى آغاز مىشود، براى ملت ما سال مبارك و به معناى حقيقى كلمه سال نيكى باشد. البته مباركى يك سال براى يك ملت، فقط به جنبه هاى مادّى آن سال نيست؛ گاهى جنبه هاى معنوى اهميت بيشترى دارند. اگر ملتى بتواند يك تحوّل اخلاقى در خود به وجود آورد؛ اگر بتواند رذايل اخلاقى را از درون خود پاكسازى كند و خود را به فضايل اخلاقى آراسته سازد، حقيقتاً براى آن ملت عيد است. شايد اساساً قرار دادن اعياد - چه اعياد ملى و چه اعياد دينى و مذهبى - براى ايجاد چنين تحوّلاتى در درون انسانهاست.
خوشبختانه در اين سالهاى اخير، ملت ما از لحاظ معنوى، پيشرفتهاى زيادى كرده اند. اقبال به معنويّات، اقبال به دين و عبادت، توجّه به ذكر و حضور و خشوع و به نماز و روزه و به طاعت حق و تقرّب به پروردگار در بين ملت ما؛ بخصوص جوانانمان رايج و شايع شده است؛ ولى تحوّل اخلاقى ، فقط اين نيست. شايد بشود گفت كه تحوّل اخلاقى براى ملت، دشوارتر هم هست و به همين جهت، در باب تحوّل اخلاقى هم مخاطب اوّل و مسؤول اوّل جوانان هستند كه براى آنها همه كارها آسانتر و راحتتر است. دلهاى جوانان، نورانى است و فطرتهاى آنان، سالم و دست نخورده است. آلودگى آنان به زخارف و آلودگيهاى دنيا؛ به بندهاى گرانى كه پولدوستى و مالدوستى و جاه طلبى و قدرت طلبى و اين چيزها بر پاى انسان مىزند، خيلى كمتر است؛ لذا تحوّل اخلاقى در جوانان آسانتر است. البته ميانسالها، بلكه كمسالها هم نبايد از امكان تحوّل اخلاقى در خودشان مأيوس باشند. تحوّل اخلاقى، يعنى اينكه انسان هر رذيلت اخلاقى را - هر اخلاق زشت، هر روحيه بد و ناپسندى كه موجب آزار ديگران يا عقب ماندگى خود انسان است - كنار بگذارد و خويشتن را به فضايل و زيباييهاى اخلاقى، آراسته كند. در جامعه اى كه حقد و بددلى و كينه نباشد، اگر كسانى صاحب فكرند، آن فكر را در راه توطئه براى ديگران و تقلّب با ديگران و خدعه در كار ديگران به كار نبرند؛ اگر كسانى داراى سواد و معلوماتند، آن را در راه ضرر زدن به مردم و كمك كردن به دشمنان مردم به كار نبرند؛ بلكه همه افراد انسان در يك جامعه، نسبت به يكديگر خيرخواه باشند، به هم كينه نورزند، به هم حقد و حسد نداشته باشند،به بهاى نابودى ديگران، زندگى خود را سروسامان ندهند و دست يافتن به همه چيز را نخواهند. اين تحوّلِ اخلاقى است و حدّاقل قضيه است.
در جامعه اى كه بد عمل كردن نسبت به محرومان با بى اعتنا بودن نسبت به آنان همراه نباشد؛ مال مردم خوردن وجود نداشته باشد؛ اگر خُلقيّات اسلامى - همان چيزهايى كه در اسلام براى يك انسان فضيلت است، همان چيزهايى كه به تعبير روايات، جنود عقل است(2) - رواج پيدا كند؛ مردم اهل صبر و استقامت باشند؛ اهل توكّل و تواضع و حلم باشند، نسبت به يكديگر بدبين نباشند؛ نسبت به احوال يكديگر بى تفاوت نباشند؛ نسبت به سرنوشت جامعه قناعت وجود داشته باشد؛ زيادهروى و اسراف و ريخت و پاش و اين چيزها نباشد و نشانى از حرص و افزون طلبى در امور مادّى نباشد، اين جامعه به بهشت و گلستان تبديل مىشود. گرفتارىِ امروز مردم دنيا، حتّى كشورهاى ثروتمند و پيشرفته، اين چيزهاست. تهيدستى از اخلاقيّات است كه انسانيّت را امروز در دنيا پريشان كرده است.
ملت ما به بركت اسلام، به بركت سنن كهن خود و به بركت فضايل اخلاقى كه در او وجود دارد، بحمداللَّه مقدارى از اين پريشانى جهانى بر كنار مانده است و غالب ملتهاى مسلمان نيز به بركت اسلام، امتيازاتى را دارند. البته اين به معناى آن نيست كه ما كمال اخلاقى داريم؛ نه. نقصهاى زيادى در ما هست، كمبودهاى زيادى در ما وجود دارد كه بايد اين كمبودها را جبران و برطرف كنيم. تنبلى، نوميدى، بىحوصلگى، بهانه جويى نسبت به انسانهاى ديگر و همان خصال ناپسندى را كه قبلاً اشاره كردم، هر كدام در ما هست، بايد دور بريزيم. اين، يك مبارزه و مجاهدت است.
جوان، به طور طبيعى اهلِ هماورد طلبى است. بسيار خوب؛ هماورد مورد علاقه ما كه مى خواهيم جوانان با آن دست و پنجه نرم كنند، نفس امّاره است كه انسان را به پستيها و زشتيها دعوت مى كند و او را از عروج و تكامل باز مىدارد. جوانان بايد در مقابل شهوات و هوسهايشان و در مقابل همه انگيزه هايى كه آنان را به چنين رذايلى فرا مى خواند، مقاومت كنند. جوانان در درجه اوّل قرار دارند و غير جوانان نيز همين طورند. بر همه واجب است، بر امثال من هم واجب است؛ بلكه بيش از ديگران واجب است كسانى كه مسؤولند؛ كسانى كه مأموريت بزرگى را بر عهده گرفته اند و كسانى كه تصميم و اقدام و حركت و رفتار آنان، فقط رفتار يك شخص نيست؛ بلكه رفتار يك مجموعه است، رفتار يك جامعه است و گاهى در چشم ديگران، رفتار يك كشور است، بايد خيلى مراقبت كنند. آنان بيش از ديگران مخاطب به خطاب الهىاند و موظّف به اين هستند كه دعاى شريف «حوّل حالنا الى احسن الحال» را در خودشان تحقّق بخشند.
عزيزان من؛ ملت شريف ايران! درست است كه تحوّل را در حقيقت خدا به وجود مى آورد و لذا در اين دعا ما از خدا مىخواهيم كه «حوّل حالنا الى احسن الحال»؛ يعنى حال ما را به بهترين حالها تبديل كند؛ اما در همه دعاها اين طور است كه از سوى انسان، تلاش و حركت و همّت لازم است. همه بايد در اقدام، در عمل و در خوب كردن خود، همّت بگمارند. در زمينه مسائل اجتماعى نيز همين طور است.امروز دوران ما، دوران بناى نوين كشور اسلامى ماست. ما بايد از نو ايران را بسازيم؛ به همان شكلى كه شايسته ملت بزرگ ايران است؛ به همان شكلى كه اسلام از ما خواسته است كه ما خانه و كشور و جامعه خود را بسازيم؛ به طورى كه ويرانيهاى وارد شده بر آن - ويرانيهاى جنگ، ويرانيهاى دوران ستمشاهى و دوران تسلّط حاكمان و زمامداران فاسد و مفسد و وابسته - برطرف شود. ويرانيهاى كشور را ما بايد بسازيم. ما بايد كشورمان را از نو بنا كنيم؛اما بناى ايران، فقط به معناى ترميم ويرانيها نيست؛ بلكه بايد همه چيز را كه خداى متعال در اين كشور به وديعه گذاشته است، احيا كنيم و در اختيار نسل كنونى و نسل آينده قرار دهيم. منابع طبيعى، منابع انسانى، امكانات اجتماعى ، طبيعت نيكويى كه در اختيار ماست، ميراث عظيمى كه گذشتگانمان در اختيار ما گذاشته اند و خيلى از امكانات ديگرى كه هست را، بايد احيا كنيم و در واقع نعم الهى را استخراج نماييم. اميد كه سال جديد، براى اين گونه كارها سال مباركى باشد.
در اوايل امسال، مسأله مهمّى در مقابل مردم ماست كه آن، مسأله انتخابات رياست جمهورى است. من از همه ملت ايران تقاضا مى كنم كه با روشنبينى و هوشمندى و تيزبينى خود به اين مسأله به صورت يك مسأله ملّى و تاريخى نگاه كنند و آن را دست كم نگيرند. البته در شروع انتخابات، بخصوص در تبليغات، هر كسى و هر جمعيتى گزينه اى دارند؛ كسى را مىخواهند انتخاب كنند و او را بر ديگران ترجيح مى دهند. اين جا، جاى خطرناكى است و ميدانى است براى اين كه خداى نكرده صفات بد در انسان بروز پيدا كند. اين، خطرى در راه انتخابات است كه يك تجربه بزرگ محسوب مىشود. همه با همّت؛ اما با حسن خلق و روشن بينى و اميد و روى خوش و دل خوش با اين قضيه مواجه شوند؛ آراى زيادى را در صندوقها بريزند و رئيس جمهور را با رأى بالايى انشاءاللَّه انتخاب كنند تا دولت و رئيس جمهور آينده ، دستشان باز باشد و بتوانند با پشتوانه عظيم آراى ملّت، كشور را بسازند و ديگرانى كه در بيرون از مرزها هميشه منتظرند تا نقص كوچكى در ملت ما ببينند و آن را چند برابر بزرگ كنند، آنها هم از اين كه بتوانند اين كار را انجام دهند ، مأيوس شوند.
من امسال مى خواهم مثل سالهاى قبل، به همه مردم يك سفارش بكنم. بحمداللَّه سفارشهايى كه شده، مورد توجّه قرار گرفته است. هم مردم توجه كرده اند و هم مسؤولان، و من توقّعم از هر دو است؛ هم از مردم و هم از مسؤولان. من مى خواهم به مردم عزيزمان عرض كنم كه امسال همه سعى كنند اسراف را كنار بگذارند. متأسفانه در زندگيهاى ما اسراف وجود دارد. اسراف يعنى تضييع نعمت الهى؛ يعنى نشناختن قدر نعمت الهى. البته بيشتر، مخاطب ما در اين سخن، افراد متمكّنند. افرادى كه تهي دتست يا متوسّطند، به نظر مىرسد كه كمتر اسراف مىكنند؛ اگر چه در بين آنها هم بعضاً اسراف هست. كنار گذاشتن اسراف در چيزهايى كه به نظر كوچك مىآيد؛ مثل اسراف در مصرف بى رويّه آب، ضرورى است. امسال قدرى بارندگى كمتر بوده است كه اقتضا مىكند صرفه جويىِ بيشترى بشود. البته بحمداللَّه آينده بدى در انتظار ما نيست. همه چيز بحمداللَّه و به فضل الهى، برطبق مصلحت ملت ايران پيش خواهد رفت؛ ليكن ما وظيفه داريم كه زندگى خود را بر طبق آنچه كه دين از ما خواسته است و عقل سليم از ما مى طلبد، تنظيم كنيم. اسراف در آب، اسراف در نان، اسراف در مواد غذايى، اسراف در وسايل زندگى، زيادهروى، زياد خريدن، زياد مصرف كردن، دور ريختن چيزهايى كه قابل استفاده است، اينها تضييع نعمت خداست.
در آمارها مى خوانيم و همه شما هم حتماً اطّلاع داريد كه بخش عظيمى از اين گندمى كه با اين همه زحمت و مرارتِ دهقان و كشاورز ايرانى به وجود مى آيد و خريدارى مى گردد و بعد آرد مى شود و از آن نان تهيه مى گردد، متأسّفانه دور ريخته مى شود. من نمى خواهم درصد معيّن كنم؛ اما مسؤولانْ رقمهاى خيلى بالا و وحشت آورى از مقدار نانى كه مثلاً دور ريخته مى شود، ذكر مى كنند.
اين فقط يك مثال است؛ اما در همه امور ما بايد به صرفه جويى عادت كنيم. صرفه جويى، يعنى آن چيزى را كه قابل استفاده است و مىتوانيم از آن استفاده كنيم، دور نريزيم. نسبت به امكانات، با هوس رفتار نكنيم. دائماً چيزهاى ماندگار را نو كردن و چيزهاى ضايع نشدنى را دور ريختن، روش درستى نيست. به نظر من بايد مسؤولان كشور، راه صرفه جويى و مقابله با اسراف را به مردم بياموزند. من به صورت كلّى اين را عرض مىكنم. خودِ مسؤولان دولتى هم نبايد اسراف كنند. اسراف مسؤولان دولتى، از اسراف مردم عادّى مضرتر است؛ زيرا كه اين اسراف در بيت المال است. بنابراين مسؤولان، فهرستى از مثالهاى صرفه جويى و اجتناب از اسراف را رديف كنند و آن را به مردم بگويند و تعليم دهند كه چگونه مىشود صرفه جويى كرد.
سالى كه گذرانديم، سالى پركار و پرتلاش و سال عزّت هم براى ملت و هم براى دولت بود. على رغم اين كه در سال گذشته، همه دستگاههاى استكبار و همه بوقهاى تبليغاتى، عليه ملت ايران تبليغات و تهديدها كردند؛ حرفها زدند و خوابهاى آشفته اى را كه ديده بودند، براى ملت ايران بر زبان آوردند، بحمداللَّه با قوّت و ايستادگى و حضور شما و با راهپيماييهاى عظيمتان در ماه رمضان و بيست و دوم بهمن و در مراسم گوناگون ديگر و حمايت شما از نظام و مسؤولان، همه اين نقشه ها خنثى شد. حضور ملت، معجزه گر است و آثار آن، معجزه آساست و حقيقتاً تأثيراتِ مثبتى مى بخشد.
سال پرتلاش و پركارى بود. در ميدان سازندگى،كار داراى پيشرفت بود. براى ملت هم كار پرحجمى وجود داشت. براى مسؤولان هم همينطور. بحمداللَّه سال خوبى بود؛ سال پيشرفتهاى بزرگ، سال عزّت بين المللى، سال اميد مردم، سال اتّحاد و همبستگى مردم كه در اين اجتماعات عظيمشان پيدا شد. اميدواريم امسال هم از اين جهاتى كه گفته شد، مثل سال گذشته باشد؛ بلكه پيشرفتهايى هم داشته باشيم.
در سال گذشته متأسفانه حادثه زلزله را داشتيم كه نه فقط براى مناطق زلزله زده - مثل اردبيل و بجنورد - بلكه براى همه ملت ايران كه دردهاى هم ميهنانشان و دردهاى مسلمانان براى آنها مايه آزار و ناراحتى است ، تلخ بود. من اميدورام كه خداى متعال براى اين بخش از كشور ما كه دچار آفت زلزله شد، خير اراده فرموده باشد و به ساكنان آن خير بدهد. مى خواهم از ملت عزيزمان خواهش كنم، همانطور كه تا بحال بحمداللَّه در راه كمك به زلزله زدگان و آسيب ديدگان خوب عمل كرده اند، باز هم اين كمكها را ادامه دهند. اين، همدردى است و لازم است. اميدواريم خداوند متعال، روح مقدّس امام عزيز و بزرگوار راحلِ عظيم الشّان ما را كه اين راه و اين درسها را به ما تعليم داد، شاد فرمايد و درجات آن بزرگوار را در اعلى علّيين با اولياء خودش قرار دهد.
من مجدّداً همه شما ملت عزيز را به خدا مى سپارم و براى همه تان شادى و بهروزى و خوشبختى و پيشرفت در همه كارها را - چه مادّى و چه معنوى - از خداى بزرگ مسألت مى كنم.
والسّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته
1) زادالمعاد، ص 531
2) تحفالعقول، ص 401
*********
پيام به مقام معظم رهبري مناسبت آغاز سال 1375
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب والابصار. يا مدبّر الليل والنّهار. يا محوّل الحول والاحوال. حوّل حالنا الى احسن الحال.
عيد سعيد نوروز را به همه ملت عزيز ايران و ايرانيانى كه در سراسر جهان زندگى مى كنند و به ملتهاى فارسى زبان مانند - ملت افغانستان و تاجيكستان - و همچنين به ملتهايى كه عيد نوروز را بزرگ مى شمارند و گرامى مى دارند، تبريك عرض مىكنم. بدين ترتيب، عيد نوروز وسيله اى براى احساس همبستگى ملتهاى متعدّدى است كه اميدواريم اين همبستگى، روز به روز ميان ملتهاى برادر و همسايه و مؤمن بيشتر شود.
همچنين اين عيد سعيد را به ايثارگران ملتمان، خانواده هاى عزيز شهيدان و نيز به جانبازان عزيز و آزادگان سرافراز و اسرا و مفقودان مظلوم ما كه در دست بيگانگان و دشمنانند و به خانواده هاى آنها و همچنين به همه كسانى كه در راه اين كشور و انقلاب، به تلاشى بزرگ و دشوار سرگرمند، تبريك عرض مىكنم. اميدوارم خداى متعال حلول اين سال جديد را براى ملت ما حلول بركت و خير قرار دهد و براى آنها - به معناى حقيقى كلمه - اين روز را روز نو و اين سال را سال مباركى گرداند.
در نگاهى كه به سال گذشته مى افكنيم، احساس مى شود كه بحمداللَّه سالى پركار و پربار بود و هم دولت و مسؤولان كشور و هم آحاد ملت، كارهاى بزرگى را انجام دادند. اميدواريم خداى متعال، اين خدمات و كارهاى بزرگ را از همه ى آنها - به فضل و لطف خود - قبول فرمايد.
دولت و مجلس توانستند برنامه دوم را آغاز كنند، كارهاى مهمى را در كشور انجام دهند، قانونگزاران قانون وضع كنند و مسؤولان اجرايى، در زمينه آگاهى و پيشرفت امور كشور و سازندگى و كارهاى زيربنايى، آنچه را كه وظيفه آنهاست، به بهترين وجه انجام دهند.
همچنين وقتى به دستگاه قضايى كشور نگاه مى كنيم، امسال كارهاى خوبى براى مردم انجام گرفت كه اميدبخش بود: مبارزه با فساد و افراد فاسد و كسانى كه از بيت المال سوءاستفاده كرده و دست چپاول به آن گشوده بودند، صورت گرفت و محاكمه هايى انجام شد و خائنان به سزاى خودشان رسيدند. اين، هنر بزرگ قوّه قضائيّه است كه اميدواريم هميشه همينطور باشد.
مردم هم در سال گذشته، حقّاً و انصافاً كارهاى عظيمى را انجام دادند. مهمترين كار مردم، حضور در صحنه انقلاب و سازندگى است. هم به دولت در انجام كارهايى كه در پيش داشت، كمك كردند - كه بدون كمك مردم، هيچكس نمىتواند به طور موفّق، در اين كشور كار مهمى را انجام دهد - و هم در صحنه انقلاب، حضور خود را نشان دادند و در راهپيماييها و در هر جايى كه لازم بود حضورى از آنها محسوس باشد و بخصوص در اين برهه اخير - در امر انتخابات - حضور جانانهاى از خود به نمايش گذاشتند. در حالى كه تبليغات دشمن وانمود و اصرار مى كرد كه نسبت به انتخابات، فضا را تيره و تار نشان دهد و مردم را غايب از صحنه قلمداد كند. بحمداللَّه درصدى از مردم كه در انتخابات شركت كردند، نسبت به دوره هاى اخيرى كه آمار آنها به درستى در ذهنمان است، كاملاً بيشتر بود. مردم به شكل چشمگيرى حضور پيدا كردند و در اين امر مهم شركت نمودند. البته نيمى از انتخابات هنوز باقى است كه اميدواريم آن را هم مردم به بهترين وجه انجام دهند.
ملت عزيز ما مى دانند كه سرنوشت كشور در دست آنها و بسته به اراده و همّت و ايمان آنهاست. بنابراين براى آينده، همه بايد به تلاش و كار و حضور و تصميمگيرى جدّى، عازم باشند. وقتى مردم در صحنه بودند و همّت كردند و خواستند، مسؤولان هم به كار تشويق مى شوند و كار را بهتر و بيشتر و جدّى تر انجام مى دهند.
براى اينكه نسبت به كارهاى مهم اين سال و سالهاى آينده، سررشتهاى در دست باشد، دو سه سرفصل را در مورد تلاش مشترك مردم و دولت مطرح مى كنم:
من همه را به رعايت منابع مالى كشور توصيه مى كنم. كشور ما، كشور ثروتمندى است و مى تواند خود را به خوبى اداره كند و بسازد. حتى مى تواند به غير از زمان حال، زمان آينده را هم پايه ريزى كند و تضمين و تأمين نمايد؛ اما مشروط بر اينكه موارد ثروت، به شكل صحيحى مورد ملاحظه قرار گيرد و در آن، اسراف و زياده روى نشود. اسراف بد است و از نظر شرعى، گناه و حرام محسوب مىشود. از نظر منطق عقلانى و اداره كشور هم، يك كار ممنوع و زشت است و مخصوص كسان خاصى نيست. همه موظّفند اسراف نكنند - هم مسؤولان و كارگزاران و كسانى كه مأمور انجام كارهايى در دولت هستند و هم آحاد مردم - بنابراين، اگر ما توصيه مى كنيم از اسراف جلوگيرى شود و به تعبير بهتر، با اسراف مبارزه شود؛ مخاطب ما همه - هم مسؤولان و هم آحاد مردم - هستند.
اسراف در ثروت عمومى و موجوديهاى اين كشور و منابع طبيعى و نيز در آنچه كه با زحمت زياد به دست مى آيد و اسراف در نان و آب و انرژى و نيروى انسانى، همه اينها بد است. اسراف، نقطه مقابل آن توصيه اى است كه ما در سال گذشته و سالهاى قبل از آن عرض كرديم كه عبارت از «انضباط» است. اگر بخواهيم با اسراف مبارزه كنيم، بايد براى اين كار برنامه ريزى انجام گيرد و آن را مسؤولان دولتى انجام دهند. بنابراين، توصيه اوّل من، مبارزه با اسراف و زياده روى و نابود كردن اموال عمومى و اموال شخصى است؛ چون اموال شخصى هم، به نحوى به اموال عمومى برمى گردد.
توصيه ديگرى كه براى سال جديد دارم و هميشه مى خواهم آن را مطرح كنم، توصيه به كار سازنده است. خيلى كسان كار مى كنند كه سازنده نيست. بعضى هم كارهايى مى كنند كه مخرّب است. همه بايد تلاش نمايند كار سازنده بكنند. كار سازنده، مبارزه با دشمن است. اگر كسى براى علم و براى اداره كشور تلاش كند، با دشمن مبارزه كرده است. اگر كسى براى افزايش ثروت ملى تلاش كند، با دشمن اين ملت و اين كشور مبارزه كرده است؛ چون دشمن نمى خواهد اين كشور به خوبى اداره شود و امور مردم به سهولت بچرخد. دشمن مى خواهد مشكل درست كند. بايد با اداره صحيح و كار سازنده و صحيح و منطقى، با دشمن مقابله كرد.
بنابراين، در هر كارى كه شما هستيد و در هر رشتهاى كه كار مى كنيد، بايد كوشش كنيد كار شما سازنده باشد. يعنى براى اين كشور و اين ملت و براى آينده، مفيد فايده باشد. البته فايده ى شخصى هم، براى كارهاى آحاد مردم، يك هدف است؛ اما به اين نبايد اكتفا كرد. بايد علاوه بر فوايد شخصى، به منافع عمومى هم توجّه شود. بنابراين، توصيه به كار سازنده هم، توصيه دوم است. يك توصيه مهم ديگر هم هست كه مى خواهم بخصوص به مسؤولان دولتى و هر كسى از مردم كه به آنها كمك مى كند، تأكيد كنم و آن، استنقاذ حقوق عمومى است. بسيارى هستند كه ثروتهاى بادآورده اى دارند، ماليات نمى دهند، از اموال عمومى به نفع شخصى خود استفاده مىكنند و بدون استحقاق بسيارى هستند كه ماليات و حقى را كه متعلّق به مردم است، از درآمد و كسب خود منع مى كنند و نمى دهند. اين، كارِ ناروايى است. در جامعه ما بايد در همه ذهنها و فكرها جا بيفتد كه منع ماليات و منع اداى حقوق عمومى دولت و ملت، يك خلاف و يك گناه است. مسؤولان دولتى بايد تلاش كنند كه ماليات را - بخصوص - از كسانى كه ثروتهاى زيادى دارند و ماليات آنها در وضع كشور مؤثّر است، استنقاذ كنند؛ چون اين حقّ مردم است و بايد آن را به هر نحوى كه روا و شايسته است بگيرند. البته، طبقات متوسّط - كسانى كه آنطور ثروتها را ندارند - ماليات مى دهند و در دادن آن هم، آسانگيرتر هستند و سهلتر عمل مىكنند. كسانى هم هستند كه از امكاناتى كه در اختيار آنهاست و متعلّق به آحاد مردم است، ثروتهاى زيادى را به دست مى آورند. اينها، حقّ دولت را - كه حقّ اين مردم است - ادا نمىكنند. بنابراين، گرفتن ماليات و اداكردن آن و كمك به دولت و استنقاذ ماليات، يك وظيفه است.
من در سال گذشته، به نكته اى توجّه كردم و آن اين است كه جوانان ما، در عرصه هايى كه براى دشمنانمان هيچ خوشايند نيست، حضور جدّى و فعّالى دارند. مثلا در عرصه معنويّات، دشمن مىخواهد كه مردم ما - بخصوص جوانانمان - از معنويّات دور شوند. ما در سال گذشته، خبرهاى موثّقى داشتيم كه مجالس و اجتماعات دينى و عبادى و مساجد و نمازهاى جماعت، از حضور جوانان سرشار و مشحون است. حتّى مثلا اعتكاف كه يك مستحبّ بسيار مهمّى است و مخصوص كسانى بوده است كه در گذشته، به امور مستحبّه توجّه زيادى مىكردند. در سال گذشته ديديم كه جوانان - حتّى جوانان دانشجو - اعتكاف مى كنند و تعداد اعتكاف كنندگان زياد بودند. بنابراين، جوانان ما به معنويات توجّه كردند.
همچنين به علم روى آوردند. پيشرفت علم و تحوّل امور دانشجويى و افزايش تعداد دانشجويان در كشور، براى دشمنان ما هيچ خوشايند نيست و نمىتوانند ببينند كه در كشور، اينهمه طلب علم مى شود و به اين وسيله، آينده ميهن تضمين و تأمين مىگردد. حتّى در صحنه مسابقات علمى ديديم كه جوانان ما، پيشرفتهاى خوبى كردند كه همه اينها، مبارزه با استكبار محسوب مىشود و كمك به آينده كشور است.
همچنين در عرصه هاى ورزش هم، جوانان ما تلاشهاى زيادى كردند و كارهاى خوبى انجام دادند كه اين را هم دشمنان ما نمى پسنديدند. بنابراين در سال گذشته، جوانان ما در همه عرصه هايى كه براى دشمنان، عرصه هاى مطلوبى در كشور نيست و حضور آحاد مردم - بخصوص جوانان - را در آن نمى پسندند، حاضر شدند و حضور برجسته اى از خود نشان دادند.
من مى خواهم عرض كنم كه اين حضور را ادامه و بلكه افزايش دهيد. همه مردم - بخصوص جوانان - بايد هم در صحنه علمى و هم در صحنه ى معنوى و عبادى و هم در صحنه هاى اجتماعى - مثل كمك به آحاد مردم، كمك به مستمندان، ورزش و كارهاى گوناگون ديگر - شركت كنند. اين هم توصيه ديگرى است كه اگر انشاءاللَّه مورد توجّه مردم قرار گيرد - كه انشاءاللَّه خواهد گرفت - يقيناً بر آينده ما اثر خواهد گذاشت.
مسأله انتخابات هم، مسأله مهمى است؛ چون در همين هفته هاى آينده، ما مسأله انتخابات را خواهيم داشت. تقريباً نيمى از انتخابات باقى است. همه آنچه را كه راجع به مرحله اوّلِ انتخابات عرض كرديم، در مورد اين مرحله، به قوّت خود باقى است و بلكه از جهاتى شايد اهميت بيشترى هم داشته باشد. مردم، مثل مرحله گذشته، به انتخابات اقبال نشان دهند و در صحنه انتخابات حضور پيدا كنند و كانديداهاى مناسب را انتخاب نمايند. البته، بهترين كسانى را هم كه مىشود انتخاب كرد، كسانى هستند كه انسان نسبت به آنها اطمينان دارد كه وقتى وارد مجلس شوراى اسلامى شدند، مورد اعتماد و اطمينانند و خداى نكرده، دچار انحراف و فساد نخواهند شد و براى مردم و اسلام و مسلمين و رفاه امور كشور و پيشبرد اهداف انقلاب و گسترش و تعميق ارزشهاى انقلابى، تلاش خواهند كرد و تحت تأثير دشمن قرار نخواهند گرفت. نيروهاى انقلاب را به مجلس شوراى اسلامى بفرستيد و انشاءاللَّه مجلس را كامل كنيد. آنچه كه تا كنون براى اين كشور كار شده، به بركت انقلاب بوده است. آنچه هم كه بعد از اين براى اين كشور كار شود، به بركت انقلاب و اسلام انقلابى و احكام نورانى اسلام و دين خواهد شد.
اميدواريم انشاءاللَّه خداى متعال توجّه كند و دعاهاى اين ملت را مستجاب نمايد و قلب مقدّس ولىّ عصر ارواحنافداه، بيش از گذشته به اين ملت متمايل و متوجّه باشد و توسّلات و توجّهات آنها، مورد قبول و رضاى آن بزرگوار قرار گيرد و راه نورانى امام بزرگوارمان - كه همان راه خدا و شهدا وايثارگران و جانبازان است - انشاءاللَّه ادامه پيدا كند و قلب مقدّس و روح مطهّر آن بزرگوار و روح شهيدان، از همه شما راضى باشد. بار ديگر اين عيد سعيد را به همه شما عزيزان تبريك عرض مى كنم.
والسّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته
*********
متن پيام نوروزى مقام معظم رهبرى به مناسبت حلول سال 1374
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب و الابصار. يا مدبّرالليل والنّهار. يا محوّل الحول و الاحوال. حوّل حالنا الى احسن الحال.
عيد نوروز و حلول سال جديد را به همه هم ميهنان عزيز و ملت عظيم الشّأن و بزرگوارمان، بخصوص به مردان و زنان مؤمن و فداكارى كه در راه سربلندى اين كشور و اين ملت و پيروزى اين انقلاب تلاش ويژه اى را انجام داده اند و رنج ويژه اى را متحمّل شده اند و خانواده هاى معظم شهيدان، جانبازان و آزادگان و خانواده هاى آنها و خانوادههاى مفقودان و اسراى مظلوم و عزيزمان تبريك عرض مىكنم.
همچنين اين عيد را به ملتهاى ديگرى كه براى عيد نوروز احترامى قائل هستند و ارزش مىگذارند - مثل ملت جمهورى آذربايجان، ملت افغانستان و ملتهاى جمهوريهاى آسياى ميانه و ديگران - و نيز ايرانيانى كه در سراسر دنيا هستند، تبريك عرض مىكنم.
امسال عيد ما با غم بزرگى آميخته شد و سايه غم فقدان فرزند عزيز امام راحل رضوان اللَّه تعالى عليهما در چهره عيد و چهره بهار و سال جديد سنگينى مىكند و مشاهده مىشود. اميدواريم كه خداوند اين ملت رابه خاطر اين رنجها و بخصوص آن خانواده بزرگوار و بخصوص مادر رنج كشيده و همسر محترم و فرزندان عزيز ايشان و بقيّه خانواده ايشان - خواهران و ديگران - و خانوادههاى وابسته به بيت محترم امام بزرگوار را در اين رنج بزرگ مشمول رحمت و فضل و صبر و كمك خود قرار دهد.
من در همين آغاز صحبت لازم است كه از ملت بزرگ ايران صميمانه تشكّر كنم. در اين حادثه غم انگيز، ملت همدردى بزرگى را نشان داد و نسبت به امام بزرگوار خود، يك بار ديگر پس از صدها بار، عرض اخلاص و ارادتِ وفادارانهاى را ابراز نمود. در سالى كه گذشت، در چندين قضيه، ملت عزيز ايران به همين ترتيب، حضور خود را در صحنه، با قوّت و قدرت نشان داد. چه در فقدانهايى كه داشتيم و عزيزانى را از دست داديم و چه در مناسبتهاى مهم اجتماعى در طول سال 1373 - مثل راهپيماييهاى روز 22 بهمن و روز قدس و بقيّه مناسبتها و همچنين در حوادث تلخى كه با فقدانهاى بزرگ پيش آمد - ملت با حضور عظيم خود يك منش عظيم انقلابى و اسلامى را در معرض ديد همه مردم جهان قرار داد. حضور ميليونى مردم در حوادثى كه به آنها اشاره كردم،در خيابانها و در معرض ديد ملتهاى عالم و ناظران جهانى، چهار مفهوم را به همه نشان داد. اوّلاً موضعگيرى سياسى ملت را؛ ثانياً عواطف سرشار و وفاى فراوان مردم به اسلام و انقلاب و رهبر عظيمالشّأن و دلسوزان و خدمتگزاران اين ملت را؛ ثالثاً نشاط روحى ملت را - ملتى كه در صحنه است و در همه حوادث مهم جامعه حضور خود را نشان مىدهد - و رابعاً اميد اجتماعى و اين كه اين ملت يك ملت اميدوار و خوش بين به آينده است. اين چهار مفهوم؛ يعنى موضعگيرى سياسى، وفاى عاطفى و نشاط روحى و اميد اجتماعى، جمعبندى همه اجتماعات عظيمى است كه ملت ما در سال گذشته، بخصوص در ماههاى اخير - در ماه رمضان، در همين حادثه تلخ ، در شهادت سرداران نيروى هوايى، در رحلت مرجع بزرگوار آية اللَّه العظمى اراكى و حوادث گوناگون ديگر - از خود بروز داد. من مىخواهم به مردم عزيزمان عرض كنم كه اين حضور پرعظمت شما در صحنههايى كه حضورتان لازم و ضرورى است، نشان دهنده و نمايشگر قدرت و تصرّف الهى است. اين همان معناى «يا مقلّب القلوب و الابصار» و «يا مدبّر الليل و النّهار» است. خدا، گرداننده دلها و هدايت كننده جانها و روحهاست. اين همه تبليغات عليه ايران و ايرانى و نظام اسلامى و همه جريانها و حوادث زندگى در اين كشور به وسيله سردمداران و تبليغات چيهاى بزرگ جهانى انجام مىشود. رسانههايى كه در اختيار استكبار و صهيونيسم هستند به طور دائم اين ملت را بمباران تبليغاتى مىكنند. در عين حال وقتى ملاحظه مىكنيد و مى بينيد آحاد اين ملت اين گونه در مقابل تبليغات دشمن، سرافراز، مستقيم، قائم به نفس و پرنشاط در صحنه حضور پيدا مىكند؛ متوجه مىشويد كه اين دست خداست و تصرّف پروردگار در دلها و جانهاست و اين خنثى كردن نقشههاى دشمن به وسيله تدبير و اراده الهى است. اين نقش عظيم و حياتى را كه نقش اصلى در عالم وجود است، بايد در همه مراحلِ زندگىمان در نظر داشته باشيم. آحاد ملت؛ مسؤولين كشور و كسانى كه براى خودشان در اين جامعه و كشور و روى اين كره خاكى، شأن انسانى صحيح و شأن اسلامى حقيقى قائلند، بايد به اين اراده الهى و اين تصرّف الهى در دلها و جانها ايمان داشته باشند و بدانند كه كارها با قدرت و اراده الهى پيش مى رود و در اين رهگذر، ملت و شخصى موفّق است كه رابطه خودش را با خداى متعال روز به روز بهتر كند و عبوديّت را در مقابل پروردگار، روز به روز بيشتر و روشن تر و شفّافتر نمايد.
سال گذشته براى كشور ما سال بسيار پرتلاش و پرموفقيّتى بود. در زمينهّ سياسى - چه در سطح جهانى و چه در رابطه با قضاياى ويژه اى كه براى ملت ايران مطرح است - حضور ملت ايران حضورى مقتدر بود و مسؤولان سياست خارجى و ارتباطات بين المللى كشور به اتّكاء همين اعتماد و پشتيبانى ملت، حقّاً و انصافاً كارهاى بزرگى را انجام دادند. در صحنه جهانى، ملت ايران سرافراز شد. تهمتهاى دشمنان، بسيارى باطل شد و دشمنان ملت ايران و دشمنان جمهورى اسلامى و دشمنان تماميت ارضى كشور، به اشكال مختلف ناكام شدند. در صحنه داخلى؛ يعنى صحنه سازندگى و نوآورى و پايه گذارى يك نظام صحيح زندگى در كشور از لحاظ اقتصادى و بناى پايه هاى اساسى اقتصاد آينده هم، حقّاً و انصافاً كارهاى بزرگى انجام گرفت و مسؤولان كشور و دولتمردان توانستند كارهاى باارزشى را انجام دهند. اميدواريم كه اين كارها ادامه پيدا كند و ملت ايران رابطه صميمانه خود را با مسؤولان بيشتر و وحدت و هماهنگى و همدلى خود را در صحنههاى سازندگى، زندگى، ابتكار و فعاليت روز به روز افزونتر كند و انشاءاللَّه روند سازندگى كشور به پيش برود.
من در نوروز سال 73 دو توصيه به ملت و دولت كردم و به عنوان دو شعار، دو سر فصل را عنوان نمودم كه يكى از آنها «وجدان كارى» و ديگرى «انضباط اجتماعى» بود. برحسب جمعبندى خود من، اين دو سرفصل مى توانست و مىتواند حركت ملت ايران به سمت پيروزى و سازندگى ايران اسلامىِ آباد و آزاد را تسريع و تسهيل كند. البته مسؤولين كشور و سردمداران امور گوناگون اقتصادى و اجتماعى و نيز مسؤولين امور فرهنگى و اداره كنندگان رسانهها و ديگران، نسبت به اين دو موضوع قلم فرسايى كردند، سخنها گفتند و تأييد كردند. همچنين با خود ما، در گفتارهاى شفاهى، در گزارشهاى گوناگون و در سخنرانيها و نوشتارها اعلام كردند كه اين دو سرفصل حقيقتاً مهم است و كارهايى هم در اين جهت انجام گرفت.
من امسال - يعنى در طليعه سال 74 - مىخواهم عرض كنم كه ما در صورتى توانسته ايم اين دو سرفصل را با موفقيّت انجام دهيم و اين دو شعار را تحقّق بخشيم كه آثار آن را در خارج مشاهده كنيم. اگر در كشور، توليد در زمينه اقتصادى زياد شده باشد؛ اگر كارهاى اجتماعى و ادارى و اقتصادى، روانتر و آسانتر شده باشد؛ اگر اجناس مورد استفاده مردم فراوانتر و در دسترس قرار گرفته باشدو اگر كارهايى از اين قبيل انجام گرفته باشد، اين نشانه آن است كه وجدان كارى در جامعه ما به طور كامل بيدار شده است. يعنى در اين كشور انجام دهندگان ميليونها كار، داراى احساس وجدان كارى هستند و كار را يك عمل صالح، يك وظيفه حقيقى، يك عبادت ويك مسؤوليت اجتماعى و سياسى تلقّى كردهاند و معناى وجدان كارى نيز همين نكاتى است كه عرض كردم. هر مقدار آن كارها انجام شده باشد، وجدان كارى پيشرفت كرده است. اگر در آن زمينهها، كم پيش رفته باشيم، پيداست وجدان كارى مقدارى تحقّق پيدا كرده و بيدار شده است. اگر خداى ناكرده در اين زمينه ها هيچ پيش نرفته باشيم - كه البته اين طور نيست - در آن صورت دليل اين است كه وجدان كارى تحرّكى پيدا نكرده است. در سال گذشته اگر چه بحمداللَّه پيشرفتهايى در كارها داشتيم،ولى بايد عرض كنم كافى نيست. در مورد انضباط اجتماعى، اگر تخلّفات اجتماعى و قانون شكنى كم شده باشد؛ اگر مردم با عادات و آداب صحيح اجتماعى حقيقتاً خو گرفته باشند؛ اگر جرم و جنايت كاهش چشمگير يافته باشد، آن گاه ما احساس مىكنيم كه انضباط اجتماعى به معناى واقعى تحقّق پيدا كرده است. البته مقدارى پيشرفت داشتيم و تلاش شده است؛ اما نه آن مقدار كه مورد نظر اين حقير بود و براى جامعه ما لازم بود و هست.
من عرض مىكنم امسال هم مى خواهم دو توصيه بكنم. يك توصيه اين است كه آن دو شعار را زنده نگه داريم. اين مسائلى كه مربوط به اخلاق و آداب و عادات انسانى و اجتماعى است، مسائل فصلى و زودگذر نيست، مسائل يك سال و دو سال نيست. قرنها كار كردهاند تا اين كه يك ملت را به يك موضع خوب يا بد رسانده اند؛ يك عادت اجتماعى يا يك مشت عادتهاى اجتماعى را در ملتى به وجود آوردهاند يا در آن تزريق كردهاند.
اوّلاً سالها لازم است كه يك عادت زشت برطرف شود و يك عادت خوب در جان يك ملت ريشه دواند. اين كارِ يك ماه و دو ماه و چند ماه و يك سال نيست. بنابراين عرض مىكنم آن دو شعار را كه عبارت بود از تلاش براى به وجود آمدن وجدان كارى و تلاش براى پديد آمدن انضباط اجتماعى در مردم، در داخل جامعه، در مسؤولين، در كارگزاران كشور و در هر كسى كه به كارى مشغول است، بايد ادامه دهيم.
بايد كسانى كه منادى و محافظ مسائل فرهنگى هستند، آن مسائل را ترويج كنند؛ مسائل را درست براى مردم بشكافند و تبيين نمايند. كسانى كه اهل برنامهريزى هستند، براى دميدن دو روحيه وجدان كارى و انضباط اجتماعى در مردم برنامه ريزى كنند. كسانى كه اهل كار و تلاشند اين دو روحيه را در خودشان به وجود آورند. هر كسى اين كار و تلاش را براى خود بكند. آن كسانى هم كه به مردم تذكر مىدهند و براى مردم تبليغ مىكنند، در اين باره براى مردم حرف بزنند. كارى كنيم كه كار و عمل سازنده؛ چه عمل فرهنگى و چه عمل اقتصادى و چه عمل اجتماعى و چه عمل سياسى، براى كسى كه كننده آن است يك عمل مقدّس به حساب آيد. از يك كارگر ساده بگيريد، تا يك مأمور ساده ادارى، تا يك مدير عاليرتبه، تا يك صاحب صنعت مهم و بزرگ در كشور، تا يك مأمور عاليرتبه دولتى، تايك معلّم، تا يك دانشجو، تا يك مبلّغ و روحانى، همه و همه احساس كنند اين كارى كه انجام مىدهند يك عبادت و يك عمل خير و صالح است. همه بايد كارشان را با جدّيت و به نيكى انجام دهند. از نبىّاكرم صلوات اللَّه و سلامه عليه نقل شده است كه فرمود: «رَحِمَ اللَّهُ اِمْرَء عَمِلَ عَمَلاً فَاتْقَنَه(1)»؛ رحمت خدا بر انسانى كه كارى را انجام دهد و آن را نيكو و محكم و متقن و صحيح انجام دهد. از سرهم بندى وكار را به امان وحال خود رها كردن و به كار نپرداختن و بىاعتنايى به استحكام يك كار به شدّت پرهيز شود. اين مربوط به وجدان كارى است. در مورد انضباط اجتماعى نيز همين است كه همه حد اجتماعى صحيحى را كه قانون معنى مىكند و مقرّرات و حدود الهى معيّن مىنمايد، با دقّت رعايت كنند تا زندگى يك زندگى صحيح و سالمى باشد. اين دو شعار را امسال حفظ كنيد. گويندگان راجع به آن بگويند؛ نويسندگان درباره آن بنويسند؛ مسؤولين در خصوص آن برنامهريزى كنند و آحاد جامعه خودشان را با اين معيار بسنجند و پيشرفتهاى خودشان را ملاحظه كنند. اين توصيه اوّل.
توصيه دوم كه آن هم براى جامعه ما بسيار مهم است، «انضباط اقتصادى و مالى» است. من اين را از آحاد ملت و مسؤولين كشور و مأمورين دولت، امسال تقاضا دارم. انضباط اقتصادى و مالى يعنى مقابله با ريخت و پاش، زياده روى و اسراف. ريخت و پاش مالى و زياده روى در خرج كردن و زياده روى در مصرف، به هيچ وجه صفت خوبى نيست. نه اسمش جود و سخاست و نه كرم و بزرگ منشى است. فقط اسمش «بىانضباطى اقتصادى و مالى» است. كسانى كه بىخود خرج مىكنند؛ زيادى خرج مىكنند و زيادى براى خودشان مصرف مىكنند و رعايت موجودى جامعه را از لحاظ امكانات اقتصادى نمىكنند، انسانهايى هستند كه از نظر من بىانضباط از لحاظ امكانات اقتصادى و مالى هستند. اگر چنين وضعيتى ادامه پيدا كند، اين ملت كارش مشكل خواهد شد. به كسانى كه بىخود خرج مىكنند، اگر بگوييم شما چرا اين قدر خرج كرديد و چرا اين ميهمانى بىخود و بىجهت را با اين همه ريخت و پاش ترتيب داديد؟ مىگويند داريم و مىكنيم! آيا اين دليل كافى است كه دارم و مىتوانم خرج كنم؟ نه؛ اين دليل به هيچ وجه دليل قانع كنندهاى نيست. بايد به قدر نياز و حاجت، خرج و مصرف كرد. بخصوص كسانى كه اموال عمومى را مصرف مىكنند. آنها هم مانند كسانى كه اموال خودشان را بىحساب و كتاب خرج مىكنند، مخاطب اين مطلبند و نبايد زيادى مصرف كنند.بعضى افراد، پولدارند و درآمدى انشاء اللَّه از راه حلال دارند - آنها كه از راه حرام كسب درآمد كنند كه وضعشان بدتر است - اينها هم اگر در خرج كردن و وضع زندگى و تجمّلات بيهوده و بىجا و اعيان منشى، ريخت و پاش و اسراف كنند، بىانضباطى مالى و اقتصادى انجام داده اند. اين كارها اسمش ريخت وپاش است و ريخت وپاش امرى نكوهيده و ناپسند است. اين كارها زندگى ديگران را از لحاظ روانى مختل مىكند. شما مثلاً مبالغ زيادى مواد خوراكى در فلان مهمانى معمولى مصرف مىكنيد؛ در حالى كه لازم نيست و در كنار شما و در همسايگى شما در يك محلّ دورتر، ولو در اقصى نقاط كشور، كسانى به اين مواد غذايى براى ادامه زندگى خود و فرزندان و عزيزانشان نياز مبرم دارند. آيا اين كار در چنين شرايط كارِ درستى است؟ پس در اموال شخصى و مالى كه از راه حلال هم به دست آمده باشد، ريخت وپاش غلط و خلاف انضباط است. كسانى كه اموال دولتى را مصرف مىكنند، ديگر بيشتر. من از مسؤولين امور مىخواهم جّداً در زمينه مصرف اموال عمومى، در جاهايى كه اولوّيت ندارد - ولو ممكن است مورد نياز هم باشد، اما نياز درجه يك نيست - خوددارى كنند. آن جايى كه امر داير است بين نيازِ با اولوّيت و نياز بىاولوّيت، خوددارى كنيد. آن جايى كه نياز نيست و حاجت نيست، حتماً مصرف نشود. آن جايى كه حاجت هست، اما حاجت بالاترى نيز هست آن جا هم مصرف نشود و اين امكان مالى در حاجت برتر و بالاتر مصرف گردد. اين هم توصيه امسال من است و اميدوارم باز مسؤولين كشور نسبت به اين قضيه اهتمام ورزند. به تعبير ديگر مسؤولين فرهنگى، اهتمام فرهنگى و مسؤولين اقتصادى و ادارى و دولتى و اجرايى، اهتمامِ اجرايى ورزند.
در پايان اين صحبتِ آغاز سال نو، مايلم به بعضى از ملتهاى همسايه مان هم كه نسبت به عيد نوروز اهميت قائلند توصيه كنم از فجايع بزرگى كه در بعضى از ملتها رخ مىدهد بكاهند و جلوِ خونريزيها را بگيرند. در اين سال جديد متأسفانه مشاهده مىشود كه در بعضى از كشورهاى همسايه ما از جمله در افغانستان - كه حوادث اين كشور براى ما حوادث به شدّت دردآور و ناراحت كننده اى است - خونريزيها و برادركشيهايى مىشود كه هيچ شعار صحيح و هدف درست و روشنى با آن نيست و بيشتر جنبه قدرت طلبى دارد. ملت افغانستان، مسؤولين آن كشور و سردمداران گروهها و احزاب بايستى حتماً به اين نكته توّجه كنند. ملتها اين رخدادهاى خونين را ممكن است در كوتاه مدّت به روى خود نياورند و يا مجال اعتراض پيدا نكنند؛ اما در بلندمدّت و بخصوص در تاريخ، اين گونه روشهاى نادرست به نامِ عاملانش ثبت خواهد شد و مايه روسياهى آنها خواهد گرديد. از خداى متعال با تضرّع و ابتهال مىخواهم كه اين سال را بر مردم مبارك كند. انشاءاللَّه سال 1374 بر شما ملت ايران سال شاد و نيكويى باشد؛ سال خير و بركت و سال پيشرفتهاى گوناگون اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى باشد؛ سال پيروزيهاى بزرگ سياسى باشد؛ سال ناكامى دشمنانتان در برابر شما و سال نيكبختى بزرگ سياسى باشد. اميدواريم كه انشاء اللَّه مشمول ادعيهُ زاكيّه حضرت بقية اللَّه الاعظم حضرت ولىّعصر ارواحنافداه باشيد و خداوند فرج آن بزرگوار را نزديك كند و ما را از ياران آن بزرگوار قرار دهد و روح امام راحل را از ما شاد كند و روح اين عزيز تازه در گذشته ما را هم از اين ملت و از عواطف اين ملت پاداش نيكو عنايت فرمايد.
والسّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته
1) بحارالانوار: ج 22 ص 157
*********
پيام مقام معظم رهبرى به مناسبت حلول سال 1373
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب و الابصار. يا مدبّر الليل و النّهار. يا محوّل الحول و الاحوال. حوّل حالنا الى احسن الحال.
عيد سعيد نوروز را به همه هم ميهنان عزيز و ايرانيانى كه در سراسر جهان زندگى مىكنند، تبريك عرض مىكنم. بخصوص به ايثارگران و خانواده هاى معظّمى كه به نحوى از انحاء در حركت عظيم ملت ايران، تلاش و كوششِ دشوارى را متحمّل شدهاند. مخصوصاً به خانوادههاى معظّم شهدا و جانبازان عزيز و خانواده هايشان. همچنين، به آزادگان عزيز و كسانى كه هنوز در اسارتند و خانواده هايشان، تبريك عرض مىكنم. دعا مىكنيم كه انشاءاللَّه هر چه زودتر، مفقودالاثرهاى ما و كسانى كه هنوز در زندانهاى اسارت گرفتارند، آزاد شوند و با بازگشت خودشان، دل ما را شاد كنند. همين طور، به ملتهايى كه عيد نوروز را عيد مىدانند - مردم عزيز «جمهورى آذربايجان»، و بعضِ جمهوريهاى ديگرى كه اطراف ما هستند و عيد نوروز را بزرگ مىشمارند - تبريك عرض مىكنم و از خداى متعال، براى همه در سال جديد هجرى شمسى آرزوى توفيق دارم.
ما در دعاى آغاز تحويل، از خداى متعال مىخواهيم كه حالمان را به بهترين حال برگرداند. در طول ماه مبارك رمضان هم، از خداى متعال خواستيم كه «اللّهم غيّر سوء حالنا بحسن حالك.(1)» بديها و ناهنجاريهاى حال ما، منش ما، زندگى ما و روح و جسم ما را به بركتِ خير و رحمت محضى كه در وجود توست، تبديل كن. اين تغيير و تحوّل، يكى از بزرگترين اسرار حركت تكاملى انسان است كه اسلام ما را به آن امر كرده و دستور داده است. مخصوص كسان خاصى هم نيست. مبادا كسى خيال كند كه تغيير حال، از آنِ كسانى است كه طبق معيارهاى اسلامى، دچار بدحالىاند! حتّى كسانى كه حال و اخلاق نيكى دارند، چون بهترين نيستند، از خدا مىخواهند كه به سمت بهترين حركت كنند. ما، هر كه هستيم، هر جا هستيم و در هر مرتبه اى از دانش، معرفت، كمال و اخلاق انسانى قرار داريم، بايد از خدا بخواهيم كه حالمان را نيكوتر كند و ما را به سمت كاملتر شدن پيش ببرد.
اينجا سؤال پيش مىآيد كه «نشانه و جهت اين كامل شدن چيست و چگونه مىشود كه انسان حالش بهتر مىگردد و به سمت كاملتر شدنْ پيش مىرود؟» من، دو عنوان را به عنوان نشانه به شما عزيزان خودم كه اين صحبت را در آغاز سال مىشنويد، عرض مىكنم. اين دو نشانه، عبارت است از سازش و آشتى با خدا و سازش و آشتى با مردم. ما، هر جا هستيم و هر كيفيّت حالى كه داريم، بايد به سمت اُنس و آشتى كردن با خداى متعال پيش برويم. يعنى گناهان را در رفتار خودمان جستجو كنيم و آنها را كنار بگذاريم. انسان، غالباً بديهاى كار خودش را نمىشناسد. به عبارت ديگر، حبّ نفسْ نمىگذارد كه ما به نواقص و عيوب خودمان آشنا شويم. پس، بايد اوّل اين نواقص و عيوب را جستجو كنيم و بشناسيم و با برطرف كردن آنها، خودمان را به خدا نزديك سازيم. به تعبير من، «با خدا، آشتى كنيم.» سپس، آشتى با مردم، صفا با مردم، وفا با مردم، نيكرفتارى با مردم و نيكوكارى با مردم را - يعنى با همه قشرها؛ مخصوصاً با كسانى كه ضعيفند؛ چه ضعيف از لحاظ جسمى، چه ضعيف از لحاظ مالى، چه ضعيف از لحاظ موقعيت اجتماعى و چه ضعيف از لحاظ ندانستن راه و چاه زندگى - سرلوحه رفتار خود قرار دهيم. در برابر هر كس كه قرار مىگيريم، مخصوصاً اگر ضعيف باشد، به تصحيح رفتارمان با او بپردازيم و سعىمان اين باشد كه با مردمِ خوب و بندگان خدا، حالت آشتى پيدا كنيم. اگر در اين جهت پيش برويم و خودمان را لحظه به لحظه پيراستهتر كنيم، آن وقت، تحويل «حال» به «احسن حال» انجام گرفته است. نمىگويم كه «بهترين» خواهيم شد. اما انشاءاللَّه به سمت «بهترين» حركت خواهيم كرد.
من از اين فرصت، جهت عرض يك تذكّر اخلاقى استفاده مى كنم كه آن هم براى همين بهتر شدن است. قبلاً اين را بگويم: در شرايط كنونى كه ما برخوردار از نظامى جوان و تازه، داراى ارزشهاى متعالى و شعارهاى بسيار مهم و جهت گيرى روشن و پرجاذبه براى هر انسانِ با انصاف هستيم، و از طرف ديگر، كشورى بزرگ و با عظمت، داراى سابقه تاريخى مهم، با فرهنگ بسيار متعالى و درخشان در طول تاريخ، با ميراث ارزشمندى از گذشته و با ثروتهاى فراوان مادّى داريم - كه يكى از اين ثروتها كه معلوم هم نيست بزرگترينش باشد، نفت و گاز و ديگر منابع زيرزمينى ماست - و در اين كشورِ به اين بزرگى و شكوفايى، ملتى با اين عظمت زندگى مىكند، جا دارد كه مردم ما، اين تحوّل اخلاقى را در خودشان به وجود آورند.
تذكّرى كه مىخواهم عرض كنم اين است كه از آغاز سال جديد، دو شاخص را به عنوان شعار براى خودمان قرار دهيم: اين دو شاخص، عبارت است از «وجدان كار» و «انضباط اجتماعى». اين دو شاخص، براى همه ما، در هر جا كه هستيم بسيار مهم است. «وجدان كار» يعنى اينكه اگر كارى را به عهده گرفتيم و انجام آن را تعهّد كرديم - چه اين كار، براى شخص خودمان يا خانواده خودمان؛ جهت نان درآوردن باشد، و چه كارى اجتماعى و مردمى و مربوط به ديگران باشد؛ مثل امور مهم اجتماعى و مسؤوليتهاى كشورى - آن را خوب و كامل و دقيق و تمام انجام دهيم. به تعبير معروف، براى آن كار، «سنگ تمام بگذاريم». اگر ملتى داراى «وجدان كار» باشد، محصول كار او خوب خواهد شد، و وقتى محصول كار نيكو شد، وضع اجتماعى، به طور قطع بهبود پيدا خواهد كرد.
ممكن است هر كس از افراد اقتصادى يا سياسى، تحليلهاى گوناگونى نسبت به مسائل و پديده هاى مختلف كشور داشته باشد. اما من عرض مىكنم: هر كس هر تحليلى داشته باشد، راه حل مشكلات، همين دو شاخص «وجدان كار» و «انضباط اجتماعى» است. «انضباط اجتماعى»، يعنى نظم پذيرى در همه امور. شما براى اِعمال اين انضباط، از كارهاى كوچك شروع كنيد. فرض بفرماييد، عبور نكردن از خطّ عابر پياده، براى اتومبيلها، در خيابانهاى شلوغ و پرجمعيت، يا همه جا. يا عبور نكردنِ پياده ها از غير محلِ خطِّ عابر پياده، در خيابان. اين كار، در وهله اوّل، به نظر كوچك و پيش پا افتاده مى آيد. اما از همين جا شروع كنيم و انضباط اجتماعى را در همه مسائلمان تعميم دهيم تا به مسؤوليتهاى بالاى كشور در برخورد با مسائل كشور برسد. يعنى كسانى كه مراجعات مردمى دارند، در برخورد با مردمى كه به آنها مراجعه مىكنند، نظم و انضباط را حاكم كنند و كسانى كه كارى را بر دوش گرفتهاند، نظم و انضباط را در انجام آن كار معمول دارند. همه اينها، كشور و ملت ما را به شادابى خواهد رساند و كارِ آنها را پيش خواهد برد.
امروز، خوشبختانه كارها در حال پيشرفت است. من اين را با اطّلاع و آگاهى از مسائل كشور، به شما عرض مىكنم. البته، بسيارى از مردم ما هم، به ويژه كسانى كه در مسائل جارى، قرار و حضور دارند، اين پيشرفت را احساس مىكنند. فشارها به سمت ما از طرف قدرتهاى قلدر - كه دشمن ملت و استقلال ما هستند - زياد است. اما خوشبختانه، اين فشارها را اين كشور با عظمت، اين ملت بزرگ و اين دولتمردان مخلص و صميمى و دلسوز، با كمال قدرت، از سرِ خودشان دفع مى كنند و در درازمدّت هيچ گونه تأثيرى بر زندگى واقعى آنها نمىگذارد؛ اگر چه ممكن است بعضى از مشكلات را، در كوتاه مدت، به وجود آورد. همه اينها را مىتوان به خوبى از سرگذراند. ما در حال پيشرفت و سازندگى و در حال بناى يك تمدّن هستيم. من اين را مىخواهم به شما بگويم: مسأله ما اين نيست كه زندگى خودمان را نجات دهيم و گليم خودمان را از آب بكشيم. مسأله اين است كه ملت ايران - همچنان كه شأن اوست - در حال پديد آوردن يك تمدّن است. پايه اصلى تمدّن، نه بر صنعت و فن آورى و علم، كه بر فرهنگ و بينش و معرفت و كمالِ فكرى انسانى است. اين است كه همه چيز را براى يك ملت فراهم مىكند و علم را هم براى او به ارمغان مىآورد. ما در اين صراط و در اين جهت هستيم. نه اينكه ما تصميم بگيريم اين كار را بكنيم؛ بلكه حركت تاريخى ملت ايران در حالِ به وجود آوردن آن است.
در چنين شرايطى، با احراز موقعيت عظيم ملت بزرگ ايران، بايد همه بدانند كه چه مىكنند و در چه صراطى به حركت در مىآيند. به نظر من، اين دو عنوان - يعنى «وجدان كار» و «انضباط اجتماعى» - مىتواند براى ما دو شعار باشد و عرض كردم كه اين دو شاخص، در ما تكامل و تحوّلى به وجود خواهد آورد كه ان شاءاللَّه آن تحوّل، در جهت آشتى با خداى متعال و با ارزشهاى الهى و آشتى با مردم و زندگى مردم است.
اميدوارم كه انشاءاللَّه مردم عزيزمان امسال - سال 1373 هجرى شمسى - را به نيكى و با بركت بگذرانند و مشمول دعوات زاكيّه ولىّ عصر ارواحنا فداه باشند. انشاءاللَّه، مسؤولين دولتى هم بتوانند كارهاى بزرگى را كه در پيش گرفته اند، به بهترين وجه انجام دهند.
درود مى فرستم به روح مطهّر امام بزرگوارمان كه باز كننده اين راهِ عظمت براى ملت ما بود. اميدوارم كه خداوند متعال، روح مقدّس آن بزرگوار را، امسال هم مثل سالهاى گذشته، مشمول تفضّلات و رحمت و بركت و مغفرتِ خودش قرار دهد و دعوات مردم را در حقِّ آن بزرگوار و درباره امور زندگى خودشان قبول كند.
والسّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته.
1) مفاتيح الجنان: از ادعيه يوميّه ماه رمضان
*********
پيام نوروزى رهبر معظم انقلاب اسلامى به مناسبت حلول سال 1372
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب و الابصار. يا مدبّرالليل والنّهار. يا محوّل الحول والاحوال. حوّل حالنا الى احسن الحال.
عيد سعيد نوروز و حلول سال جديد و همچنين عيد مبارك فطر رابه ملت ايران وهمه ملتهايى كه براى اين دو عيد، احترام وارزش قائل هستند، تبريك وتهنيت عرض مى كنم. مخصوصاً به آن كسانى كه همه ملت ايران، موظّفند نسبت به آنها اداى احترام كنند و در حقيقت، همه مديون آنهايند؛ يعنى خانواده هاى مكرّم شهداى عزيز؛ جانبازان عزيز و خانواده هاى آنان؛ آزادگان و بستگان آنان و مفقودين، يا اسرايى كه هنوز در چنگال دشمنان اسيرند و خانواده هاى آنان؛ به همه، صميمانه تبريك عرض مىكنم و رحمت وبركات الهى را براى روح مطهّر امام بزرگوارمان، مسألت و درخواست مىكنم.
يك سال ديگراز عمر ما گذشت و ما، در آستانه سال ديگرى از ايام عمرمان قرارگرفتيم. آنچه گذشت، امتحانى الهى بود؛ كه اگر توانسته باشيم در ساعات و آنات و لحظات آن به وظايف خود عمل كنيم و عمل كرده باشيم، از آنچه كه از دست رفته و گذشته است، دچار حسرت نخواهيم بود. اميدواريم كه اينطورباشد؛ و اگر خداى ناكرده، در آنچه گذشته است، قصور و تقصير و غفلتى كرده و به وظايف خودمان اهميّت نداده باشيم، و آنچه كه ما را به كمال مى رساند مورد غفلت قرار گرفته باشد، يا خداى نكرده به جهت و راهى حركت كرده باشيم كه براى بنى آدمْ مايه خسران و تأسف است، در اين صورت، آنچه كه از دست دادهايم، مايه حسرت مضاعفى است! عمرى است كه از دست رفته، و سرمايه اى است كه نابود شده، و پرونده سياهى است كه - خداى ناكرده - ممكن است به وجود آمده باشد.
اميدواريم كه سال آينده، سال عبوديّت، پرهيزگارى و حسن عمل ما، و سال قبول و توجّه الهى به ما و نزول بركات او بر ما باشد. در همين ايام كوتاهى كه از ماه مبارك رمضان باقى مانده است، بايد حداكثر استفاده را بكنيم و از لحظات اين ماه مبارك، بهره بردارى نماييم، و خودمان را در جهتى كه مورد رضاى خداست، قرار دهيم.
و اما، سالى كه بر ما گذشت، از لحاظ مسائل جهانى، سال بسيار پرحادثه اى بود. در همه جاى دنيا و در چهارگوشه جهان، كشورها و ملتها، دچار آزمايشهاى دشوارى بودند. بخصوص مسلمانان، در اين سال، آزمايشهاى سختى را گذراندند. ما، اگرچه از مشكلات عمومى دنيا و همچنينْ مشكلات خاصى كه ازسوى قدرتهاى بزرگ و مستكبرين عالم بركشورهاى درحال توسعه تحميل مى شود، نمى توانستيم به كلّى بركناربمانيم، اما برروى هم مىتوانيم مطمئن باشيم كه دردرياى متلاطم جهان امروز و اين دنياى توفانى،بحمد اللَّه، مسؤولين كشور، مورد توفيق الهى قرار گرفتند و با كمك وهمكارى ملت، موفّق شدند كه تا حدّ ممكن و ميسور، كشور را از مشكلات عظيم جهانى بر كنار بدارند.
در داخل كشور، آنچه كه مى توانيم بگوييم و به طور روشن احساس مى كنيم اين است كه بحمداللَّه مسؤولين كشور، در جهت هدفها و برنامه پنج ساله اى كه ترسيم شده و مورد تصويب قانون گذاران قرار گرفته است، باتوانايى و قدرت و تلاش فراوان، پيش رفتند. اين را شاهد هستيم و اميدواريم كه آنچه را انجام مىدهند، موردقبول الهى باشد و به نتايج خودواهدافى كه براى آن معيّن شده است، برسد و مردم ما سود ببرند؛ و انشاءاللَّه مسؤولين موفّق شوندكه همه تلاش خود را به كار بندند.
بحمداللَّه محصول تلاش صميمانه ومخلصانه مسؤولين طراز اوّلِ كشور، اين بوده است كه مى بينيم در سرتاسر كشور، نشانه هاى يك تحرّك و سازندگى و تلاش جدّىِ مادّى در راه ساختن كشور محسوس است و به چشم مىخورد.
وقتى كه به كيفيّت حركت و عمل آحاد ملت عزيزمان در سال گذشته نظر مىاندازيم، نوعى احساس رضايت و خشنودى به مادست مى دهد. از اوّلِ سال مردم در آزمايش بزرگ انتخابات حاضر شدند و مجلس شوراى اسلامى را براى دوره چهارم به وجود آوردند و نمايندگان خود را با صميميّت و گرمى و علاقه مندى و جديّت، به مجلس فرستادند. در آخر سال و اوقات بهمن و دهه مبارك فجر هم، در آن راهپيمايى عظيم و باشكوه شركت كردند و ما نشانه هاى حضور قوى مردمى را همه جا - در صحنه هاى سياسى و اجتماعى - مشاهده كرديم.
حضور مردمى در جاهايى كه بايستى مردم به كمكِ دولت مى شتافتند، در جاهايى كه بايستى به كمكِ برادران مسلمان خودشان كه دچارمحنت و بلا بودند مى شتافتند - در قضاياى مربوط به بوسنى؛ در حوادث اخير داخل كشور و سيل عظيم ويرانگرى كه جارى شد - و در همه جا، انصافاً رضايت بخش و دشمن شكن و گره گشا بود.
من درهمينجا از فرصت استفاده كنم و درباره اين سيل بزرگ و خانمان براندازى كه اواخر امسال، در مناطق متعدّدى از كشور پيش آمد، اشاره كنم. اين حادثه، حادثه بسيار تأسف انگيزى بود و ما براى مردم مستمند و آسيب ديده اى كه در اين حادثه دچار مشكل شدند، غمگين و متأسفيم. من اميدوارم كه به بركت ايام ماه مبارك رمضان و عيدفطر و به شادى حلول سال نو، خداوند مشكلات آنها را با قدرت خود و با دست گره گشاى ملت و دولت عزيزمان، برطرف فرمايد. البته مردم همكارى و كمك كرده اند؛ لكن آنطور كه من اطّلاع پيدا كردم، ابعاد اين فاجعه بسى بزرگتر از آن چيزى است كه ما توانستيم در تبليغات مشاهده كنيم. به همين سبب، كمك به دولت در اين قضيه، بسيار لازم است.
و اما، نگاهى بيندازيم به سالى كه آغازمى شود - سال 1372- كه اميدواريم انشاءاللَّه باميمنت و مباركى آغاز شود. از دولت و دولتمردان عزيز انتظارداريم كه در سال آينده، همان حركت پرتوان و پرتلاشى را كه در سال گذشته در راه رسيدن به هدفهاى اعلام شده دولت انجام دادند، تعقيب كنند و برتلاش خود بيفزايند. امسال، سال برنامه ريزى است. برنامه دوم نيز امسال از سوى دولت تهيه و براى تصويب به مجلس شوراى اسلامى تقديم خواهدشد.
آنچه كه من به برنامه ريزان و مسؤولين دولتى مؤكّداً سفارش مى كنم، اين است كه در اين برنامه توجّه كنند كه هدف اصلى، كمك به طبقات محروم جامعه باشد. اين، چيزى است كه ما را به «عدالت اجتماعى» نزديك مىكند. هدف اصلى در كشور ما و در نظام جمهورى اسلامى، عبارت از تأمين عدالت است و رونق اقتصادى و تلاش سازندگى، مقدّمه آن است. ما نمى خواهيم سازندگى كنيم كه نتيجه اين سازندگى يا نتيجه رونق اقتصادى، اين باشد كه عدّه اى از تمكّن بيشترى برخوردار شوند و عده اى فقيرتر شوند. اين، به هيچوجه مورد رضاى الهى و رضاى اسلام و مورد قبول ما نيست. ما مى خواهيم سازندگى شود و كشور رونق اقتصادى و پيشرفت مادّى پيدا كند و ازلحاظ اقتصادى رشد كند، تا بتواند به عدالت اجتماعى نزديك شود و فقير نداشته باشيم؛ تا ديگر، طبقات محروم در جامعه، احساس محروميت نكنند و محروم نباشند؛ تا منطقه محروم در كشور نداشته باشيم و فاصله بين فقير و غنى، روزبه روز كمتر شود. اين، هدف اصلى است. بايد اين را در برنامه مورد نظر قرار دهند. اين برنامه هاى پنج ساله، هر كدام رقم درشتى براى حركت ملت و دولت به سمت اهداف انقلاب است. بايد اين جهت را، كه جهت گيرى انقلابى است، با تأكيد و اصرار هر چه تمامتر، در آن رعايت كنند و آن راحفظ نمايند.
نكته ديگرى را كه به مسؤولين و ملت عزيز عرض مى كنم اين است كه اگر كاوش كنيم خواهيم ديد كه ما در گذشته هرجا كه توفيق داشته و موفّق شده ايم، به خاطر آن بوده است كه به اصول انقلاب احترام گذاشته وآن را رعايت كرده ايم. هرجا ناكامى داشته ايم، به خاطر آن بوده است كه كم و بيش ازاصول الهى و اسلامى و انقلابى، انحراف پيدا كرده ايم. پيشرفتهاى ما، به بركت اصول انقلاب است. البته، دشمنان از خارج و ايادى آنها در داخل، كوشش مى كنند كه عكس اين را وانمود كنند. موذيانه و خباثت آلود مىنويسند و تبليغ مى كنند كه پاي بنديهاى انقلابى، مشكل آفرين است! نه؛ اين، دروغ و افتراست. پايبندىِ انقلابى براى ملت و دولت، گره گشا و راه گشاست، و مشكل را برطرف مى كند. آنچه كه مشكل سازاست، انحراف از اصول اسلام و انقلاب است؛ چه در عمل ما و چه در فكر ما. گاهى ممكن است فكر هم انقلابى باشد؛ ولى عمل، انقلابى نباشد. اين هم مشكل آفرين است.
شما به صحنه جنگ هشت ساله - جنگ تحميلى - نگاه كنيد. آنجا اين قضيه، خودش را به روشنى و وضوح نشان مى دهد. درسياست خارجى نگاه كنيد. آنجا هم اين قضيه، خودش را به وضوح آشكار مى كند. درهمه مسائل ديگر نيز همينطوراست. در برنامه ريزى، بايد اين را رعايت كنيم.
من به همين دليل و به همه دلايل ديگر، به ملت عزيزمان توصيه و سفارش مى كنم كه هم در سال آينده، هم در سال جارى - كه بحمداللَّه با ميمنت و مباركى آغاز شده است - كوشش كنند كه همان جهت گيرى انقلابى و اسلامى، همان روح كمك و معاونت به دولت و مسؤولين را حفظ كنند. همان وحدت و هماهنگى و يكپارچگى ملى را حفظ كنند. اينها چيزهايى است كه براى جامعه و كشور ما، گره گشاست.
اگر به تبليغات و تلاشهاى دشمنان توجّه كنيد، مىبينيد تلاشهاى آنان بر اين متمركز است كه يكپارچگى را در بين ملت ما از بين ببرند. البته دشمن، بدِ ما را مىخواهد. پس، يكپارچگى براى اين ملت، گره گشا و درمان دردهاست. دشمنان مىخواهند بين دولت و ملت و مسؤولين و آحاد مردم، جدايى ايجاد كنند. بايد در جهت عكس آن حركت كرد. آنان مىخواهند كه مردم از اسلام و هدفهاى انقلاب، فاصله بگيرند. پس، اين چيزى است كه به ضرر ملت ماست و بايد اين فاصله را كم كنند و هر چه بيشتر در جهت اسلام و انقلاب حركت كنند.
بر همين اساس، من تأكيد مى كنم كه جوانان عزيز و مؤمن، آحاد مردم - زن و مرد مسلمان - امر به معروف و نهى از منكر را كه دو فريضه الهى و جزو ارزشهايى است كه مى تواند در اين جهت، براى ملت ما وسيله بسيار مفيد و مؤثّر و پيشبرندهاى باشد، فراموش نكنند و دستگاههاى مختلف كشور - دستگاههاى دولتى وانقلابى - هم سعى كنند كه خودشان را هرچه بيشتر، به موازين و اصول انقلابى، اسلامى نزديك كنند.
اميدوارم كه با تفضّل الهى وبه بركات و توجّهات ولىّ عصر ارواحنافداه وعجل اللَّه تعالى فرجه الشريف، روزبهروز زندگى ملت ايران، روشنتر و شكوفاتر و با بركت و رحمت الهى آميخته تر باشد و اين عيد، بر همه شما، بر همه خانواده ها و جوانان و آحاد ملت ما، مبارك باشد.
والسّلام عليكم و رحمة اللَّه و بركاته.
*********
پيام نوروزى مقام معظم رهبرى به مناسبت حلول سال 1371
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب والابصار. يا مدبّرالليل والنّهار. يا محوّل الحول والاحوال. حوّل حالنا الى احسن الحال.
عيد سعيد نوروز را به هم ميهنان عزيز، صميمانه تبريك عرض مىكنم؛ مخصوصاً به ايثارگرانى كه ميهن ما به آنها بسيار مديون است و به خانواده هاى عزيز شهدا، جانبازان جنگ تحميلى و خانوادههاى آنها، آزادگان و اسرا و مفقودين و خانوادههاى آنها و همچنين به همه رزمندگان و كسانى كه آزمايش دشوارِ دوران جنگ را با همه وجودشان تحمّل كردند؛ چه ارتشيان، چه سپاهيان و چه آحاد عظيم ميليونى بسيج.
امسال خوشبختانه عيد نوروز را مىتوانيم به بعضى ملتهاى ديگر هم كه بهطور رسمى اين عيد را آزادانه جشن مىگيرند، تبريك عرض كنيم. من به مردم جمهورى آذربايجان، مردم تاجيكستان، مردم ازبكستان، مردم تركمنستان و همچنين بسيارى از مردم ديگر در كشورهاى منطقه كه عيد نوروز را گرامى مىدارند و آن را جشن مىگيرند، تبريك عرض مىكنم.
از اين فرصت استفاده مىكنم و به روح مطهّر امام بزرگوارمان كه برانگيزاننده اين شور و شوق عمومى و متّحد كننده جانها و دلها در همه جهان اسلام و در منطقه بود، درود مى فرستم و براى روح آن بزرگوار طلب مغفرت مىكنم.
عيد امسال، با ماه مبارك رمضان، بخصوص ايام و ليالى مباركه قدر و همچنين با ميلاد باسعادت امام مجتبى،عليه الصّلاة والسّلام، متقارن است. اميدواريم تحوّل طبيعت در بهار امسال، همراه و مقارن با تحوّل اخلاقى و روحى و اعتلاى معنوى در همه ما باشد.
عيد كامل براى يك ملت، هنگامى است كه آحاد ملت بتوانند درون خودشان را با اميد، ايمان، نشاط و وجدانِ كار و آگاهى و معرفت بسازند. همچنين بتوانند با استحكام بخشيدن به رابطه خود با خداوند متعال و تحكيم معنويّت در درون، به وسيله دعا و با استعانت از خدا، با توكّل، خضوع و عبادت، جان و دل خود را روشن كنند و به آن اميد و اطمينان و آرامشى كه براى سعادت انسان لازم است، برسند. در چنين وضعيتى است كه يك ملت در مقابل حوادث زمانه، ديگر به هيچوجه آسيب پذير نخواهد بود. انشاءاللَّه در اين سال جديد و بخصوص در اين ماه مبارك رمضان و اين روزها و شبهاى قدر، بتوانيم به چنين توفيقاتى دست پيدا كنيم .
سالى كه بر ما گذشت، سال حوادث بزرگى در سطح عالم بود كه البته به طور قهرى، ما نيز از آثار اين حوادث كاملاً بر كنار نبوديم. اين حوادث، آثارى شيرين و مطلوب و احياناً آثار نامطلوبى داشته است. البته مسؤولين كشور تلاششان اين است كه در قبال حوادث عالم، آثار شيرين و مطلوب را افزايش دهند و آثار نامطلوب و احياناً تلخ را هر چه مىتوانند بكاهند.
يكى از اين حوادث، از هم پاشيده شدن امپراتورى بزرگ و كشور اتّحاد جماهير شوروى و زوال يك ابر قدرت بود كه حقيقتاً حادثهاى بزرگ در زمان و تاريخ ما به حساب مىآيد. اين حادثه از چند نظر حائز اهميت است: اوّلاً از اين نظر كه موجب شد در خلال كشورها و ملتهايى كه استقلال و آزادى خودشان را به دست آوردند، كشورها و ملتهاى مسلمان نيز به اين امتيازات برسند. ميليونها مسلمان در اين منطقه و در همسايگى ما توانستند آشكارا و با صراحت، آرزوها، آرمانهاى اسلامى و فرهنگ خود را بر زبان بياورند و آن را مطرح كنند؛ در حالى كه دهها سال از اين حقّ طبيعى محروم بودند. جهت دوم اين است كه زوال يك ابر قدرت در دوران كنونى، كه دوران تاخت و تاز ابرقدرتها در صحنه جهانى و عرصه زندگى ملتها بود، حادثهاى است كه مىتواند ملتهاى ضعيف را اميدوار كند؛ براى هوشمندان عالم عبرتى باشد و فروغ اميدى در دل بسيارى از مردم عالم بيفروزد.
از حوادث مهم ديگر در سالى كه گذشت، بيدارى مسلمانان و شدّت يافتن نهضتهاى اسلامى در كشورهاى گوناگون بود كه خبرهاى آن را در سال گذشته كاملاً داشتيم و ملت عزيزمان اين خبرها را شنيدند.
از جمله حوادث شيرين براى ما در سال گذشته، افزايش نفوذ و اعتبار كشور عزيزمان در سطح عالم بود. كشور ما در حوادث بينالمللى، نقش بارزى داشت و توجّه جهانى به آن جلب شد. اين امر موجب بسط و توسعه ارتباطات مثبت سياسى و اقتصادى و فرهنگى با كشورهاى سالم جهان شد كه براى ما بسيار خوب بود. اين همه، معلول فداكاريها و تلاشهاى كسانى است كه در طول اين چند سال، در صحنهها و ميدانهاى مختلف، از دل و جان كوشيدند. بيشترين فضل در اين زمينه، به ملت بزرگ و مردم شجاع و آزاده ما برمىگردد كه در طول ساليان متمادى، صحنههاى انقلاب را با حضور خودشان چنان زنده نگه داشتند كه انقلاب توانست در دنيا و در چشم ملتهاى عالم، برجستگى لازم را پيدا كند.
مسأله محسوس داخلى در سال گذشته، تلاش دولت و مسؤولين براى بازسازى كشور بود. در طول اين يك سال، يا كارهاى زيربنايى خوبى را شروع كردند و يا طرحهاى عمده اى را به بهرهدارى رساندند. طبيعى است كه براى آبادى و توسعه اقتصادى كشور و نيز براى ريشهكن شدن فقر و بىكارى، اساس قضيه اين است كه طرحهاى عمده و مادر، در كشور اجرا و راهاندازى شود. اين، كارى است كه بحمداللَّه در سالى كه گذشت انجام گرفت. يعنى بخش مهمى از طرحهاى مورد نظر شروع شد و يا اينكه در مرحله طرّاحى، اجرا و بهرهبردارى است كه البته ادامه آن، به فضل الهى، در سالهاى آينده هم خواهد بود.
آنچه كه من مىتوانم در اين روزها نسبت به سال گذشته - كه پايان آن را مشاهده كرديم - عرض كنم، اين است كه پارسال، از لحاظ حوادث جهانى و مسائل داخلى، براى ما سالى پر حادثه و پر تحرّك بود و تلاشهاى موفقيّت آميز زيادى صورت گرفت. حتماً لازم است كه حادثه پيروزى سياسى بسيار بزرگ ملتمان را در اظهار نظر سازمان ملل نسبت به جنگ تحميلى و اينكه عراق آغاز گر جنگ بود، تكرار كنم و به ياد بياورم. هشت سال تلاش و مجاهدت مرارتبارِ اين ملت، با اين شهادت جهانى، رنگ و نماى ديگرى در دنيا پيدا كرد. اگر چه حق جويان و حق بينان، حقيقت قضيه را قبل از اين شهادت هم مىدانستند و ملت ما از همه بيشتر به حقّانيت و مظلوميت خود واقف بود؛ لكن درعينحال اين ملت نياز به اين گواهى آشكار از سوى رسمى ترين سازمان بين المللى داشت.
به هرحال سال موفقيّت آميزى بود. بحمداللَّه موفقيّتهاى نسبى زيادى داشتيم و قدمهايى به سمت جلو برداشتهايم. البته هرگز كسى نمى تواند ادّعا كند كه به اهداف كاملِ اين تلاش چندين ساله رسيدهايم. بلكه در جهت آن اهداف، قدم برداشته ايم و انشاءاللَّه ملت ما به اهداف نهايى خود هم خواهد رسيد.
توصيهاى كه در آغاز امسال مىخواهم به همه ملت عزيزمان و مسؤولين، عرض كنم، اين است كه هم ملت و هم مسؤولين و دولت خدمتگزار، بايد كوشش كنند اين وحدت و يكپارچگى و اين پيوند صداقت و مودّتى را كه بين دولت و مردم وجود دارد، هر چه بيشتر گسترش دهند و آن را مستحكم و عميق كنند.
ملت عزيزمان بايد در صحنههاى انقلاب، به حضور قوى و نيرومندى كه كار گشاى همه مشكلات اين كشور بوده و توانسته است دنيا را به حقّانيت ما متوجّه كند، ادامه دهند. ما، در روزهاى آينده، روز قدس را داريم كه حضور مردم در راهپيمايى اين روز بسيار مهم است. همچنين در آيندهاى نزديك، مسأله انتخابات را داريم كه حضور مردم در آن، بسيار مهم و سرنوشت ساز است. در آينده، در همه زمينهها، از جمله در امر بازسازى و همكاريهاى گوناگون با دولت، مراحل زيادى است كه ملت بايد حضور خود را در همه آن مراحل نشان دهد. از دولت عزيز و مسؤولين زحمتكش و خدمتگزار هم مىخواهم كه براى كيفيّت حضور مردم در سازندگى كشور، برنامهريزى و آنان را براى بازسازى كشور سازماندهى كنند. به همه توصيه مىكنم كه كار را يك ارزش والا بدانند. امروز حقيقتاً كار، در هر جبههاى كه باشد، يك جهاد محسوب مىشود. كسانى هم كه براى خودشان كار مىكنند، بايد بكوشند كه كارشان در جهت اهداف كشور، ملت و مصالح عمومى باشد. مردم بايد وحدت خودشان را حفظ كنند. بايد همدلى و بنيان مرصوص وحدت ملى را كه بسيار با ارزش و ارجمند است حفظ كنند. علاج دردهاى ملت، در بلند مدت و كوتاه مدت، وحدت و يكپارچگى است.
من بخصوص توصيه مىكنم كه مردم از اسراف، چه در ايام عيد و چه در طول سال آينده و به ويژه در مراسمى كه معمولاً در آنها دچار اسراف مىشوند، خوددارى كنند. مصرف بىرويّه و زياد، قاعدتاً از سوى قشرهاى مرفّه انجام مىگيرد؛ چون قشرهاى ضعيف قادر نيستند كه زياد مصرف كنند. مصرفى كه از سوى يك قشر انجام مىگيرد، به زيان كشور است. يعنى هم زيان اقتصادى، هم زيان اجتماعى و هم زيان روانى و اخلاقى دارد. من مكرّر عرض كردهام، باز هم مىگويم و خواهش مى كنم كه مصرف گرايى را رها كنند. مصرف بايد به اندازه باشد، نه به حدّ اسراف و زياده روى. اين اندازه در هر زمانى متفاوت است. امروز بسيارى از قشرهاى مردم و خانواده ها دچار مشكل و زحمتند و هنوز اثرات و ثمرات بازسازى كشور، خودش را به طور كامل نشان نداده و خيرات و بركاتش به همه نرسيدهاست. اندازه عبارت است از اينكه انسان خودش را هر چه مىتواند به اين قشرها نزديك كند. مسؤولين عزيز كشور، اعم از دولتى و قضايى و سايرين، بخصوص بايد اين اصل را بيش از ديگران رعايت كنند.
اميدوارم كه خداى متعال، بركات خودش را بر شما مردم نازل كند؛ اين عيد را به معناى واقعى كلمه، بر شما مبارك گرداند و اين سال را براى شما، سال زيبايى، شكوه، عظمت و خوشبختى و شادكامى به معناى واقعى قرار دهد.
والسّلام عليكم و رحمة اللَّه و بركاته.
*********
پيام نوروزی به مناسبت آغاز سال 1370
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب والابصار، يا مدبّراللّيل والنّهار، يا محوّل الحول والاحوال، حوّل حالنا الى احسن الحال
سال گذشته، سالى پُرماجرا براى امت اسلامى
عيد سعيد نوروز را كه امسال با طليعه ى ماه مبارك رمضان همراه است، به همه ى هم ميهنان عزيز، بخصوص به خانواده هاى معظم شهداى عزيز، همچنين به جانبازان عزيز و خانواده هايشان و به آزادگان عزيزمان، تبريك عرض مىكنم. بحمداللَّه خداى متعال بر ما منت نهاد و با بازگشت آزادگان به آغوش خانواده هايشان، به ملت عظيم الشأن ايران عيدى داد. از خداى متعال متضرعانه درخواست مى كنيم كه بقيه ى اين عزيزان را كه هنوز در زندانهاى عراق هستند، به سلامت به ميهن برگرداند و دل بقيه ى خانواده ها را هم با خبر خوشى از عزيزانشان شاد كند و جانبازان عزيز ما را هم به سلامت و عافيت برساند.
نگاه كوتاهى به سال گذشته مى كنيم، كه براى امت اسلامى سال بسيار پُرماجرايى بود؛ هم در خليج فارس و منطقه ى ما، و هم در بعضى مناطق ديگر، بخصوص براى ملت عراق سال سختى بود. مجموع اين حوادث، اين نتيجه را مىدهند كه ملتهاى مسلمان مانند همه ى ملتهاى ضعيف جهان سوم، چه قدر به استقلال و آزادى احتياج دارند، و به اين كه سرنوشت آنان در سرپنجه ى اقتدار قدرتهاى جاه طلب و مادّى و كسانى كه جز به منافع خودشان فكر نمى كنند، نباشد. البته اين حوادث، حوادث تلخى بود؛ ليكن تجربه هاى بزرگى هم براى ملت ما و ديگر ملتهاى اسلامى به جاى گذاشت، كه جا دارد همواره از آن تجربه ها استفاده بشود و ما اين درسها را از ياد نبريم و فراموش نكنيم.
حوادث سال گذشته، ميدان تجربه و آزمايشى براى ملت ايران
به توفيق پروردگار، در خلال سال گذشته، حقانيت ملت ايران در بسيارى از سخنان و مطالبى كه در طول ده سال گذشته داشت، بر افكار عمومى عالم روشن شد و ملت ايران در چشم مردم دنيا، به آن والايى و عزتى كه شايسته ى آن است، دست پيدا كرد.
سال گذشته، براى داخل كشور و ملت عزيز ما هم سال پُرحادثه يى بود؛ از جمله، حادثه ى بسيار غم انگيز زلزله در شمال كشور، و حادثه ى سيل در مناطقى مثل سيستان، و حوادث ديگرى از اين قبيل را داشتيم. البته اين حوادث، تلخ و سنگين بود؛ ليكن همين موارد هم ميدان تجربه و آزمايشى براى ملت بود كه بدانند تلاش آنان چه قدر كمك كننده، و همكارى آنان با دولت، چه قدر شفابخش و التيام بخش است.
در اين حوادث، شما ملت عزيز ما توانستيد با كمكهاى خودتان به دولت و به مردم آسيب ديده ى كشور، كارى بكنيد كه در طول تاريخ گذشته ى ما بى سابقه بود. ما زلزله هاى بسيارى را ديده ايم؛ حوادث طبيعى بسيارى را در گذشته از نزديك شاهد بوده ايم؛ حادثه يى با عظمتِ زلزله يى كه در شمال پيش آمد، بعضاً در گذشته هم اتفاق افتاده بود؛ ليكن هيچوقت نشده بود كه آثار و عوارض آن حوادث تلخ، به اين سرعت به سمت بهبودى پيش برود كه در اين بار اتفاق افتاد. البته كمبودها در آن مناطق زياد است؛ ليكن آنچه كه از پيشرفت امور و كمك به زلزلهزدگان و آسيب ديدگان و تأمين مسكن و غير اينها اتفاق افتاد، به بركت همكارى و همدوشى مردم با دولت و تلاش فراوان ملت و دولت در اين زمينه بود.
بحمداللَّه در سالى كه گذشت، دولت در برنامه هاى خود و در سياستهايى كه در پيش گرفته بود، تلاش زيادى را مبذول كرد، كه يقيناً تأثيرات مثبتى را در زندگى مردم داشته و خواهد داشت؛ اگرچه ما راههاى طولانى در پيش داريم و به تلاش و مجاهدت زيادى احتياج داريم. باز هم بايد دولت و ملت، دست دردست و دوش به دوش، در جهت اهداف عالى انقلاب و كشور به پيش بروند و مشكلات را برطرف كنند.
ما صبح روشنى را مشاهده مىكنيم
نگاهى هم به سال 1370 - اين سالى كه اكنون در طليعه ى آن قرار داريم - بكنيم. اميدواريم كه امسال، سال فرخنده و مباركى باشد. از اين كه در طليعه ى اين سال، ماه مبارك رمضان آغاز شد و خداى متعال در طليعه و مقدمات اين سال لطف فرمود و نعمت باران را به شكل مطلوبى تقريباً در همه جاى كشور نازل كرد، ما مىتوانيم آن را به فال نيك بگيريم. اميدواريم كه سال سرسبز و پُرمحصول و سال عزت و عظمت براى ملت ما و سال دلخوشى براى خانواده ها و همه ى آحاد مردم در هرجا كه هستند، باشد.
ما صبح روشنى را مشاهده مى كنيم. احساس مى كنيم كه ملت ايران انشاءاللَّه به سمت پيشرفت درحركتند. استقلال، آزادگى و مردانگى اين ملت، شجاعتى كه در همه ى صحنه ها از خود نشان داد و مى دهد، برخوردار بودن او از مسؤولان خوب و دولتمردان مخلص و دلسوز و انقلابى و علاقه مند، همه را ناشى از عمق رشد و بالندگى اين ملت عزيز - كه نتيجهى تاريخ پُربار اوست - مى دانيم. البته تقواى الهى، پرهيزگارى و خداترسى مردم و حركتشان به سمت اهداف الهى، به آنان كمك خواهد كرد كه اين راه را با سرعت و سهولت بپيمايند و انشاءاللَّه به اهداف عاليه نايل بشوند.
ماه رمضان، ماه دعا و ماه ذخيره كردن تقواست؛ ماهى است كه ما بايد در آن، به بركت عبادت و توجه به پروردگار، قوّت روحى و معنوى پيدا كنيم و با آن قوّت روحى و معنوى، سنگلاخها را بسرعت و سهولت بپيماييم و راهها را بخوبى طى بكنيم.
مردم با هم مهربان باشند و به كمك يكديگر بشتابند
اميدوارم كه ملت ايران با كسب تجربه از گذشته ها، برادرى و همكارى و همدلى در ميان يكديگر را قدر بدانند و آن را هرچه بيشتر كنند. مردم با هم مهربان باشند و به كمك يكديگر بشتابند؛ بخصوص در اين ايام به كمك مستمندان بشتابند. كسانى كه دارند و مى توانند، حتماً به كسانى كه نادار و محتاج و مستمندند، كمك كنند. اين روح همكارى و هميارى در ميان ملت ما - كه سنت قديمى و دستور عالى اسلام است - چيز بسيار ارزشمندى است؛ آن را حفظ كنيد و بخصوص در ايام عيد و ايام ماه مبارك رمضان، آن را بيشتر اهميت بدهيد. روحيه ى مردم دوستى، روحيه ى ايثار و ازخودگذشتگى، براى ديگران فكر كردن و كار كردن، روحيه يى است كه ملت ما را به نتايج و غايات اين حركت خواهد رسانيد.
با دولت و با مسؤولان، همچنان كه تاكنون بوده ايد، همدل باشيد و كمك كنيد. همه در يك سنگر قرار داريد و دشمن در مقابل شماست. در سال 70، انشاءاللَّه بايد اين مجاهدت عمومى براى سازندگى كشور، رشد و سرعت بيشترى پيدا كند، تا ما در پايان اين سال شاهد پيشرفتهاى زيادى باشيم، و انشاءاللَّه توفيق و كمك الهى شامل حال همگان باشد.
من مجدداً به همه ى ملت ايران، به خانوادههاى عزيز، مسؤولان گرانقدر، خانواده هاى شهدا، جانبازان، آزادگان، غريبان دور از وطن و ايرانيانى كه در خارج از كشورند، صميمانه تبريك مىگويم و توفيق همه ى شما را از خداوند متعال مسألت مى كنم.
والسّلام عليكم و رحمة اللَّه و بركاته
*********
پيام به مناسبت حلول سال نو 1369
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
يا مقلّب القلوب والابصار، يا مدبّراللّيل والنّهار، يا محوّل الحول والاحوال، حوّل حالنا الى احسن الحال
عيد سعيد نوروز و تحويل سال جديد هجرى شمسى و نزديك شدن به ايام و ليالى مباركه ى ماه رمضان را، به همهى شما برادران و خواهران و آحاد ملت ايران و ايرانيانى كه در نقاط ديگر زندگى مى كنند و همچنين به همه ى مسلمين عالم، تبريك عرض مى كنم.
تحويل هر سال جديد شمسى - كه با نوعى تحول در عالم طبيعت مصادف مىباشد - فرصتى است تا انسان به تحول درونى و اصلاح امور روحى و معنوى و فكرى و مادّى خود بپردازد. اين دعاى شريفى كه به ما تعليم دادهاند، تا در آغاز سال بخوانيم، درس همين تحول است. در اين دعا، از خداى متعال درخواست مى كنيم كه در حال و وضعيت روحى و نفسانى ما، تحول و دگرگونى مباركى را ايجاد كند. ايجاد تحول كار خداست؛ اما ما موظفيم كه براى اين تحول در درون و در زندگى خود و در جهان، اقدام و تلاش كنيم و همت بگماريم.
همه ى بديها و زشتيها در عالم و در متن زندگى، به بديها و زشتيها در انسانها برمى گردد. اگر انسانها خوب باشند، زندگى خوب و شيرين است. اگر هواهاى نفسانى و شيطان درونى بر اعمال انسان حاكم نباشد، امور زندگى با روشى كه مورد رضا و پسند رحمان است، تحقق پيدا خواهد كرد و جريان خواهد يافت. اين انسانها هستند كه متن زندگى و واقعيت جهان و عالم را، تلخ و شيطانى و زشت و همراه با رنج و درد و پريشانى مىسازند.
هرجا انسانها خوب شدند، زندگى هم خوب خواهد شد. هرجا انسانها در خود تحولى عميق به وجود آوردند، در زندگى آنها هم تحولى عميق به وجود خواهد آمد. اگر مى بينيم كه در اين دنياى بزرگ، زشتى و بى عدالتى و تبعيض و فقر و تلخى و نشانه ها و خصوصيات شيطانى وجود دارد، بايد رد پاى عامل همه را، در وجود انسانها و شيطان درونى آنها بيابيم.
ما مردم ايران، اين فرصت را پيدا كرديم و خداى متعال اين نعمت بزرگ را به ما داد كه زندگى خويش را تحول بدهيم و خودمان را از اسارت طاغوت و حاكميت شيطان، به حاكميت اللَّه و مديريت دين خدا متحول كنيم. خداى متعال، بنده يى از صالحان و برگزيدگان و بهترينها را در ميان ما مأمور كرد و برانگيخت، تا با قدرت الهى و با عزم و ارادهى رحمانى، ما را به سمت وادى دين هدايت كند، نيروهاى ما را به كار بگيرد، ملت ما را بيدار نمايد، دشمن را به ما بشناساند و دلهايمان را با هم مهربان كند. ما به مدد الهى و به رهبرى آن مرد صالح و بزرگ و برگزيده، اين راه را طى كرديم و بحمداللَّه توانستيم اسلام را در حد ميسور و معقول و در اين فاصله ى زمانى، در جامعه ى خودمان حاكميت ببخشيم. اين، نعمت بزرگى است. اين راه تا سرمنزل نهايى هنوز امتداد دارد و ما ملت ايران وظيفه داريم كه اين راه را طى كنيم و اين، جز با اراده ى الهى و رحمانى و با تحول درونى و دور ريختن رذايل اخلاقى از نفوس خودمان، امكانپذير نيست.
چه قدر مناسب و بجاست كه با تحول سال و با ورود در آستانه ى ماه مبارك رمضان - كه ماه رحمت و مغفرت الهى است - ما هم از كاستيها و كجيها و زشتيها و بديها در درون و وجود خودمان روبرگردانيم؛ يعنى استغفار كنيم. استغفار و توبه، يعنى برگشتن به خدا، يعنى پشت كردن به بديها، يعنى همين ايجاد تحول. «و ان استغفروا ربّكم ثمّ توبوا اليه يمتّعكم متاعا حسنا الى اجل مسمّى و يؤت كلّ ذى فضل فضله»(1). استغفار و برگشتن به خدا و اصلاح درونى در وجود خود ما، موجب خواهد شد كه خداى متعال فضل و رحمت و بركت و قوّت و عزت خود را بيش از پيش بر ما نازل كند. همهى قشرها، چه امثال من و كسانى كه مسؤوليتى دارند - كه ما بيش از ديگران بايد به خودمان برگرديم و در خود تجديدنظر كنيم و حاكميت هوى و هوس را در وجود خويش از بين ببريم - و چه آحاد مردم، به اين برگشت و اصلاح نياز دارند.
آن كسانى كه بايد براى خدا و انقلاب كارى مىكردند و نكردند، آن كسانى كه در جهت مخالف راه خدا و راه انقلاب كارى انجام دادند كه بايد انجام نمى دادند، بايد آنچه را كه گذشته است، اصلاح كنند و از آنچه كه صادر شده، استغفار نمايند. حتّى كسانى كه در مقابل انقلاب قرار داشتند و قرار دارند، اگرچه اقليت كوچكى هستند، اما آنها هم بندگان خدايند؛ چنانچه هنوز در آنها مايه و بقيه يى از وجدان الهى و انسانى باقى است - كه انشاءاللَّه باقى است - در رفتار خود تجديدنظر كنند و راه خدا و اين نظام الهى و قرآنى را با همه ى وجود تقويت نمايند.
امروز بركات حركت شما ملت ايران، در دنيا خود را آشكار مى كند. امروز اقدام شما در يازده سال پيش، كه به تشكيل جمهورى اسلامى منتهى شد، ملتها را بيدار كرده و موج اسلام و معنويت را در همه ى جهان برانگيخته است. امروز شما ملت ايران، نتايج حركت عظيم خود را در سطح جهان مشاهده مى كنيد و البته نتايج برتر و بالاتر اين حركت و ادامه ى اين راه را، باز هم در زندگى خود و در سطح جهان شاهد خواهيد بود.
ما امسال عيد نوروز را در حالى برگزار مى كنيم كه خداى متعال با فقدان بزرگ رهبر عظيم الشأن مان، امتحان سختى از ما كرد و دوران سختى را بر ما گذراند. آن فقدان، محنت بزرگى بود. اميدواريم كه خداى متعال، روح آن بزرگمرد را با ارواح مقدسه ى انبيا و اوليا محشور كند و او را از ما راضى نمايد و ما را در راه او، مستمر و مستدام بدارد. اميدواريم كه خداوند، نظر لطف و محبت خود را كه در طول اين يازده سال همواره بر اين ملت و بر اين نظام داشته است، باز هم آن را بر ما مستمر بگرداند و ما بتوانيم به كمك خدا و با حركت در راه او و با استغفار و توبه ى الى اللَّه، متاع حَسَن و قدرت و قوّت و عزت الهى را براى خودمان و براى اين ملت بزرگ و فداكار تأمين كنيم.
در پايان، لازم مىدانم كه بار ديگر تبريك صميمانهى خودم را به همه ى ملت عزيزمان، مخصوصاً به رزمندگان گرانقدر - كه مرزبانان كشور و ملت ما هستند و حفظ و حراست از عظمت و استقلال ما را برعهده دارند - و همچنين به خانوادههاى معظّم شهدا و جانبازان و اسراى عزيزمان عرض بكنم و فضل و رحمت ويژه ى الهى را براى آنها طلب نمايم.
والسّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته
1) هود: 3